Şarkı söylemek muazzam bir yetenek. Tüm yetenekler gibi üzerinde durulması, saatlerce çalışılması ve teknik yönlerden de geliştirilmesi lazım. Şarkı söyleme tekniği denilince pek çoğumuzun aklına kafa sesi ve göğüs sesi gelecektir. Doğru, bunlar en sık kullanılan vokal teknikleri arasındadır ama falsetto adlı bir teknik var ki hem söyleyenin ustalığını ortaya koyuyor hem de bu teknikle söylenen şarkıyı dinleyenlerin gönlünü fethediyor.
Eğer dinlemek dışında müzikle pek ilginlenmiyorsanız falsetto nedir daha önce duymamış olabilirsiniz ancak emin olun bu teknik ile söylenmiş bir şarkıyı mutlaka duymuş ve mest olmuşsunuzdur. Kadınlar tarafından da kullanılsa bile asıl olarak erkek vokallerin çok daha yüksek notalara çıkmak için kullandığı bir şarkı söyleme tekniği olan falsetto nedir yakından bakalım ve falsetto ile kafa sesi arasındaki farkı görelim.
İçindekiler
Öncelikle; göğüs sesi ve kafa sesi nedir?
Falsetto tekniği tüm bu şarkı söyleme tekniklerinin farklı bir karışımı olduğu için öncelikle göğüs sesi ve kafa sesi kavramlarından biraz bahsetmek gerekiyor. Göğüs sesi demek, bir vokalin düşebileceği en düşük nota aralığı demektir. Kafa sesi ise bir vokalin çıkabileceği en yüksek nota aralığı anlamına gelir.
Bir vokalin göğüs sesi kalındır, kafa sesi ise incedir. Bir vokal olmasa bile herkes yalnızca şarkı söylerken değil, konuşurken bile göğüs sesi ya da kafa sesi kullanmaktadır. Tanımlarından da anlaşılacağı üzere bu iki şarkı söyleme tekniği, vokalin normal sesinin çıkabileceği ve düşebileceği en düşük ve en yüksek nota aralığını verir. Falsetto ise sınırları aşmak demektir.
Göğüs sesi ve kafa sesi ne işe yarar?
Kadın vokallerin ve erkek vokallerin kendilerine özel ses türleri vardır. Erkek sesler bas, bariton, tenor; kadın sesler alto, mezzo, soprano olarak adlandırılır. Yani kadının ve erkeğin doğal yapıları gereği ses türleri belirlidir. Göğüs sesi ve kafa sesi, vokallerin çıkabilecekleri ve düşebilecekleri nota aralıklarında en kaliteli sesleri çıkarması için kullanılır.
Benzersiz bir şarkı söyleme tekniği: falsetto nedir?
Kadın vokaller tarafından da kullanılıyor olan falsetto, genel olarak erkek vokallerin kadın vokallerin çıkabildiği kadar yüksek notalara çıkması için kullandığı bir şarkı söyleme tekniğidir. Flüt sesine benzetilir. Bir vokalin ıslık çalmasından bir önceki ses aralığı olarak tarif edilir. Yani falsetto son derece yüksek ve aynı zamanda ince bir ses çıkarılan şarkı söyleme tekniğidir.
Falsetto ne işe yarar?
Biraz geçmişe gidelim ve şarkıların yalnızca sahnelerde söylenen operalardan oluştuğu döneme bir göz atalım. Opera gibi sanat türlerinde kadın ve erkeklerin söyleyecekleri nota aralıkları bellidir ve şarkıya göre bu şekilde söylenir. Ancak kadın vokal olmadığı durumlarda onların nota aralıklarına çıkabilmek için erkek vokallerin kullanılması için falsetto tekniği geliştirilmiştir.
Falsetto zorunluluk nedeniyle ortaya çıkmış bir şarkı söyleme tekniği olsa da 1950’li yıllarda durum tamamen değişti. Çünkü müzik artık bambaşka bir noktaya gelmişti ve vokaller, deneysel çalışmalar yapabiliyorlardı. Bu dönemde pek çok önemli erkek şarkıcının bazen tamamı, bazen bir bölümü falsetto tekniği ile söylenmiş sayısız şarkısı yayınlandı. O günlerden sonra artık falsetto, yetenekli kadın ve erkek vokallerin şarkılarını benzersiz hale getirdiği önemli bir teknik oldu.
Falsetto ile kafa sesinin farkı nedir?
Kafa sesi, bir vokalin doğal olarak çıkabileceği en yüksek nota aralığını belirtir. Yani yetenekli ve aynı zamanda iyi eğitimli bir vokal kafa sesini gayet başarılı bir şekilde çıkarabilir. Falsetto ise bu sınırı aşmak anlamına gelir. Yetenekli ve hatta iyi bir eğitimli bir vokal bile eğer bu şarkı söyleme tekniği üzerinde özel çalışmalar yapmadıysa kolay kolay falsetto bir ses çıkaramaz.
Bir vokalin kafa sesi ve göğüs sesi ile zaten söylediği her şarkıda karşılaşıyoruz. Çünkü hiçbir şarkı tek bir nota aralığında söylenmez. Yüksek çıkışlar ve düşük inişler vardır. Şarkıyı güzel yapan da budur. Ancak falsetto için özel bir çaba gerekir. Çoğu zaman bir vokal, özellikle erkek bir vokal falsetto tekniği ile şarkı söylemeye başladığı zaman dinleyenlerin tüyleri diken diken olacaktır.
Hangi ses tekniği daha iyi?
Maalesef böyle bir kıyaslama yapmak mümkün değil. Çünkü vokal var, şarkı var. Bazı vokallerin zahmetsizce çıkardıkları göğüs sesi ve kafa sesi o kadar etkileyicidir ki herhangi bir şey yapmasına gerek kalmaz. Aynı şekilde bazı şarkılar da kim tarafından nasıl söylenirse söylensin dinleyenleri etkilediği için vokalin uyguladığı en özel teknikler bile önemini yitirir.
Bas, bariton ya da tenor olan bir erkek vokal veya alto, mezzo ya da soprano olan bir kadın vokal bir anda falsetto tekniği ile şarkı söylemeye başlarsa bambaşka bir atmosfer yakalayabilirler. Baştan sona falsetto tekniği ile söylenen şarkılar bile vardır. Bazen de normal giden bir şarkıda, vokal ansızın falsetto tekniği ile söylemeye başlar ve işte o zaman bambaşka bir seviyeden söz edebiliriz.
Yani bir şarkı söyleme tekniğini iyi ya da kötü yapan şeyler tamamen vokale ve şarkıya bağlıdır. Özellikle günümüzde pek çok rock şarkıcısı, rock müziğin alıştığımız sınırlarını aşmak adına falsetto tekniğini kullanırlar. Eğer daha önce falsetto tekniğini kullanmamış bir vokalin bir anda bu şekilde söylediğini duyarsanız dikkatli dinleyin. Çünkü detone olan vokallerin sesi ile falsetto birbirine epey benzemektedir.
Falsetto tekniği nasıl uygulanır?
Konunun uzmanlarına ve müzik eğitmenlerine göre falsetto şarkı söyleme tekniğini uygulamak için vokallerin sesinin akciğerlerden gelen havaya direnebileceği üç mod vardır; sıkıştırma, nefes alma ve akış. Bunlardan her biri bambaşka sesler çıkarır ve bir vokal, hangi modda falsetto yapacağını kendisi belirler. Derin bir nefes aldıktan sonra ses tellerinizi kontrol ederek hangi modda falsetto tekniğini uygulayabildiğinizi kendiniz bulmalısınız.
Vokallerin alıştığımızdan çok daha farklı bir nota aralığında sesler çıkarmasını sağlayan bir şarkı söyleme tekniği olan falsetto nedir, ne işe yarar gibi merak edilen soruları yanıtlayarak kafa sesi ile falsetto arasındaki temel farklardan bahsettik. Falsetto denemeleri yaparken dikkatli olmalısınız çünkü bu tekniğe alışık olmayan kaslarda hasara neden olabilirsiniz. Konu hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
