NASA, Ay görevi Artemis I için tasarladığı ve şimdiye kadar geliştirilen en güçlü roket olarak nitelendirilen Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) roketinin kritik yakıt doldurma testini tamamlamak için yapılan üç denemeden sonra bu denemelere ara vermeye karar verdiğini duyurdu. Uzay ajansı, önümüzdeki günlerde büyük SLS roketini Kennedy Uzay Merkezi'ndeki fırlatma rampasından araç montaj binasına taşımayı planlıyor.
Roket 1 Nisan'dan bu yana pek çok geri sayım testine tabi tutuldu ancak gerçekleşen tüm testlerden başarısızlıkla döndü. Bu da NASA için Ay görevinde ve geleceği bu rokete bağlı olan pek çok projede sarkmalar anlamına geliyor. Peki, NASA bu noktada nasıl bir yol izlemeyi planlıyor? Gelin ajansın planlarına birlikte bir göz atalım.
Roket üzerindeki çalışmaların mayıs ayının büyük bir kısmını kapsaması bekleniyor
Her yakıt ikmali girişimi, roketle, hareketli fırlatma kulesiyle veya itici gaz ve gaz sağlayan yer sistemleriyle ilgili bir veya daha fazla teknik sorunla sekteye uğramış; 14 Nisan Perşembe günü gerçekleştirilen son denemede çekirdek aşamadaki sıvı oksijen yakıt deposunun yüzde 49'unun, sıvı hidrojen deposunun ise yüzde 5'inin yüklenmesi başarılıyla sonuçlanmıştı.
NASA, karmaşık fırlatma sistemindeki sorunları çözmek için bu prova testini tamamlamayı ve böylece roketin bu yıl içerisinde asıl fırlatıldığında geri sayımın sorunsuz bir şekilde işleyeceğini ummuştu; ancak evdeki hesap çarşıya uymamış gibi görünüyor.
Konuya dair yaptığı açıklamada NASA, müteahhitlerinin ve ajansının önümüzdeki birkaç haftayı, SLS roketinin yakıt ikmali testleri sırasında ortaya çıkan sorunları çözmek için kullanacağını kaydediyor.
Öte yandan ajans tarafından yapılan açıklamada bu geri adımın programa etkileri hakkında herhangi bir bilgiye yer verilmiyor. SLS roketini hazırlamak ve Araç Montaj Binasına geri döndürmek bir hafta kadar sürecek gibi görünüyor ve bu konumdaki roket üzerinde çalışmanın, muhtemelen en azından Mayıs ayının çoğunu kapsayacağı tahmin ediliyor.
Peki NASA'nın nasıl bir yol izlemesi beklenebilir?
Bu aşamanın tamamlanmasının ardındansa NASA’yı bazı zor kararlar bekliyor. Buna göre uzay ajansı roketi ve mobil fırlatma kulesini ikinci kez rampaya yuvarlamayı ve prova testini tekrar tamamlamayı deneyebilir.
Ardından, normal prosedürünü izleyerek, NASA’nın, kalkış için fırlatma rampasına üçüncü kez yuvarlanmadan önce, "uçuş güvenlik sistemini" devreye sokmak için roketi montaj binasına geri göndermesi gerekir. Böyle bir senaryo, SLS roketinin fırlatılabileceği en erken tarihin ağustos ayı olacağı anlamına geliyor.
NASA'nın takip edebileceği başka bir seçenek ise projeyi kullanıma sürmek, testi yapmak ve bunun başarılı olması halinde de devam edip roketi birkaç gün içinde fırlatmak. Böyle bir senaryo NASA’nın SLS roketini haziran veya temmuz aylarında fırlatabileceği anlamına gelir; ancak bu, uçuş emniyet sistemi nedeniyle riskli olacaktır.
Artemis Fırlatma Direktörü Charlie Blackwell-Thompson ise konuya dair yaptığı açıklamada uçuş güvenlik sistemi kurulduktan sonra 20 günlük bir zaman çizelgesi olduğunu ifade ediyor. Sistem devreye girdikten sonra, Araç Montaj Binası'nda son hazırlıkların yapılması ve yuvarlanması bir hafta kadar sürecektir.
Bu, 20 günlük sürenin sonuna kadar yakıt ikmali testi, ürünlerin geri dönüştürülmesi ve bir veya iki fırlatma denemesi için geriye yalnızca bir hafta kalacağını gösterir. Başka bir deyişle bu, ıtestin ve fırlatma girişiminin kusursuz olması gerektiği anlamına gelir. Tabii bu durumda bir de Florida’nın hava koşullarının duruma uygun olması gerekir.
Son olarak, NASA mühendisleri, roketteki aşınma ve yıpranma, yana monteli güçlendiricilerin dışarıya maruz kalması ve donanımla ilgili görünüşte sayısız husus gibi bir dizi başka faktörü de değerlendirmek zorundadır.
Yine de NASA, SLS roketinin bu zorlu süreci atlatacağından emin görünüyor. "Bu test sürecini bitireceğimize ve verilerin bizi bir sonraki adıma götüreceğine dair hiçbir şüphem yok" şeklinde kaydeden Blackwell-Thompson, "Uygun adımları atacağız ve bu aracı fırlatacağız. O tarihin tam olarak ne olduğunu bilmiyorum ama aklımda testi bitireceğimize ve uçmak için yola çıkmaya hazır olacağımıza dair hiçbir şüphe yok." diye de sözlerine ekliyor.
