Optik illüzyonlar, sosyal medyanın en sevdiği içerik türlerinden biri. Kişileri etkileşime geçiren ve kısa sürede gelen onlarca farklı cevapla viral olan bu tür illüzyon sorularının her birinin arkasında aslında oldukça bilimsel cevaplar yatıyor. Fakat bu bilimsel gerçekler her zaman tek bir doğru cevap olmasına yönelik değil, kimi zaman da neden bir sürü farklı cevap olduğunu bize açıklıyor.
Geçtiğimiz günlerde Twitter'da ortaya çıkan yeni bir optik illüzyon sorusu, bu durum için harika bir örnek. Söz konusu paylaşımda birbirine oldukça yakın renk tonlarından oluşan bir görsel yer alıyor ve sorumuz oldukça basit: 'Bu resimde kaç renk görüyorsunuz?'
3 renk gören de var, 17 renk görende:
Paylaşımı göremiyorsanız buraya tıklayabilirsiniz.
Tabii ki tahmin edeceğiniz üzere paylaşımın viral olması sonrası soruya binlerce cevap geldi. Gelen cevaplar ise birkaç ortak cevap üzerinde şekillendi. Büyük çoğunluk 3, 11, 17 cevaplarını verirken sayıyı 20'ye çıkaranlar ya da tek renk gördüğünü söyleyenler de vardı.
Peki cevaplar arasında bu kadar fark olmasının sebebi ne? Aslında bu sorunun tek bir cevabı yok çünkü gözlerimizin renkleri farklı seviyelerde algılaması tek bir sebeple olmuyor. Yaşa, cinsiyete, renklere baktığımız ekrana, ortamdaki ışığa ve hatta retinalarımızın yapısına göre bile bu cevaplar farklılık gösterebilir.
Beynimizin daha fazla ve daha iyi algılayabilmek için oynadığı bir oyun:
Ancak bu durumu tüm bunların dışında genel bir fizyolojik illüzyonla açıklamak da mümkün; lateral inhibisyon (yanal inhibisyon, yanal engelleme). Buna göre nöronlar, diğer nöronlar tarafından baskılanır; uyarılmış nöronlar, yakındaki nöronların aktivitesini engeller. Bu da duyu algımızı keskinleştirmeye yardımcı olur.
Ünlü fizikçi Ernst Mach'un geliştirdiği ve March bantları olarak da anılan bu duruma göre, görüntüde kontrastı artıran da tam olarak budur. Daha açıklayıcı olmak gerekirse şöyle düşünelim; birbirine çok benzeyen iki farklı renge bakarken beynimize iki sinir hücresinden aynı anda benzer bir sinyal geldiğinde, beynimiz bunu aynı olarak algılamaya yatkın.
Fakat yine beynimiz, bu tür ufak hatalara düşmemek ve çok daha fazla benzer rengi algılayabilmek için savunmasını da geliştirmiş durumda, bu da Ernst Mach'ın açıkladığı lateral inhibisyon ile oluyor. Birbirine yakın renklere dair gelen sinyaller bu sayede ayrı ayrı değerlendirilip aynı anda çok daha fazla rengi görmemize olanak sağlıyor.
