Eğer otomobillerle biraz bile ilginiz varsa, "dizel" ve "benzinli" erimlerini bir kere bile olsa duymuşsunuzdur. Aracınızı satın alırken vereceğiniz bu kadar her ne kadar sıradan görünse de sürücüye birbirinden çok farklı deneyimler sunuyor. Sizler için bu iki motor seçeneğinin farklarını ve hangisinin hangi konuda avantajlı olduğunu elimizden geldiğince açıklamaya çalıştık.
Öncelikle her iki motorun çalışma prensiplerini bilmekte fayda var.
Dizel motor nasıl çalışır?
Dizel motor, içten yanmalı bir motor tipidir. Dizel motorlarda, içeriye alınan gaz sıkıştırılır ve yüksek sıcaklıkta hava elde edilir. Ardından yakıt püskürtülür ve bunun sonucunda da yakıt ateşlenerek patlar ve motora gücünü sağlar. Bu tür motorlarda benzinli motorlar gibi bujiye ihtiyaç duyulmaz çünkü sıkıştırılan hava çok yüksek sıcaklıklara ulaşarak yakıtı kendiliğinden tutuşturur. Bir dizel motor, dört zamanlı (emme-sıkıştırma-yanma-egzoz) olarak çalışır:
- Emme: Piston aşağı hareket ederken supaplar açılır ve hava içeri alınır
- Sıkıştırma: Piston yukarı hareket eder ve havayı sıkıştırır
- Yanma: Sıkıştırma sonucu ısınan havaya uygun zamanda yakıt püskürtülür ve piston aşağı iner
- Egzoz: Piston tekrardan yukarı çıkar ve oluşan yanma gazları egzoz supapların açılmasıyla dışarı atılır.
Dizel motorlu araçların özellikleri:
- Dizel motorlar, aksamlarının yapılarından ötürü daha fazla ses çıkarabilirler.
- Aynı kapasitelere sahip bir benzinli araçtan daha az beygir gücü üretebilirler ancak torklarının fazla olması, dizel motora sahip otomobillerin yokuşlarda ve kalkışlarda daha çabuk ivmelenmesini sağlar.
- Benzinli otomobillere göre daha pahalı olarak satılırlar, bunun nedeni ise daha yüksek basınçlara dayanabilmesi için üretim aşamasında daha dayanıklı malzemeler kullanılmasıdır.
- Motorları daha sık bakıma ihtiyaç duyar ve uzun süre kullanılmazsa sıkıntılar yaratabilir.
- Yakıt tüketimi olarak benzinli araçlara oranla daha verimlilerdir ancak daha fazla emisyon yayarlar.
Benzinli motor nasıl çalışır?
Benzinli motorlar da içten yanmalı bir motor türüdür. Benzinli motorlarda kullanılan yakıt, dizel motorlardan farklı bir şekilde sıvı olarak değil, karbüratör adı verilen bir düzenek sayesinde buharlaşıp hava ile karışarak silindire girer ve benzinin hava ile oluşturduğu karışım sonucunda yanma gerçekleşir. Burada yine dizel motorlardan farklı olarak benzinli motorlarda yanmayı sağlamak için buji kullanılır. Benzinli motor da dört zamanlı olarak çalışır ve bu çevrime Otto çevrimi adı verilir:
- Emme: Karbüratörden gelen benzin-hava karışımı, supapların açılması ile silindir içine çekilir.
- Sıkıştırma: Piston yukarı çıkarak benzin-hava karışımını sıkıştırır.
- Yanma: Sıkıştırılan karışım, bujiden çıkan kıvılcım ile tutuşur ve oluşan patlama ile piston aşağı doğru itilir. Hareket gücü bu aşamada üretilir.
- Egzoz: Piston yukarı doğru hareket eder ve yanma sonucu oluşan gazlar egzoz supabından dışarı atılır.
Benzin motorlu araçların özellikleri:
- Dizel motorlu araçlara göre daha ucuzlardır.
- Aynı kapasitelere sahip dizel motorlu araçlardan daha fazla güç üretebilirler ancak torkları dizel motorlu araçlara göre daha azdır.
- Dizel motorlu araçlar gibi sık ve düzenli bakımlara ihtiyaç duymazlar.
- Kullandıkları yakıt (benzin) dizel motorların kullandığı yakıta (mazot) oranla daha pahalıdır.
- Dizel motorlara göre daha fazla yakıt tüketirler ve yakıtının daha pahalı olması daha fazla bütçeye mâl olabilir.
O halde gelelim asıl mevzuya: Dizel mi benzinli mi?
Dizel motorun avantajları:
Dizel motorlu araçlar, eğer yılda belirli bir kilometrenin üzerinde yol kat edilirse benzin motorlu araçlardan daha ekonomiktir. Eşit miktarda benzin ve mazot alındığı zaman dizel motor daha fazla mesafe kat etmenize olanak sağlayacaktır. Bunların yanında, dizel motorlu araçlar (düzenli bakımları yapıldığı müddetçe) benzinlilere göre çok daha az arıza çıkarırlar.
Benzinli motorun avantajları:
Sıfır bir araba almak istediğinizde benzinli araçlar, aynı özelliklere sahip dizel motorlu araçlara göre daha ucuzdur. Bakım masrafları, dizel motorlara göre daha ucuzdur. Benzinli araçlar bir nebze daha sessiz çalışmaktadır. Bunların yanında benzinli araçlar, soğuk havalarda ısıtılmaya gerek duymadan çalıştırılabilir ve kullanılabilirler ancak dizel motorların ısınması için beklemek gerekmektedir.
Sonuç: Dizel ve benzinli araçları kullanım amacınıza göre seçin
Bu durum, alacağınız aracı nasıl ve nerelerde kullanacağınıza yüksek derecede bağlıdır. Eğer yıl içerisinde uzun mesafeler kat edecekseniz ve yük taşıyacaksanız ve her ne kadar önermesek de kalkışlarda ani hızlanmalar istiyorsanız dizel motorlar sizin için hem bütçenize hem de sürüş zevkinize uygun olacaktır. Eğer yılda 25000 kilometrenin altında yol kat ediyorsanız ve aracınızı şehir içinde kullanacaksanız, benzinli araçların harcadığı yakıt sizlere çok fazla dokunmayacaktır zira dizel motorlu araçlara vereceğiniz fazladan parayı benzinli araçla kapatmak için uzun mesafeler kat etmeniz gerekecektir.