Google Haritalar’da Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının İsimleri Yunanistan’ın İstediği Gibi Oldu

Google’ın en çok kullanılan servislerinden olan Haritalar üzerinden anlık olarak dünyanın hemen hemen her bölgesi hakkında bilgi almak mümkün. Servis yıllardır Türkçe dahil 74 farklı dilde hizmet veriyor ve aylık 200 milyona yakın aktif kullanıcıya sahip.

Haritalar servisindeki pek çok konumun farklı dillerde farklı isimlerle görülmesi çok doğal. İstanbul, Ankara, Washington, Napoli gibi şehir isimleri genelde değişmese de alfabe ve telaffuz gibi etmenler nedeni ile aynı isimler, farklı dillerde biraz farklı şekillerde yazılabiliyor.

Google Haritalar'a tarayıcı üzerinden girip sol üst köşeden hamburger menüyü açtıktan sonra İngilizce ya da herhangi bir batı dilini seçebilirsiniz. Bu şekilde boğazların aşağıdaki gibi Dardanelles, Bosphorus ve türevleri şekinde isimlendirildiğini görebilirsiniz:

Çanakkale Boğazı’na verilen ‘Dardanelles’ ve İstanbul Boğazı’na ‘Bosphorus’ isimleri ne anlama geliyor?

Dardanelles adının kökeni Truva Kralı Dardanos’a dayanıyor. Kendisinin adı verilen yerin bir Yunan şehir devleti olduğu düşünülüyor. Şehrin bulunduğu yer ise Truva’nın da olduğu Çanakkale. Tabii ki de tarihin farklı dönemlerinde farklı milletler Çanakkale ve boğaza farklı isimler de vermişler. Ancak son dönemde hemen hemen her yabancı dil için Çanakkale Boğazı’na Dardanelles üzerinden isim veriliyor. Örneğin İtalyanca’da Dardanellie gibi…

Bosphorus kelimesinin kökeni ise Yunan mitolojisine kadar dayanıyor ve öküz ya da inek geçidi olarak biliniyor. Nitekim Türkçe’deki bu karşılık sizi yanıltmasın, bu anlam mitolojik bir değer taşıdığı için Yunanlar adına hep değerli oldu. Ayrıca yine Yunanlar için Bosphorus, Byzantion’ın yani İstanbul’un kurtuluşu anlamına geliyor.

Google Haritalar’ın bu yaklaşımı, Montrö Boğazlar Sözleşmesi ve diğer uluslararası anlaşmalara ters düşüyor:

Coğrafi bir bölgenin adı antik dönemlerdeki adı ile anılabiliyor. Ancak Çanakkale ve İstanbul Boğazları’nın isimleri, antik tarihten değil modern dönemde yapılan anlaşmalarda resmi olarak geçiriliyor. Yunanistan’ın Montrö’deki ifadelerin Bosphorus ve Dardanelles tabanında değiştirilmesine yönelik ısrarı biliniyor.

İşin Google tarafına bakacak olursak resmi anlaşmaların değil, tarihi isimlerin benimsenmesi ise teknoloji devinin eleştirilmesine yol açıyor. Ancak bu konudaki isimlendirme politikaları sadece Google için geçerli değil, pek çok dijital serviste, farklı dillerde benzer isimlendirmeleri görebilirsiniz.