En ufak bilgisayardan en büyük bilişim sistemine kadar bir bilgisayarın çalışması için gerekli pek çok farklı donanım birimi vardır. Bunlar arasında bilinen ama nedense pek önemsenmeyen PSU kısaltması ile anılan güç kaynağı birimi ise düşündüğünüzden çok daha önemli. Çünkü diğer donanım birimleri olmadan bazı performans sorunları yaşarsınız ama iyi bir PSU olmadan sistemin çalışması bile mümkün değil.
PSU güç kaynağı biriminin bilgisayara enerji verdiğini düşünebilirsiniz ancak bu doğru değildir. PSU yalnızca enerji akımını değiştirir ve sisteme uygun düzenlemeler yapar. Basit gibi görünen bu işlev, sistemin her zaman en doğru enerji akımını almasını ve maksimum verimlilikte çalışmasını sağlar. Gelin PSU nedir, ne işe yarar gibi merak edilen sorulara yakından bakalım ve güç kaynağı birimi hakkında bilmeniz gereken detayları görelim.
PSU nedir, ne işe yarar, alırken nelere dikkat edilir?
PSU nedir?
Power Supply Unit, kısaca PSU, Türkçesi ile güç kaynağı birimi; bilişim sistemlerinin olmazsa olmaz donanımlarından bir tanesidir. Adı nedeniyle yanlış anlaşılmasına rağmen sistemlere güç sağlamaz. PSU, AC olarak bilinen alternatif yüksek voltaj akımı alır ve DC olarak bilinen doğru akıma dönüştürür. Bu dönüşüm sırasında bilişim sistemine uygun olarak akım üzerinde bazı düzenlemeler yaparak sistemin gerekli akım gücünü almasını sağlar.
Günümüzde artık özellikle kişisel bilgisayarlarda SMPS kısaltması ile anılan anahtarlamalı güç kaynağı kullanılmaktadır. Anahtarlamalı güç kaynakları hem çok daha verimli çalışır hem de birden çok voltaj girişine sahiptirler. SMPS sistemleri sayesinde güç girişi değişimi nedeniyle voltaj değeri değişen farklı ülkelerde bile aynı sistem sorunsuz bir şekilde çalışır.
PSU ne işe yarar?
Elektrik sisteminin üretim noktasından evimizdeki prize kadar gelme hikayesi biraz uzun olduğu için şimdilik onu bir kenara bırakalım. Ancak şunu bilelim, gelen bu akım direkt olarak kullanılmıyor ve biz farkında olmasak bile kullandığımız her cihaz bu akımı kendine göre düzenleyecek ufak ya da büyük sistemler kullanıyor.
Konu bilişim sistemleri olduğu zaman ise devreye güç kaynağı birimi ya da anahtarlamalı güç kaynağı giriyor. Gelen alternatif akımı doğru akıma çevirmekle kalmıyor, aynı zamanda kullanılacağı sistem toleranslarına uygun olarak düzenliyor. Pek çok sistem zaten ya yanında bir PSU ile birlikte gelir ya da içinde dahili olarak bir güç kaynağı birimi vardır. Fakat çok daha büyük sistemlerden bahsediyorsak PSU seçimini kendiniz yapmalısınız.
Bilgisayarım için kaç watt PSU almalıyım?
İşte bu belki de asla temel bilgilerin olduğu bir yazıda yanıtını alamayacağınız bir soru. Çünkü bazı donanım birimleri genel olarak her sisteme uygun olabilir. Ancak güç kaynağı birimi asla genel tanımlara göre alınamaz. Kurduğunuz sistemi açın ve bakın. Tek tek birimler ne kadar enerji kullanıyor bunu görün ve toplam gereken enerji miktarını öngörün.
Sistem bileşenlerinin toplam 600V enerji ihtiyacı olduğunu düşünelim. Bu sistem için %50 verimlilikle çalışan 1200V bir güç kaynağı birimine ihtiyacınız var demektir. Böyle bir PSU kullanırsanız ilerleyen zamanlarda sisteminize ekleyeceğiniz yeni bileşenler de sorunsuz çalışacaktır. Bu nedenle yalnızca var olan sisteminize göre değil, ilerleyen zamanlarda nasıl bir sisteme sahip olacağınızı da öngörerek bir PSU almalısınız.
Elbette PSU markaları da bir o kadar önemli. Bazı markaların, bazı donanımlar ile uyumlu çalıştığı bilinen bir gerçek. Bu nedenle donanım üreticilerinden de bu konuda bilgi alabilirsiniz. Günümüzde genel olarak 80 Plus, 80 Plus Bronze, 80 Plus Platinum, 80 Plus Silver, 80 Plus Platinum, 80 Plus Titanium gibi PSU modelleri tercih ediliyor. Bunlar minimum %80 verimlilikten başlar ve %94 verimliliğe kadar artar. İhtiyacınız olan enerji miktarına ve elbette bütçenize göre bir seçim yapabilirsiniz.
Birden çok PSU gerekli mi?
Kime göre neye göre diye sormak en doğru yanıt olacaktır. Çünkü kullandığınız kişisel bir sisteminiz varsa kolaylıkla tek güç kaynağı birimi üzerinden enerji akışı sağlayabilirsiniz. Ancak çok daha geniş bir sistemden bahsediyorsak birden fazla PSU aynı anda çalışmasa bile en azından her zaman bir yedeğe ihtiyaç duyulacaktır.
PoE kısaltması ile anılan ethernet üzerinden güç adı verilen bir sistem daha var. Bu sistem, elektrik gücünü herhangi bir priz olmadan ağ kabloları üzerinden enerji akışı sağlıyor. UPS kısaltması ile anılan kesintisiz güç kaynağı adı verilen bir sistem daha var. Bu sistem, maksimum yedekle belirli bir süre kesintisiz çalışma garantisi veriyor. Çevrimiçi, çevrimdışı ve hat etkileşimli sistemler de yine güç akışının kesintisiz sürmesini sağlayacak alternatifler arasında.
PSU alırken nelere dikkat etmeli?
- Sahip olduğunuz donanımı tanıyın.
- İleride sahip olacağınız bileşenleri öngörün.
- Enerji ihtiyacınızın fazlasını düşünün.
- PSU modellerini iyi inceleyin.
Sahip olduğunuz donanımı tanıyın:
Bir güç kaynağı birimi almadan önce, sahip olduğunuz sistem donanımlarına hakim olmalısınız. Kendi başlarına ne kadar enerji ihtiyaçları olduğunu ve bu ihtiyacın bir arada çalışırken ne kadar artacağını ya da azalacağını bilmelisiniz. Eğer bu konuda tecrübeniz yoksa donanım üreticileri ile iletişime geçerek gerekli bilgileri almanız mümkün.
İleride sahip olacağınız bileşenleri öngörün:
Sahip olduğunuz sistem donanımlarının ihtiyacı olan enerjiyi bilmek ve buna uygun bir PSU seçmek doğru bir karar. Ancak ilerleyen zamanda yeni ve daha gelişmiş bileşenler alabileceğinizi ve bu bileşenlerin de fazladan enerji ihtiyacı olacağını unutmayın. Çok daha yüksek enerji aktarımı yapan bir güç kaynağı birimi alarak çok daha uzun süre kullanabileceğiniz bir donanıma sahip olabilirsiniz.
Enerji ihtiyacınızın fazlasını düşünün:
Yukarıda verdiğimiz örneği hatırlayalım; 600V enerji ihtiyacı olan bir sistem için 1200V PSU gerekli demiştik. Elbette bu durum PSU verimliliğine göre değişiklik gösterebilir ancak her zaman ihtiyacınız olandan çok daha yüksek enerji aktarımı yapan bir PSU almaya çalışın. Hem bileşenleriniz geliştikçe hem de olası akım değişikliklerinde böyle bir PSU kullanmanın avantajlarını göreceksiniz.
PSU modellerini iyi inceleyin:
80 Plus, 80 Plus Bronze, 80 Plus Platinum, 80 Plus Silver, 80 Plus Platinum, 80 Plus Titanium gibi PSU modelleri yalnızca temel birimlerdir. Çok daha fazlasını alışveriş sitelerinde bulmanız mümkün. Bazıları %94’e varan yüksek bir verimlilikle çalışır. Elbette verimlilik arttıkça fiyat da artar. Bu nedenle acele etmeden tüm PSU modellerini inceleyin ve kullanıcı yorumlarını göz önünde bulundurun.
Bir bilgisayarın çalışması için gerekli olmazsa olmaz güç kaynağı birimi PSU nedir, ne işe yarar gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu birim hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Konu hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
