İnsanlar Neden Düğmelere Basma Konusunda Bu Kadar Saplantılı?

Her gün, dünyada pek çok insan bazen kahve yapmak için, bazen televizyondaki bir kanalı değiştirmek için bazen de sosyal medyada bir şeyleri beğenmek için düğmelere basıyor. Peki, insanlar neden düğmelere basıyor veya basmak istiyor? MIT’den (Massachussetts Instute of Technology) Profesör Rachel Plotnik, tam 7 sene bu konuyu araştırmış ve bu konu hakkında bir kitap (Power Button: A History of Pleasure, Panic and the Politics of Pushing) yazmış. Kitabın ana başlıkları şu şekilde;

Düğmeleri Kullanmak Aslında O Kadar Kolay Değil

19. yy sonlarına doğru, Eastman Kodak Firması, düğmeye basarak fotoğraf çeken fotoğraf makineleri satmaya başladı. Sloganı da “Siz düğmeye basın, gerisini biz hallederiz.” şeklindeydi ve çok zor bir şey olmadığını düşünüyorlardı. Bugün herkesin hobi olarak yaptığı amatör fotoğrafçılığın temeli o gün atıldı.

Hiç asansöre bindikten sonra gideceğiniz katın düğmesine basıp, sonra da asansör kapısını kapatma düğmesine defalarca bastığınız oldu mu? Acaba kapanacak mı diye sorduğunuz? Ya da karşıdan karşıya geçmek için yaya geçidindeki düğmeye bastığınız oldu mu? Genelde bu düğmeler siz istediğiniz zaman pek çalışmazlar.

Pilotları ve DJ’leri düşünün. Düğmeye veya düğmelere basmak daha zor geliyor. Hatta düğmeye basmak için eğitim bile gerekiyor.

Düğmeler Tüketimi Teşvik Eder

İlk ortaya çıkan düğmeler, para attığınız zaman size bir şeyler veren otomatlarda kullanıldı.

20. yy’a girerken üreticiler ve dağıtıcılar, aslında bu düğmelerin neredeyse sihirli bir düğme olduğunu ve ona bastığınız zaman her dileğinizin gerçekleşeceği mesajını vermeye başladılar. Bir tüketim şekli olarak insanlar hâlâ Candy Crush oyununda şekerlere, film izlemek veya bir yolculuk yapmak için de düğmelere basıyor.

Amazon’un “Dash” butonu (tek tuşla tekrar sipariş verme) tüketim çılgınlığını son noktaya getiriyor ve bu tarz butonlar artık hayatımızın her yerinde.

Düğmeler Düzgün Kullanılmıyor

Yazar yaptığı araştırmalar neticesinde ilginç bir sonuca da varmış: İnsanlar, genellikle düğmelerin yanlış ellere geçmesinden endişe duyuyor. Bir çocuğu düşünecek olursak, elinin uzandığı hatta uzanamadığı düğmelere bile basacaktır. Araba kornasına basan çocuk bu olayın belki de en büyük örneğidir. Evlerin zillerine basan çocuklar da bu konuya bir örnek olabilir.

Patronlar da elleri arkalarında bir düğmeye basarak çalışanlarını yanlarına çağırıyor. Bunlar, genel olarak düğmeye basmaya yetkisi olanların, düğmeleri amaçlarına uygun kullanmamasından kaynaklanan sorunlar.

Çok Korkulan Bazı Düğmeler Gerçek Değil

1800’lü yılların başından itibaren bazı düğmelerin savaşları başlatacağına hatta dünyanın sonunu getireceğine inanılıyordu.

Bu korku Soğuk Savaş döneminden bugüne kadar gelen bir korku. Hem film endüstrisi hem de medya bu korkuyu kitlelere aşıladı.

Bu korku jeopolitik olaylarda da kullanılıyor. 2018 yılında ABD başkanı Trump, attığı bir tweette “Kuzey Kore lideri sürekli masasında bir 'nükleer düğme' olduğundan bahsediyor. Tükenmiş ve yiyecek kıtlığı çeken yönetiminden birisi onu bilgilendirebilir mi? Çünkü bende bahsettiği 'Nükleer Düğme' den daha büyüğü ve daha güçlüsü var ve bendeki gerçekten çalışıyor” dedi.

Bir Asırdan Fazla Zaman Geçti Ama Pek Bir Şey Değişmedi

Düğmelerle alakalı araştırma tamamlandığı zaman geriye dönüp bakılınca aslında düğmeler hakkındaki bütün tartışmaların geçmişte yaşananların aynısı olduğu görülüyor. O zaman da “Düğmelere basmak arzu edilebilir bir şey mi yoksa tehlikeli bir şey mi?” tartışmaları bulunuyordu.

Bu tartışmalar hala güncelliğini koruyor. Düğmeler hayatımızı kolaylaştırıyor mu yoksa zorlaştırıyor mu?

Her ne kadar insanlar düğmelerden şikayet etse de akıllı telefonlarımızda, bilgisayarlarımızda, arabalarımızda ve oyun konsollarımızda hala düğmeler var.

Eğer insanlar düğmeye kimin basması gerektiğini, kimin bundan bir çıkarı olduğunu veya hangi şartlar altında basması gerektiğini incelemeye başlarsa, düğmeler karışık olmaktan çıkar ve düğmelerin önemi anlaşılır.