Maliyenin Yapay Zekâsı KURGAN Piyasayı Altüst Etti: İşte Yaşananlar

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın sahte faturaları önlemek için devreye aldığı yapay zekâ tabanlı analiz sistemi KURGAN, firmalara ve onların ticaret yaptığı işletmelere gönderilen bildirimlerle piyasada hareketliliğe neden oldu. Sistemden gelen uyarılar, resmi inceleme veya rapor olmadan “riskli mükellef” olarak işaret edilen şirketlerin ticari itibarını zedelediği gerekçesiyle tepki topladı.

KURGAN, 29 Eylül’den itibaren firmaların işlem verilerini anlık olarak analiz etmeye başladı ancak riskli görülen firmalara ve onlarla ticaret yapan şirketlere gönderilen yazılar, iş dünyasında tedirginlik oluşturdu. Sektör temsilcileri herhangi bir somut delil olmadan yapılan bu bildirimlerin masumiyet karinesini ihlal ettiğini savunuyor.

Mali müşavirler sağlam yasal zemin çağrısı yapıyor

Mali müşavirler ve meslek örgütleri, sahte fatura ile mücadele edilmesi gerektiğini kabul etse de sistemin daha sağlam bir yasal altyapıya dayanması gerektiğini belirtiyor. İş dünyası ise ticari itibarın zarar gördüğünü ve firmaların haksız yere zan altında bırakıldığını ileri sürüyor. Bazı şirketlerin yargı yoluna başvurmaya hazırlandığı da aktarılıyor.

Peki bu sistem ile birlikte neler gelecek?

• Sahte belgelerin “bilmeden kullanıldığı” savunması geçerli olmayacak, belgelerin bilerek kullanıldığı esas alınacak.
• Bu durum vergi kaçakçılığı kapsamında işlem yapılmasına ve üç kat ceza uygulanmasına yol açacak.
• Riskli bulunan mükelleflerden kamu alacağını güvenceye almak için teminat talep edilecek, teminat gösteremeyenlere ihtiyati haciz uygulanabilecek.
• Mal veya hizmet alım-satımları, risk skorlaması üzerinden analiz edilerek denetim ekipleri riskli görülen firmalardan açıklama isteyecek.
• Cari dönem işlemleri daha yoğun şekilde incelenecek, kapanmış şirketler yerine faal firmalar öncelik kazanacak.
• Sahte belge düzenleyiciler de yakından izlenecek, organize şekilde hareket edenler için para aklama soruşturmaları gündeme gelecek.

KURGAN sistemi kayıt dışı ekonomiyle mücadelede yeni bir adım olarak devreye alınsa da, mevcut haliyle iş dünyasında tartışma yaratmış durumda. Firmaların itibar kaybı ve piyasadaki güven sorunları nedeniyle sistemin yasal zemininin güçlendirilmesi gerektiği dile getiriliyor.

e-Devlet’te Köklü Değişim Başlıyor: İşte Yeni Dönem Planları