Her yıl daha da tehlikeli bir hal alan iklim değişikliğinin etkilerini artık günlük yaşamlarımızda da gözlemlemek mümkün. Sel ve yangınlar gibi artan doğal felaketler, mevsim döngülerinin değişmesi gibi olaylar iklim değişikliğinin yarattığı sonuçlar arasında yer alıyor. Bilim insanları gelecek hakkında ise birçok tahmin ve senaryo oluşturulabiliyor. Fakat yeni bir araştırma, mikroskobik canlıların geleceği tahmin etmede büyük rol oynayabileceğini ortaya koyuyor.
Yapılan yeni araştırma, lise biyoloji dersinden hatırlayabileceğiniz gibi bitki, mantar veya hayvan olarak değerlendirilmeyen ‘protistlere’ odaklanıyor. Bir çay kaşığı suda bile on binlerce tek hücreli canlı olduğunu duymuşsunuzdur. Peki 200,000’den fazla bilinen türü olan protistlerin toplamının Dünya üzerindeki bütün hayvanların toplamından iki kat daha ağır olduğunu biliyor muydunuz? Bilim insanları da bu tek hücreli canlı toplulukların değişen sıcaklık derecelerine olan tepkilerini ölçerek geleceğimiz hakkında önemli bilgiler elde edebileceklerini keşfetti.
Hücreleri inceleyerek iklim değişikliğinin önüne geçilebilir mi?
Duke Üniversitesi’nde asistan profesör olan Jean Philippe Gibert, gezegendeki bakterilerin tıpkı bizim gibi solunum yaptıklarında karbondioksit salınımı yaptıklarını, fakat toplam kütlelerinin bitkiler hariç bütün canlılardan çok daha fazla olmasından dolayı atmosfere en çok karbondioksit salınımı yapan canlılar arasında yer aldıklarını belirtiyor. İşte bakterilerle beslenen protistler de tam burada devreye giriyor.
19 Ekim tarihinde Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde Gibert, Dan Wieczynski ve diğer araştırmacılar tarafından yapılan deneyde bakteriyle beslenen protistler için cam şişelerde küçük ekosistemler oluşturuldu. Her şişede 10 farklı türden protistin olduğu ekosistemlerde sıcaklık artışının protistlerin davranışlarını nasıl etkilediği kaydedildi.
Gelecek hakkında daha net tahminler yapılabilir:
Sıcaklık değişikliklerinin şu anda yaşayan canlılar üzerinde yarattığı etkiyi ve verdikleri tepkiyi görmeyi amaçladıklarını belirten Gibert, gelecekte toplu halde verilecek tepkiyi ölçmeyi hedeflediklerini açıkladı. Sıcaklıkların 15-35 derece arasında ayarlandığı 5 farklı şişeden iki hafta sonra sonuçlar kontrol edildi ve hangi türlerin hayatta kaldığı ve ne kadar karbondioksit salınımı yaptıkları kontrol edildi.
Araştırmacılar, her bir türün farklı sıcaklıklara karşı verdikleri tepkiyi şekil ve boyutlarına bakarak anlayabildiklerini keşfetti. Bu değişen faktörlerin de direkt olarak toplu halde yapılan solunum oranını etkilediği anlaşıldı. Yapılan bu araştırmanın mikroorganizma topluluklarının iklim değişikliğinden nasıl etkileneceğini ve benzer şekilde iklim değişikliğinin bu durumdan nasıl etkileneceğini anlamak için önemli bir adım olduğunu ifade eden Wieczynski, araştırmanın sonucunu şu şekilde özetledi; “Bu araştırmayla birlikte canlı türü seviyesinde sıcaklık ve davranış ilişkisini inceleyerek elde edilen bilgileri ekosistemin tamamına uygulayabiliriz.”
