Dünya’nın çekirdeği, sıvı halde bulunan metallerden oluşuyor. Sıvı metallerden oluşan çekirdek Kuzey ve Güney Kutupları’nın bir mıknatıs işleyişi göstermesini sağlıyor. Bu şekilde ortaya çıkan manyetik alan aynı zamanda Dünya’yı güneş rüzgarlarına karşı da koruyor.
Bilim insanlarının yaptığı çalışmalar, manyetik alanın yüzyıldan daha uzun süredir zayıfladığını ortaya çıkardı. Ancak korkulacak bir şey yok. Manyetik alanın tamamen yok olması milyarca yıl alacak. Bilim insanlarına göre manyetik alan tamamen yok olsa bile bir kıyamet ortaya çıkmayacak.
Dünya’nın manyetik alanının çoğu dış çekirdekte bulunan erimiş demir ve nikelden kaynaklanıyor. Rochester Üniversitesi’nden jeofizikçi John Tarduno, dinamo olarak bilinen bu manyetik alanlı motorun milyarca yıldır çalıştığını açıkladı. Ancak bu dinamonun neden başladığı belli değil. Tarduno ve ekibi, manyetik alanı sağlayan bu dinamonun ayın yarattığı etki dolayısıyla ortaya çıkmış olabileceğini söylüyor.
Dünya’nın iç çekirdeği yılda yaklaşık 1 mm büyüyor. İç çekirdeğin büyümesi manyetik alanda zayıflamaya neden oluyor. Araştırmacılara göre iç çekirdeğin dış çekirdek karşısında büyümesi bir noktada manyetik alanın ortadan kalkmasına neden olacak. Ancak manyetik alanın tamamen ortadan kalkması milyarca yıl sürecek.
John Tarduno, Dünya’nın manyetik alanının yüzde 80 oranında dipolar olduğunu belirtti. Bu durum manyetik alanın çubuk bir mıknatıs gibi davrandığı anlamına geliyor. Ancak manyetik alanının yüzde 20’si dipolar değil. Dipolar olmayan bu alan, karmaşıklıklara neden oluyor.
Dünya’nın manyetik alanı geçmişte ters döndü. Bu şekilde kuzeyde ve güneyde olan manyetik alan etkisi değişti. Alanın zayıflaması da genel olarak bu dönüşlerden önce gerçekleşiyor. Ancak manyetik alan zaman zaman böyle zayıflıyor ve daha sonra tekrar güçleniyor.
Tarduno ve ekibi, çekirdeğin Güney Afrika altında bulunan kısmında meydana gelen girdapların, manyetik alanının zayıflamasına katkıda bulunduğunu keşfetti. Bu girdap, Brezilya’nın 300 mil doğusunda bulunan Güney Atlantik Anomalisi’ne neden oluyor. Güney Atlantik Anomalisi’nin bulunduğu alana normalden fazla güneş rüzgarı düşüyor. Bu alanın üzerinde bulunan, düşük yörünge uyduları da daha fazla güneş rüzgarına maruz kalıyor.
John Tarduno ve ekibi, Güney Afrika’nın altındaki çekirdek bölümünün geçmişte de manyetik alanın tersine dönmesini tetiklediğini düşünüyor. Ekibin araştırmasına göre, manyetik alan zayıflıyor ya da ters dönmeye hazırlanıyor olsa bile kaybolmayacak. Manyetik alanın ters dönerken kaybolduğuna dair bir veri hala yok.
Araştırmacılar, manyetik alan tersine dönse bile hala biraz manyetik alanımız kalacağını belirtiyor. Ancak bu manyetik alan minimal bir manyetik alan olacak. Bu minimal manyetik alanda artık pusulalar bir işe yaramayacak. Çünkü araştırmacılara göre pusulalar sadece en yüksek manyetik alan bölgesini işaret edecek. Ama bu yön o aşamada kuzey ya da belli bir yön olmayabilir.
Minimal manyetik alan sırasında, şu an Güney Atlantik Anomalisi’deki uyduların koşulları bütün uydular için geçerli olabilir. Bu da yaygın teknik arızalara neden olabilir. Aynı zamanda güneş rüzgarı ile iyonosfere girecek ışınlar, moleküllerin yörüngelerinde bulunan elektronların kopmasına neden olabilir. Serbest dolaşan bu elektronlarda yüksek frekanslı radyo dalgalarının iletimini engeller.
Araştırmacılar, minimal manyetik alan sebebiyle daha fazla güneş rüzgarına maruz kalmanın ozon tabakasını da bozabileceğini belirtiyor. Londra’da bulunan Queen Mary Üniversitesi’nden Martin Archer, “Muhtemelen yaşam için felaket olmayacak olsa da, manyetik alan olmadan zeminde çok daha yüksek bir radyasyon dozu olacaktır” dedi.
Geçmişte meydana gelen manyetik alan değişimlerinin Dünya’daki hayatı etkilediğini dair çok az kanıt var. Yine de manyetik alan, Dünya’nın atmosferinin kaybolmamasına yardımcı oldu. Ama unutmamak lazım ki bir manyetik alanın olmaması, atmosferin olmayacağı anlamına gelmiyor. Venüs, bir manyetik alana sahip olmamakla beraber bir atmosfere sahip durumda. Manyetik alanın atmosferi tek başına korumadığı da akıllardan çıkarılmamalı. Mars, hali hazırda bir manyetik alana sahip olmasına rağmen atmosferini 4 milyar yıl önce kaybetti.
Dünya’nın manyetik alanındaki zayıflamanın kanıtları kesin. Araştırmacılara göre azalma devam etmekle beraber, manyetik alanın ortadan kalkması milyarca yıl alacak. Bu azalma Dünya’nın manyetik alanının ters döneceğine de işaret edebilir. Manyetik alanın yok olması ya da ters dönmesi durumunda dahi Dünya’da bir felakete sebep olmayacak.
