Marvel’ın Avengers serisinin bir numaralı kötü karakteri olan Thanos, evrendeki tüm canlıların mevcut kaynaklarla daha iyi bir yaşam sürebilmesi için tüm evrendeki nüfusu yarıya indirmek gibi bir hayalin peşinden koşuyordu. Thanos’un hayali, Avengers’ın büyük mücadelesiyle yalnızca 5 yıl sürdü. Peki Thanos gerçekten haklı olabilir mi?
BBC’de yayınlanan ekonomi programı Aşağı Yukarı: İstatistiklerin Ardında’da bu soru, antrolopoloji profesörü Sharon DeWitte ve kurgu filmlerin arka planındaki ekonomiyi araştıran blog yazarı Zachary Feinstein’a soruldu ve birbirine tamamen zıt iki görüş ortaya çıktı. Özellikle Sharon DeWitte’ın görüşü, birilerini kızdırabilir.
Sharon DeWitte’a göre böyle bir senaryoda insanların yaşam süreleri uzayabilir. Bu noktada 14. yüzyıldaki büyük vebayı örnek gösteren DeWitte, o dönemde hastalığın yayıldığı bölgede nüfusun neredeyse yarısının kısa süre içinde hayatını kaybettiğini belirtirken sözlerine şu şekilde devam etti;
“Belki de vebadan 200 yıl sonra dahi insanlar daha uzun yaşıyordu. Veba nedeniyle çok kısa sürede çok fazla insan öldü ve iş gücünde keskin bir düşüş yaşandı. Bu, hayatta kalanlar için eskisine göre daha fazla ekonomik fırsat anlamına geliyordu. Reel ücretler ve insanların satın alım gücü artmıştı.”
Nüfusun azalmasıyla ekonominin daha dengeli yayıldığını ve çok daha fazla insanın kaliteli bir hayata kavuştuğunu belirten DeWitte, “Örneğin İngiltere'de tarım işçilerin aldığı reel ücretin iki katına çıktığı görülüyor. Alım gücü artınca, beslenme kaliteleri de arttı.” diyerek Thanos’un haklı olabileceğini belirtiyor.
DeWitte, Thanos’un ‘nüfus modelini’ desteklese de bunun bir katliamla gerçekleşmesine kesinlikle karşı çıkıyor. Ona göre bunun gerçekleşmesi için uygun bir yol olup olmadığı incelenmeli. Washington Üniversitesi profesörü Zachary Feinstein ise Thanos’un tamamen yanıldığını, her şeyin daha da kötü olacağını düşünüyor.
Feinstein, ‘Bir şirketin çalışanlarından kaçı bir anda yok olursa gereken kurumsal bilgi ve gereken vasıflara sahip personel yetersizliği sonucu şirket çalışamaz hale gelir?’ sorusunu sorarak böyle bir senaryoda özellikle büyük şirketlerin, global servislerin çalışamaz haline geleceğini ve ekonomik modelin çökeceğini savunuyor;
“Bir toz bulutuyla, çalışanlarınızın yarısını kaybettiğinizi hayal edelim. Bu durumda uzmanlık alanı olan her türlü şirket, otobüs faktörlerini aşardı. Belki küçük şirketler hayatta kalırdı ama bu sanal alemde Google, Amazon ve Facebook gibi dev şirketler çok ciddi sorunlar yaşardı.”
Şaka değil; Feinstein, insanların daha fazla para kazanıp daha kaliteli bir hayat yaşaması fikrini, teknoloji devlerinin varlığını etkileyeceği için kabul etmiyor. Feinstein ayrıca kurumsal e-mail sistemine erişim şifresi gibi sınırlı kişinin bildiği kritik bilgiler de yeryüzünden silinmiş olacağını söylüyor.
“Thanos'un senaryosunda ev ihtiyacı olan insan sayısı da yarıya inecek, talep azalacak ve ev fiyatları önemli ölçüde düşecek. Bu iyi bir haber gibi görünse de çok az kişiye yarayacak ve ekonomide durgunluk yaşanacak.” diyerek eve ihtiyaç duyan insan sayısını azımsayan Feinstein, buna örnek olarak 2008’de yaşanan küresel finansal krizi örnek gösteriyor;
“Thanos'un senaryosunda ev ihtiyacı olan insan sayısı da yarıya inecek, talep azalacak ve ev fiyatları önemli ölçüde düşecek. Bu iyi bir haber gibi görünse de çok az kişiye yarayacak ve ekonomide durgunluk yaşanacak. Malthus yanılıyor. Thanos da öyle…”
