Dünyaca Ünlü Şairler ve Hafızalardan Silinmeyen En Ünlü Şiirleri

Bir yazar, hissettiği bir duyguyu ya da yaşadığı bir olayı bazen ciltler dolusu kitaplarla anlatabilir. Ancak şairler böyle yapmaz. Şairler, bazen tek cümle yazarlar ve okuyucunun kalbinin tam ortasından vurabilirler. İşte dünyaca ünlü şairleri herkesin bilmesinin nedeni budur. Hangi dilde yazıyor olurlarsa olsunlar şiirlerini okuyan kişilere anlattıkları duyguları en net ve en vurucu cümlelerle anlatmayı başarırlar.

Türkçemizin zenginliği ve kültürümüzün duygusallığa yatkın yapısı nedeniyle Türk şiiri pek çok kişi için tartışmasız en başarılı eserlerden oluşmaktadır. Ancak bu yazımızda sınırlarımızın dışına çıkarak biraz dünya edebiyatına göz gezdiriyoruz. Yapıtlarıyla adını tüm coğrafyalarda duyurmuş şairlere ve şiirlerine bakıyoruz. Gelin dünyaca ünlü şairlerin şiirlerine yakından bakalım.

• Şiirler; yayınevlerine, baskı yılına ve çevirmene göre değişiklik gösterebilir.

Dünyaca ünlü şairlerin yüreğinize dokunacak şiirleri:

• Edgar Allen Poe / Kuzgun
• William Shakespeare / 18. Sone
• Emily Dickinson / Umut, O Tüylü Şey
• Pablo Neruda / Matilde İçin Sone
• Walt Whitman / Bir Kadın Bekliyor Beni
• Oscar Wilde / Her İnsan Öldürür Sevdiğini
• William Blake / Kaplan! Kaplan!
• Sylvia Plath / Babacım
• Li Bai / Bir Kadeh Şarap
• Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî / Demedim Mi?

Edgar Allen Poe / Kuzgun

Bir vakitler bir gece yarısı sıkkın, kafa yoruyorken, yorgun argın,

Unutulmuş eski ilimlerin garip ve acayip kitap ciltleri üzerine ben-

Kestiriyordum, tam dalacağım esnada, ani bir tıkırtı geldi öteden,

Odamın kapısını kibarca birisi vuruyor, vuruyordu sanki tak tak.

'Bu', diye söylendim, 'odamın kapısını tıklatılıp duran bir konuk,

Sadece bu, başka bir şey yok.'

Anımsıyorum ah çok kesin, bir Aralık ayındaydık, rüzgârlı, hazin,

Ölen her bir köz parçası dövüp işliyordu yer döşemesine ruhunu.

Sabahı diledim arzuyla; Ben boşu boşuna ödünç bir avuntuyu

Arıyordum acı dindirici kitaplarımda, acısı için Lenore' un, o yitik,

O meleklerin Lenore dedikleri kızın, o eşsizin, ışıyanın ışık ışık,

O burada adı anılmayanın artık.

Ve titretiyor, erguvani perdelerin ipeksi, kederli, belirsiz hışırtısı

Öylesine dolduruyordu ki içimi hiç duyulmamış tuhaf korkularla

Nihayet kalp çarpıntımı bastırmak için tekrarladım kalkıp ayağa

'Bu, odamın kapısında içeri geçmeye yalvaran biri, bir konuk

Bu, oda kapımdan gireyim diye yalvaran geç kalmış bir konuk

Budur ancak, başka bir şey yok.'

Çok geçmeden topladım cesaretimi, uzatmadan tereddütümü

'Bayım ya da Madam, içtenliğimle bağışlamanızı ediyorum rica,

Şöyle bir şey oldu fakat, uyukluyordum ben, sizse öyle kibarca

Gelip çaldınız oda kapımı, öyle belli belirsiz tıklattınız ki tık tık,

Tam emin değilim sizi işittiğimden.'- dediğimde açtım kapıyı

ardına dek: -

Bir şey yoktu, karanlık vardı dışarıda bir tek.

O karanlığın derinliğine dikkatle bakarak, orda durdum, merak,

Korku, kuşku duyarak, daha önce hiç bir faninin cüret edemediği düşler kurarak uzun süre.

Bozulmadı sessizlik lakin, karanlık vermedi bana bir emare,

Ve fısıldaşılan 'Lenore! ' sözcüğüydü, orada tek söylenen sözcük,

Fısıldadığım 'Lenore! ', bir yankıyla mırıltılı geri dönen sözcük,

Başka bir şey değil buydu ancak.

Odama geri döndüğümde ben, ruhum tutuşmuştu tamamen,

Çok geçmeden öncekinden daha yüksek bir tıkırtı işittim tekrar.

'Eminim', dedim, 'pencere kafesinde eminim hayret bir şey var;

O halde, şu esrarı araştırmam, neymiş orada ki görmem gerek-

Bir araştırayım şu esrarı, kalbim bir anlık sakin olman gerek:-

Rüzgâr bu daha başkası yok.'

Panjuru hızla açınca, girdi o an, oradan içeriye çırpına uça,

Çok eskideki kutsal günlerden gelme haşmetli bir Kuzgun;

Göstermeksizin en ufak bir saygı, birazcık dur durak olsun,

Lord veya leydi edasıyla tünedi oda kapımın üstüne konarak-

Tünedi oda kapımın tam üstündeki Pallas büstüne konarak-

Tünedi, oturdu, hepsi bu dahası yok.

Takındığı ifadenin haşin ve ciddi adabı bu abanoz kuşun,

Kederli hayallerimi gülümsemeye çevirdi sonra hemen,

'Korkak değilsin sen' dedim, 'kırpık, tıraşlı tepeliğine rağmen

Söyle bana, senin lorda yaraşır ismin nedir Gece'nin Plutonik

Kıyısında, Gece'nin kıyısından gelen, korkunç, amansız ve antik

Kuzgun! ' Dedi ki, 'Asla Olmayacak.'

Açıkça duymaktan böyle düzgün konuşmasını bu çirkin kuşun

Hayrete düştüm, anlamı, alakası zayıf olsa da cevabının;

Kabul edelim ki henüz ihsan edilmemiştir odasında kapının

Üzerinde bir kuş görmek yaşayan bir insana şimdiye dek-

Oda kapısı üstündeki yontu büstte, adı Asla Olmayacak

Gibisinden bir kuş ya da hayvan görmek.

Fakat o yumuşak büstün üstünde bir başına oturdu, söyledi sade

O bir tek sözcüğü, sanki o bir tek sözcükle dökercesine içini.

Daha ne bir tüyünü oynattı Kuzgun, ne de bir şey söyledi yeni,

Ta ki ben 'Diğer dostlar önceden uçtular' diye mırıldanana dek,

' Uçup giden umutlarım gibi önceden, o beni yarın edecek terk.'

O zaman kuş dedi ki 'Asla olmayacak.'

Yerinde verilmiş bu cevapla bozulmuş dinginlikte irkilmiş,

'Kuşkusuz' dedim, 'sarf ettiği laflar peşindeki merhametsiz yıkım

Tarafından izi sürülmüş mutsuz bir üstattan kaptığı tek birikim,

Öyle ki, izi şarkıları tek nakarat olana dek sürülmüş gittikçe çabuk

İzi umutlarına ağıt olana dek sürülmüş o bir tek melankolik

Nakarat, 'Asla', diyen 'asla olmayacak.' '

Fakat hala sevk ediyordu üzgün ruhumu gülümsemeye kuzgun,

Bir iskemleyi dosdoğru kuşun büstün ve kapının önüne çektim;

Sonra kadife mindere çöktüm, kendimi düşü düşe eklemeye bıraktım

Bu uğursuz geçmiş zaman kuşunun ne olduğunu düşünerek,

Ve bu katı kaba korkunç kuru geçmiş zaman kuşunun ne demek

İstediğini, 'Asla olmayacak' diye gaklayarak.

Bunu sezinlemeye çalışarak oturdum, tek hece söylemeden durdum

Ateş gibi gözleri şimdi göğsümün içinde yanmakta olan kuşa,

Bunu ve dahasını düşünerek oturdum, başım dayalı rahatça,

Seyrettiği kadifeye, lamba ışığının şeytanca zevklenerek,

Lamba ışığının zevkle seyrettiği mor kadifeye yaslanamayacak

Fakat o, ah bu asla olmayacak.

Derken, sanki hava ağırlaştı çöktü, görünmez bir buhurdandan esanslar koktu

Sallanan, adımları tüy kaplı zeminde çıngırdayan Meleklerce sola sağa.

'Zavallı' dedim kendime, 'Tanrın sana ödünç verdi, gönderdi bu Seraphimlerle sana,

Soluklan, rahatlan ve Lenore'un anılarının acısından arın artık,

İç, kana kana iç, bu acılardan arındırıcı iksiri ve unut o yitik

Lenore'u. Kuzgun dedi ki 'Asla olmayacak'.

'Kötücül şey! ' dedim, 'Kâhin! Kuş da olsan iblis de yine de kâhinsin!

Yoldan Çıkarıcı göndermişse de, fırtına fırlatılmışsa da seni bu yakaya,

Yapayalnız ama yine de gözü pek, büyülenmiş bu çöllük ülkeye,

Dehşet uğrağı bu evin üstüne, var mı, yalvarırım, söyle bana neyse gerçek,

Şifalı bitkisel bir merhem Gilead'da, yalvarırım, söyle bana apaçık.

Kuzgun dedi ki 'Asla olmayacak'.

'Kötücül şey! ' dedim, 'Kâhin! Kuş da olsan iblis de yine de kâhinsin!

Üstümüzde uzanan cennetin, ikimizin de tapındığı tanrının adına

Söyle, bu gamlı ruh uzak Aden'de sarılabilecek mi o genç kadına

Meleklerin Lenore dedikleri o azizeyi sarabilecek mi kucaklayarak,

Meleklerin Lenore diye çağırdıkları o ışıyan, o eşi benzeri yok

Kadını. Kuzgun dedi ki 'Asla olmayacak'.

'Kuş ya da iblis! ' diye haykırdım, 'Ayrılığımızın işareti olsun o söz,

Katıl ona, o fırtına ile Gece'nin Plutonik kıyısına geri dön,

Git söylediğin yalanın izi gibi kara bir tüy bile bırakmadan,

Yalnızlığımı bozmadan git! Kapımın üstündeki büstten kalk!

Gaganı kalbimden çıkart, suretini kapımdan çek! '

Kuzgun dedi ki 'Asla olmayacak'.

Ve Kuzgun uçmadan hiç bir yana, hala oturuyor, oturuyor hala,

Oda kapımın hemen üstündeki solgun büstünde Pallas'ın;

Ve gözleri tamı tamına benziyor gözlerine düş kuran bir iblisin,

Ve lamba ışığı zemine vuruyor gölgesini onun üzerinden akarak,

Ve ruhum zeminde dalgalanarak uzanan bu gölgesinden onun

Hiç sıyrılamayacak, asla olmayacak. William Shakespeare / 18. Sone

Seni bir yaz gününe benzetmek mi, ne gezer?

Çok daha güzelsin sen, çok daha cana yakın:

Taze tomurcukları sert rüzgârlar örseler,

Kısacıktır süresi yeryüzünde bir yazın:

Işıldar göğün gözü, yakacak kadar sıcak,

Ve sık sık kararı da yaldız düşer yüzünden;

Her güzel, güzellikten er geç yoksun kalacak

Kader ya da varlığın bozulması yüzünden;

Ama hiç solmayacak sendeki ölümsüz yaz,

Güzelliğin yitmez ki asla olmaz ki hurda;

Gölgesindesin diye ecel caka satamaz

Sen çağları aşarken bu ölmez satırlarda:

İnsanlar nefes alsın, gözler görsün elverir,

Yaşadıkça şiirim, sana da hayat verir. Emily Dickinson / Umut, O Tüylü Şey

“Umut” o tüylü şey –

Ruha konan –

Ve öter sözsüz bir melodiyi –

Ve asla kesmez – hem de asla –

Ve en tatlısı – Fırtınada – duyulur

Çoklarının içini ısıtan –

Bu küçük Kuş’ un gururunu inciten

O fırtına oldukça şiddetli olmalıdır –

Onu en soğuk ülkede duydum-

Ve en yabancı denizde –

Fakat – asla – Istırap içinde bile,

Bir tek kırıntı istemedi – benden. Pablo Neruda / Matilde İçin Sone

Seni sevdiğimi göreceksin sevmediğim zaman,

çünkü iki yüzüyle çıkar karşına hayat.

Bir sözcük sessizliğin kanadı olur bakarsın

ateş de pay alır kendine soğuktan.

Seni sevmeye başlamak için seviyorum seni,

sana olan sevgimi sonsuzlaştıracak

bir yolculuğa yeniden başlamak için:

bu yüzden şimdilik sevmiyorum seni.

Sanki ellerimdeymiş gibi mutluluğun

ve hüzün dolu belirsiz bir yarının anahtarları

hem seviyorum, hem de sevmiyorum seni.

Sevgimin iki canı var seni sevmeye.

Bu yüzden sevmezken seviyorum seni

ve bu yüzden severken seviyorum seni.

Walt Whitman / Bir Kadın Bekliyor Beni

Bir kadın bekliyor beni, her şey bulunuyor onda, hiçbir eksiği yok

eğer seks yoksa ya da ıslaklığı yoksa doğru erkeğin hala eksiktir her şey.

Seks dahil her şeye

bedenlere, canlara, anlamlara, kanıtlara, saflığa, inceliklere, sonuçlara,

çığlıklara

şarkılara, emirlere, sağlığa, gurura, analığın gizine, doğuştan gelen süte

Bütün umutlara, iyiliklere, bağışlanmışlara

bütün arzulara, aşklara, güzelliklere ve dünyanın tatlarına

bütün devletlere, yargıçlara, tanrılara, dünyayı anlamış insanlara

onun parçasıymış gerekçesiymiş gibi dahildir seks

Tanıdığım her erkek utanmaksızın bildiğini itiraf eder cinsiyetinin tadını

ve her kadın bilir ve itiraf eder kendininkini

Şimdi duygusuz kadınlardan uzaklaştırıyorum kendimi

kalmaya gidiyorum beni bekleyen kadına,

doyduğum sıcakkanlı kadınlara

görüyorum beni anladıklarını ve reddetmediklerini

değer verdiklerini bana-güçlü bir koca olabilirim onlara

Benden eksik yanları yok

Güneşle ve esen rüzgarla bronzlaşmış yüzleri

Kutsal, yumuşak ve güçlü vücutları

biliyorlar nasıl yüzeceklerini, kürek çekmeyi

ata binmeyi, güreşmeyi, ateş etmeyi

Nasıl koşacaklarını, öldüreceklerini, çekilmeyi,

yol almayı, direnmeyi, savunmayı

mükemmel hepsi sakin ve berrak sahipler dişiliklerine

Sıkıca çekiyorum sizi kendime ey kadınlar

izin veremem gitmenize, yeterliyim ben size

Ben sizler içinim sizler de benim ve

yalnızca benim iyiliğim için değil bu

başkalarının iyiliği için de

Uykularınızı daha yüce kahramanlar, şairler kaplamış

ve izin vermiyorlar kimsenin dokunmasına

ama yalnızca ben dokunabilirim size

Bu benim ey kadınlar- kendi yolumu çizdim

Acımasızım ben, sert, geniş ve inatçıyım

-ama sevdiğim için

artık gerekenden fazla incitmeyeceğim sizi

Akıyorum size, sıkarak kaba gücümle sıhhatli

kız ve erkek çocuklar getirmek için bu ülkeye

Hiç bir yakarışı dinlemeden, kendimi güçlendiriyorum yeterince

ve biriktirdiğimi size geri vermeden

kararlıyım geri çekilmemeye

Gizli ırmağına akarım senin

içine ilerleyen binlerce yılı sarıyorum

sahip olduğum en önemli şeyimi

ve Amerika'yı aşılıyorum sana

Sana akan damlalarımdan vahşi ve atletik kızlar

yeni sanatçılar, müzisyenler ve şarkıcılar yetişecek

senden döllediğim bebekler sırası geldiğinde bebekler dölleyecekler

Ben mükemmel erkekler isteyeceğim aşkımın tohumlarından

Çiftleşmelerini bekleyeceğim başkalarıyla

benim seninle çiftleştiğim gibi şimdi

Fışkıran yağmurlarımın meyvelerini sayacağım

sana geldiğimde yağmurların meyvelerini saydığım gibi şimdi

doğumda, yaşamda ölümde ve ölümsüzlükte arayacağım aşkın ürünlerini

öylesine severek yetiştiriyorum ki onları şimdi. Oscar Wilde / Her İnsan Öldürür Sevdiğini

Her insan öldürür gene de sevdiğini

Bu böyle bilinsin herkes tarafından,

Kiminin ters bakışından gelir ölüm,

Kiminin iltifatından,

Korkağın öpücüğünden,

Cesurun kılıcından!

Kimisi aşkını gençlikte öldürür,

Yaşını başını almışken kimi;

Biri Şehvet'in elleriyle boğazlar,

Birinin altındır elleri,

Yumuşak kalpli bıçak kullanır

Çünkü ceset soğur hemen.

Kimi pek az sever, kimi derinden,

Biri müşteridir, diğeri satıcı;

Kimi vardır, gözyaşlarıyla bitirir işi,

Kiminden ne bir ah, ne bir figan:

Çünkü her insan öldürür sevdiğini,

Gene de ölmez insan. William Blake / Kaplan! Kaplan!

Kaplan! Kaplan! gecenin ormanında

Işıl ışıl yanan parlak yalaza,

Hangi ölümsüz el ya da göz, hangi,

Kurabildi o korkunç simetrini?

Hangi uzak derinlerde, göklerde

Yandı senin ateşin gözlerinde?

O hangi kanatla yükselebilir?

Hangi el ateşi kavrayabilir?

Ve hangi omuz ve hangi beceri

Kalbinin kaslarını bükebildi?

Ve kalbin çarpmaya başladığında,

Hangi dehşetli el? ayaklar ya da

Neydi çekiç? ya zincir neydi?

Beynin nasıl bir fırın içindeydi?

Neydi örs? ve hangi dehşetli kabza

Ölümcül korkularını alabilir avcuna?

Yıldızlar mızraklarını aşağıya atınca,

Göğü sulayınca gözyaşlarıyla,

Güldü mü o, görünce eserini?

Kuzu'yu yaratan mı yarattı seni?

Kaplan! Kaplan! gecenin ormanında

Işıl ışıl yanan parlak yalaza,

Hangi ölümsüz el ya da göz, hangi,

Kurabilir o korkunç simetrini? Sylvia Plath / Babacım

Yapma, yapma, artık yapma

Bunu bana, ayakkabı kara.

İçinde yaşadığım bir ayak olarak

Otuz yıl boyunca, zavallı bir beyazlık,

Güçlükle nefes almaya cesaret ettiğim veya hapşırmaya.

Babacım, seni öldürmek zorundaydım.

Ben bir fırsat bulamadan önce sen öldün –

Misketle doldurulmuş gibi ağır bir çanta dolusu Tanrı,

Ürkütücü heykel, ayak baş parmağı

Bir San Francisco fok balığı kadar kocaman.

Ve acayip Atlantikte bir kafa

Fasulye yeşilinin mavinin üstüne yağdığı yerde

Güzel Nusret'ten uzak sularda.

Seni iyileştirmek için dua ederdim.

Ach, du.

Alman dilinde; Polonya kasabasında

Silindirin altında ezilip dümdüz edilmiş

Savaşlarla, savaşlarla, savaşlarla.

Ama kasabanın adı çok sıradan dedi

Polonyalı arkadaşım

En az bir iki düzine kadar vardır aynısından.

Demek ki hiç bilemeyeceğim

Nereye koyduğunu ayağını, kökünü saldığını,

Seninle hiç konuşamadım.

Çene kemiğime sıkıştı kaldı dilim

Sesim bir kablonun içinde kısıldı.

Ich, ich, ich, ich.

Zorlukla konuşabiliyordum.

Her Almanı sen sandım.

Ve bu lisan kırıcı

Bir makina, sanki bir makina

Bacasından atıyor beni bir Yahudi gibi

Dachau, Auschwitz, Belsen'e bir Yahudi gider.

Yahudi gibi konuşmaya başladım.

Belki de bir Yahudi'yim ben.

Tirol'ün kar'ı, Viyana'nın açık renkli birası

Ne çok saf ne de gerçek.

Çingene kadın anam ve tuhaf şansımla

Ve Tarot kutumla, ve Tarot kutumla.

Gerçekten belki de Yahudi'yim ben.

Ben Sen'den hep biraz korktum,

Senin Nazi Hava Kuvvetleri'nden, agularından,

Ve jilet gibi bıyığından

Ve ari gözlerinden, parlak mavi.

Panzer-adam, Panzer-adam, Ey Sen –

Allah'la boy ölçüşen bir gamalı haç

Öylesine karasın, gökyüzünden hiçbir çığlık sızmaz içeri.

Her kadın bir faşiste tapar,

Suratta çizme, senin gibi bir

Acımasızın, acımayan acımayan kalbi.

Kara tahtanın önünde duruyorsun, babacım, öylece

Bendeki resminde,

Ayağın yerinde çenede bir çatlak ince

Ama bunun için daha mı az şeytan? Değil, hayır değil

Kırmızı temiz kalbimi ikiye bölen

Kara adam daha beyaz hiç değil

Seni gömdüklerinde on yaşındaydım.

Yirmisinde ölmeye çalıştım

Dönmek için geriye, geriye, geriye sana

Kemikler bile idare eder sandım.

Ama beni çıkardılar çuvaldan,

Ve parçalarımı zamkladılar birbirine tek tek.

O zaman anladım ne yapmam gerektiğıni.

Senin bir maketini yaptım.

Meinkampf bakışlı, kara giysiler içinde

Bir adam raflara ve vidalara aşık.

Ve evet dedim, kabul ediyorum.

İşte babacım, sonunda ben bittim.

Kara telefonun hattı kökünden kesildi,

Sesler kablolardan kıvrılarak geçemez artık.

Bir adam öldürseydim, iki adam öldürmüş olacaktım –

Kendisini sen olarak tanıtan

Ve bir yol boyunca kanımı içen vampir,

Yedi yıl boyunca, doğrusunu istersen.

Babacım, artık sırtüstü yatabilirsin.

Şişko kara kalbine bit tahta parçası saplı olarak

Köylüler zaten seni hiç sevmemişlerdi.

Mezarına topuk vuruyorlar, üstünde dans ediyorlar şimdi.

Hep biliyorlardı zaten senin sebep olduğunu bütün kötülüklere.

Babacım, babacım, adi herif, bitirdin beni. Li Bai / Bir Kadeh Şarap

Çiçek açan ağaçların altında,bir kadeh şarap

Hiç dostum yok, öylece yalnız içiyorum

Kadehimi parlak ayın şerefine kaldırıyorum

Ay, benim gölgem, bir de ben, üç kişiyiz

O güzel Ay,ne yazık ki, şarap içkicisi değil

Gölgem nereye gitsem koşturup duruyor

Fakat, ay hala dostum, gölgem ise kölem

Bahar harcanıp geçmeden evlenmeliyim

Ona söylediğim şarkılara ay da katılıyor

Dans ederken gölgeler kıvrılıyor,bükülüyor

Ayıkken üçümüzde bayağı çok eğlendik

Şimdi sarhoşuz, herkes kendi yoluna

Ölümsüz dostluğumuzu ebedi paylaşacağız

Sonunda göğün bulutlu nehrinde buluşacağız.