Toplumlar tarih boyunca birçok kez değişim geçirmiştir. Bu değişimler de yeni liderleri ortaya çıkarmıştır ancak her zaman için doğru liderler öne çıkmıyor. Bu durumun pek çok farklı yerde örnekleri var. Örneğin 2008 yılında ortaya çıkan krizin sebebi, birçok kişiye göre etik davranmayan yöneticilerdi.
Günümüzde insanlar, liderlerin daha etik davranmasını tercih ediyor. Şirketler bu nedenle gücü dağıtma ve farklı yönetim seviyeleri oluşturma yoluna gidiyor. Artık pek çok firma liderliği katmanlara bölüyor.
Tavuk ve yumurta paradoksu:
Empati yeteneği gelişmiş olan liderlerin daha iyi yöneticiler olduğunu gösteren araştırmalar bulunuyor. Öğrencilerin kendilerini anlayan hocaları daha çok sevmesi ya da çalışanlara saygı gösteren patronların daha çok söz geçirmesi şaşırtıcı değil. Barack Obama’nın ikinci başkanlık dönemi için kampanya yaptığı dönemde, Michelle Obama “Başkan olmak kim olduğunuzu değiştirmez, kim olduğunuzu ortaya çıkarır” demişti. Liderliğin ve beraberinde gelen gücün insanları nasıl etkilediği biraz yumurta tavuk paradoksuna benziyor.
Güç ve ahlaki kimlik üzerine yapılan bir araştırma, bir kişinin sahip olduğu gücü kendi çıkarına ne kadar kullanabileceği üzerinde etkili olduğunu gösteriyor. Normal şartlar altında kişilerin iki farklı güç kaynağı bulunuyor. Bunlardan ilki; öğretmen, müdür gibi pozisyonlarından kaynaklanan güçken diğeriyse kişiliklerinden gelen güç. Otorite ve ahlak, olumlu yönde olmazsa gücün istismarı meydana geliyor. Empati ve alçakgönüllülükse daha etik güç kullanımını ortaya çıkarıyor.
Yine aynı araştırmaya göre güç de bizi değiştiriyor. Peki insanlar gücü elde ettiğinde ne oluyor? Çok büyük bir kısmımızda empati yeteneği var ve bunun seviyesi değişiyor. Pek çok insani davranışın temelinde de bu duygu var. Zamanla empati körelebiliyor.
Empati erozyonu insanları değiştiriyor:
Cambridge Üniversitesi’nden Simon Baron-Cohen’in araştırmasında empati ile acımasızlık arasındaki ilişki ele alındı. Böylece insanların neden ahlaka aykırı, vahşi ya da yanlış yollara saptığı incelendi. Empati yeteneği kaybolduğunda olumsuz liderlik ortaya çıkıyordu. Baron-Cohen buna 'empati erozyonu' adını verdi.
Ekonomik olarak belli hedeflerin tutturulması gereksinimi, son tarihler, performans değerlendirmeleri ve yoğun stres, zamanla empati duygusunun körelmesine neden olabiliyor. Bir hedefe sahip olmak, kişilerin daha tutarlı ve kararlı hareket etmesini sağlıyorsa da çevrelerine karşı kapalı davranışlar sergilemelerine neden olabiliyor.
Son yıllarda bu konuda gözler teknoloji firmalarının yöneticilerine dönmüş durumda. Facebook, Twitter ve Amazon yönetimi, sık sık bu konuda irdeleniyor. Peki bu gerçekten yöneticilerin suçu mu? Baron-Cohen’e göre takipçiler de liderde empati eksikliği yaratabiliyor.
Yöneticiler, liderler ve patronlar için gücün zamanla baştan çıkarması durumu, araştırmalara göre doğru bir çıkarım. Gerçekten empati yeteneği olan liderler yetiştirmek içinse toplumun her bir bireyine rol düşüyor.
