Şu an devasa bir çöl olan Mars, geçmişte yaşamı destekleyen bir gezegen olabilir. Bilim insanları, Kızıl Gezegen’in oluşumunun ardından bir süre yaşama ev sahipliği yapmış olabileceğini düşünüyorlar. Bu nedenle Mars'ta, bilinen bütün yaşam formları için gerekli element olan azot atomunun varlığı aranıyor.
Mars’ta yaşama kanıt bulunması araştırılması çalışmalarının bir kısmı da Dünya’da yapılıyor. Mars’tan Dünya’ya gelen göktaşları, Kızıl Gezegen’deki organik maddelerin işaretlerini taşıyor olabilecekleri için bilim insanları tarafından titizlikle analiz ediliyor.
Tokyo Teknoloji Enstitüsü’nden kimyager Atsuko Kobayashi, Güneş Sistemi’nin erken dönemlerinde Mars’ın büyük ihtimalle karbon zengini meteorlar, kuyruklu yıldızlar ve toz partikülleri tarafından organik madde yağmuruna tutulmuş olabileceğini söylüyor. Kobayashi, bu organik maddenin bir kısmının tuzlu suda çözülmüş ve karbonatların içinde kalmış olabileceğini belirtiyor.
Çok eski zamanlarda Mars’ta bir azot döngüsü bulunuyor olabilir
Azot taşıyan organik maddelerin Mars’ta nasıl ortaya çıkmış olabileceğine dair tahminler olmasına rağmen henüz bir kanıt elde edilemedi. Buna rağmen Mars’ın bir zamanlar Dünya gibi yaşama sahip olduğu bütün bilim insanları tarafından kabul ediliyor. Organik maddelere dair bulunan kanıtlar, Mars’ta bir zamanlar azot döngüsünün olabileceğini de gösteriyor.
Bilim insanların analiz yaptıkları ALH84001 olarak isimlendirilen göktaşı, 4 milyar yıl önce Mars’a çarpan bir göktaşı tarafından yüzeyden koparıldı ve 16 milyon yıl önce başka bir meteorun çarpması ile ALH84001 Mars'ın yer çekiminden tamamen ayrıldı.
Dünya’ya kabaca 13.000 yıl önce düştüğü düşünülen göktaşı 1984 yılında bilim insanları tarafından Antarktika’nın Allan Tepeleri’nde keşfedildi. ALH84001, keşfedildiği günden bu yana bilim dünyasında ünlü bir fenomen olmaya devam etti.
Yaklaşık 4 milyar yaşında olan göktaşı üzerinde çalışma yapan bilim insanlarının bir kısmı, göktaşı üzerinde bakteri benzeri mikrobiyal fosiller bulduklarını iddia ettiler. Ancak daha sonra yapılan çalışmalar bilim insanlarının bakteri fosili olduğunu düşündükleri şeylerin biyolojik madde olmadığını ortaya çıkardı.
4 milyar yaşındaki göktaşı üzerinde organik moleküller bulundu
Tokyo Teknoloji Enstitüsü’nden bilim insanlarının ALH84001 örnekleri üzerinde yaptıkları yeni bir analiz, göktaşında organik madde kalıntıları olduğunu gösteriyor. Bilim insanları, analizleri sırasında Mars’ta bulunmuş olabilecek tuzlu bir sıvıdan gelmiş gibi görünen turuncu renkli karbonat malzemeleri keşfettiler.
Mars’tan gelen göktaşları, Kızıl Gezegen’in tarihi hakkında önemli bilgiler sunuyor. Ancak göktaşları üzerinde bulunan ipuçlarının ne kadarının göktaşı tarafından Dünya’ya getirildiği ne kadarının Dünya’dan kaynaklandığını bulmak, oldukça zor oluyor.
Göktaşları üzerindeki maddelerin ayrıştırılması işlemi olan karasal kontaminasyon, geçmişte ciddi bir sorun yaratmış olmasına rağmen yeni teknolojiler bu işlemin güvenilir hale gelmesini sağladı. Bu nedenle bilim insanları, ALH84001 üzerinde keşfettikleri azot içeren maddelerin büyük olasılıkla Mars’tan geldiğini düşünüyorlar.
Bilim insanları bu kanıya varmak için göktaşının etrafında bulunan magmatik kayaçların örneklerini de inceledi. Kayaç örneklerinde yapılan incelemede azot bulunmaması bilim insanlarına organik moleküllerin göktaşı karbonatından kaynaklandığını düşündürüyor.
Göktaşında yaklaşık 4 milyar yıl boyunca hapsolmuş ve uzayda korunmuş olan organik moleküller, doğru fırsatlar göz önüne alındığında yaşam için olası kanıtların bazen ne kadar süre hayatta kalabileceğini gösteriyor.
NASA’nın Curiosity aracı da Mars’taki bazı organik bileşiklerde azot tespit ederken bilim insanlarının Dünya’da uyguladıkları tüm bu teknikler, milyonlarca kilometre uzaktan uygulanmaya çalışılıyor. Ancak yapılan analizlerin doğrulanmasının yapılması şu aşamada oldukça zor görünüyor.
Curiosity, Mars’ta yaşamın kaynaklarını aramaya devam ederken Dünya’daki göktaşları üzerinde yapılmaya devam edilen çalışmalar Mars’ta geçmişte varolmuş olabilecek yaşamın kanıtlarının alternatiflerini sağlayabilir. Bu alternatif kanıtlar, bilim insanlarının Mars’ın tarihini Kızıl Gezegen’e gitmeden ortaya çıkarmasını uzun bir zamanda sağlayabilir.
