Presolar tanecikler, bir yıldız oluşmadan önce oluşan katı maddenin üzerinde bulunan parçacıklardır (Aynı zamanda Güneş sistemi öncesi tanecikler de denebilir). Bu taneciklere bazen ilkel göktaşlarında da rastlanabiliyor. Gerçekleştirilen yeni bir analizde presolar taneciklere bir meteor üzerinde rastlandı.
Meteor üzerinde rastlanan presolar taneciklerle ilgili Nature Astronomy’de yayınlanan yeni bir makalenin baş yazarı Olga Pravdivtseva, “Güneş sisteminin oluşumu hakkında mevcut anlayış, presolar taneciklerin oluşumdan sonra ortamda kalmadığı yönündeydi” dedi.
Curious Marie (Meraklı Marie) adlı meteordan elde edilen örnekte, kalsiyum-alüminyum zengin kalıntısı (CAI) adı verilen madde yığının dikkate değer bir örneğine rastlandı. Güneş bulutsusunda ilk yoğunlaşan maddelerden olan bu yığın, Güneş sisteminin yaşının tanımlanmasında bilim insanlarına yardımcı olabilir. Chicago Field Müzesi’ndeki Robert A. Pritzker Meteoritik ve Kutupsal Araştırmalar Merkezi’nin koleksiyonunda bulunan bu özel göktaşına kimyager Maria Curie’yi onurlandırmak için Curious Marie ismi verildi.
Göktaşında keşfedilen madde yığını, Güneş'in oluşumuna ışık tutabilir
Curious Marie’nin örneği üzerinde yapılan yeni çalışmada, örnekteki silisyum karbür(SiC) tanelerinin varlığını araştırmak için asal gaz izotopik imza yöntemi kullanıldı. Bu analizin yapılması önemli. Çünkü presolar taneciklerin genellikle Güneş’in oluşumuna yaklaştığı, yüksek sıcaklık koşullarına dayanamayacak kadar kırılgan olduğu düşünülüyordu.
Washington Üniversitesi McDonnell Uzay Bilimleri Merkezi’nde görevli Pravdivtseva, silisyum karbürün analizler sırasında varlığının belirlenmesinin, ilk katı maddelerin yoğunlaşmasındaki Güneş bulutsusu hakkında bilgi verdiğini söyledi. Pravdivtseva, birçok dayanıklı kalıntının dokusal kanıtını, katıların yoğunlaşması sırasında kaybettiğini belirtti. Ama analizler, hepsinin kaybolmadığını gösteriyor.
Olga Pravdivtseva ve ekibi, Curious Marie’den alınan örneğin analizi için Washington Üniversitesi’nde bulunan iki kütle spektrometresini kullandılar. Washington Üniversitesi, uzun bir asal gaz çalışması geçmişine sahip ve dünyanın en iyi asal gaz laboratuvarlarından birine ev sahipliği yapıyor. Buna rağmen Curious Marie’den alınan örnekler üzerinde yapılan çalışma, bilim insanları için zorlayıcı oldu.
Araştırmacılar, analizlerinde kullanmak için 20mg Curious Marie göktaşı örneğine sahiplerdi. Çok küçük gibi görünen bu örnek, uzay kimyası çalışmaları için yeterince büyük bir örnektir. Araştırmacılar, örnekleri 17 farklı sıcaklığa maruz bıraktılar. Bu 17 sıcaklık farklı artışı adımında salınan asal gaz bileşimi, araştırmacılar tarafından ölçüldü. Asal gaz bileşiminin ölçülmesinin ardından asal gaz izotoplarının imzası bulunmaya çalışıldı.
Araştırmacılar, meteor örneklerindeki kalsiyum-alüminyum açısından zengin kalıntılarda silisyum karbür kanıtı aradılar. Curious Marie’den alınan örnek üzerindeki silisyum karbür varlığı, Olga Pravdivtseva ve ekibi tarafından tespit edildi.
Pravdivtseva, “Küçük kalsiyum-alüminyum kalıntısında sadece silisyum karbürü görmüyoruz. Özel koşullarda oluşan başka bir toplamı da görüyoruz” dedi. Olga Pravdivtseva, elde ettikleri bulgunun erken Güneş bulutsusunun içinden geçtiğini koşulların nasıl olduğuna dair daha önceki teorileri gözden geçirmeye zorladığını açıkladı.
