Atomlar, doğadaki her şeyin temel yapı taşıdır. Gözlerimize ışığın düştüğü retina tabakalarından, bizden en uzakta bulunan galaksideki bir yıldızın etrafında dönen gezegendeki taşlara kadar. Çekirdeğindeki proton ve nötronlar, tıpkı yıldız etrafındaki gezegenler gibi hareket eden elektronlar, yer ve sayı değiştirdiklerinde elementler oluşuyor.
Bu büyük mucizenin çoğu sırrına hala vakıf değiliz. Ancak temel yapıları, çalışma mantığı ve maddeyi oluşturan fiziğin derinliklerine her gün biraz daha iniyoruz. İndikçe büyüleniyor, büyülendikçe yaşamın kaynağı hakkında daha çok bilgi edinme gayesi taşıyoruz. Dünya, üzerinde yaşayan insanoğlundan çok çekiyor, evet ama bazen gelecek için umut aradığımızda gözlerimizi bilime çeviriyoruz.
“Bir İyon Tuzağında Tek Atom” isimli bu fotoğrafta sadece bir atom var:
Biraz daha yakından bakmaya ne dersiniz?
Oxford Üniversitesi’nden David Nadlinger, bu fotoğrafla bilim dünyasının en prestijli fotoğraf ödüllerinden birisini aldı. İngiltere'deki Mühendislik ve Fizik Bilimleri Araştırma Konseyi (EPSRC) tarafından yılın bilim fotoğrafı olarak seçilen bu karede, nasıl oldu da ekstra mikroskobik boyuttaki bir atom görüntülendi? Aralarında yalnızca 2 mm bulunan iki metal elektrot arasında milyarlarca atom sığarken nasıl oldu da yalnızca bir atom yerleştirilebildi?
Bu konuda Nadlinger’in bir açıklaması var:
"Resmin merkezinde küçük, parlak bir nokta görülüyor. Bu tek ve pozitif yüklü bir stronsiyum atomu. Çevredeki metal elektrotların yarattıkları elektrik alanları sayesinde neredeyse hareketsiz tutuluyor. Mavi-mor renkli bir lazerle aydınlandığında, atom normal bir fotoğraf makinesinin uzun pozlama modunda görülebiliyor. Çünkü ışınları yeterince çabuk emiyor ve tekrar yayıyor.
Resimdeki yer ultra yüksek vakumlu bir tuzak odası ve tek boşluk fotoğraf makinesinin girdiği alan. Lazerle soğutulan atomik iyonlar, kuantum fiziğinin eşsiz özelliklerini keşfetmek ve bunları harekete geçirmek için bozulmayan bir ortam sağlıyorlar. Bu araştırmada olduğu gibi söz konusu atomlar, gelecekteki kuantum bilgisayarlar için yapı taşları olarak kullanılacaklar. Günümüzün süper bilgisayarlarında olan sorunlar çözülebilecek.
Tek bir atomu çıplak gözle görebilme fikri, minik kuantum dünyası ile makroskopik gerçeklik arasında mükemmel ve doğrudan bir köprü oldu. Elektrotların arasına baktığımda, rakamların her zaman bana doğruyu gösterdiğini anlamıştım. Bir pazar günü öğleden sonra, kamera ve tripodumla gelip, bu küçük Soluk Mavi Nokta fotoğrafını çektim.”
Fotoğraf, 7 Ağustos 2017 tarihinde bir Canon 5D Mark II DSLR fotoğraf makinesi, Canon EF 50mm f/1.8 lens ve renkli iki flaş ünitesi kullanılarak yakalandı.
Nadlinger’in Soluk Mavi Nokta diyerek gönderme yaptığı fotoğraf ise 5 Eylül 1977‘de uzaya fırlatılan Voyager 1 uzay aracının, 6.4 milyar kilometre uzaklıktan çektiği fotoğraftır:
Bu fotoğraf hakkında Carl Sagan’ın yazdığı aynı isimli bir kitap bulunur. Sagan fotoğrafı şöyle tarif ediyor:
Sadece 2 milimetreden, 6.4 milyar kilometreye...
