Türkiye’de döviz kurunun artmasıyla yurt dışından ithal edilen telefonların fiyatları da doğal olarak arttı. Fakat akıllı telefonlara erişimimizin zorlaştığını dile getiren kişilerin karşısına ‘Cebindeki telefonu çıkar’ diyen kimseler çıktı. Çağımızda bir bireyin en temel ihtiyaçlarından birisi olan telefon, artık bir lüks olarak görülüyor.
‘Telefonunu çıkar’ talebinin son olarak karşımıza çıktığı yerse ‘Sade Vatandaş’ isimli YouTube kanalıydı. Kanal tarafından sokakta yapılan bir röportaj sırasında ‘çıkar telefonunu’ diyen bir adamın ağzına karşısındaki kişi telefonunu sokmaya çalıştı. Peki, telefon, kimi kişilerce söylendiği gibi lüksün ve ekonominin bir göstergesi olabilir mi? Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Erdoğan, özellikle bu görüşte olanlara durumu oldukça açıklayıcı şekilde anlattı. Fakat bu açıklamasının ardından şaşırtan bir ifadeye de yer verdi.
“Telefon, sosyal sınıfları eşitleyen bir araç haline geldi”
Twitter hesabından görüşlerini paylaşan Erdoğan, cep telefonunun gençlerin dolar milyonerleriyle aynı marka, model kullanabildiği tek ürün olduğunun altını çizdi. Bu pahalılıkta herkesin en ucuz sosyalleşme ve eğlence aracının da telefon olduğuna değindi. Cep telefonunun ‘sadece cep telefonu’ olmadığını da hatırlattı.
Ardından Independent Türkçe’ye değerlendirmede bulunan Erdoğan, cep telefonunu sınıfsal statünün göstergesi olmadığını ifade etti. Telefonun bütün sosyal sınıfları eşitleyen ortak bir araç haline geldiğini belirten öğretim görevlisi, telefon fiyatlarının da Türkiye’de diğer ülkelere göre ne düzeyde yüksek olduğunu ve nasıl bir ‘lüksün’ göstergesi olmadığını şu sözlerle anlattı:
“En pahalısını bir Batı ülkesinde hamburgercide çalışan yarım maaşıyla satın alabiliyor. Öte yandan cep telefonu gençlerin, alt sınıfların toplumsal hayat içinde erişemedikleri faaliyetlere sanal ve neredeyse bedava bir şekilde ulaşmalarını sağlayan bir araç. Çay, kahve, yol masrafı olmadan gençler, cep telefonları aracılığıyla sosyalleşiyor. Ekonomik nedenlerden dolayı gidemedikleri konserleri, sinemada izleyemedikleri filmleri, kurslarda alamadıkları eğitimleri, gezemedikleri yabancı ülkelerdeki hayatları cep telefonu uygulamaları aracılığıyla izliyorlar, seyrediyorlar.”
Erdoğan, garip bir açıklamada da bulundu:
Telefonun lüks olmadığını dile getiren Erdoğan, sokak röportajlarında ‘çıkar telefonunu’ çıkışları yerine söylenmesi gerekenin ‘çıkar bakalım otomobilinin anahtarını’ olduğunu öne sürdü. Erdoğan, bu sözlerinin arkasında gerekçeyi ise şu şekilde açıkladı:
“Şayet cebinden kendi çalışmasıyla alınmış bir otomobil markasının anahtarını çıkartabiliyorsa gencin maddi durumunun iyi olduğundan bahsedebilirsiniz.”
Aynı telefon gibi otomobil fiyatlarının da ülkemizde uçuk olduğunu, en basitinden Avrupa’da 20 bin euro olan bir aracın şu anda Türkiye’de 500 bin TL’den daha yüksek fiyatlara satıldığını hatırlatalım. Hatta ülkemizdeki araçların, kendi üretildikleri ve satıldıkları ülkelere göre daha pahalı olduğunu da belirtmeden geçmeyelim. İyi bir araç sahibi olunsa bile maddi durumun iyiliği ve konuşma hakkı arasındaki bağlantının ne denli saçma olduğuna da dikkat çekelim.
