Paylaş
0
Ülkemizdeki fiyatlar söz konusu olduğunda oyuncular olarak bilgisayar bileşenlerimizden en iyi verimi almanın yollarını arıyoruz. Overclock (hız aşırtma) terimi tam da bu sebeple oldukça popülerken, onun tam tersi bir işlem olan "undervolt" aslında bir o kadar önemli bir işlem.
Peki, bilgisayarınızın daha serin, daha sessiz ve daha verimli çalışmasını sağlayabilecek bu undervolt işlemi tam olarak nedir, ne gibi faydalar sunar ve gerçekten bu kadar faydalı bir işlem mi?
Undervolt nedir?
En basit tanımıyla undervolt, işlemci (CPU) veya ekran kartı (GPU) gibi bir donanım bileşeninin, performansında gözle görülür bir kayıp yaşanmadan, çalıştığı standart voltaj değerinin altına düşürülmesi işlemidir.
Üreticiler, her bir çipin farklı koşullarda kararlı çalışabilmesi için genellikle voltaj değerlerini garantici bir seviyede, yani olması gerekenden biraz daha yüksek ayarlar. İşte undervolt işlemi, bu fazlalık payını bularak donanımınızı daha optimize bir voltajda çalıştırmanıza olanak tanır.
Undervolt ne işe yarar?
Undervolt işleminin popülerleşmesinin ardında yatan birçok mantıklı sebep var ancak her teknolojik müdahalede olduğu gibi, bu işlemin de potansiyel riskleri ve dezavantajları mevcut. Herhangi bir işlem uygulamadan önce bunları iyi bilmek oldukça önemli.
Undervolt işleminin artıları
- Daha Düşük Sıcaklıklar: Undervolt'un en çok uygulanma sebebi, bileşen sıcaklıklarını düşürmesidir. Daha düşük voltaj, daha az enerji tüketimi anlamına gelir ve bu da doğrudan daha az ısı üretimi demektir.
- Daha Sessiz Bilgisayar: İşlemciniz ve ekran kartınız daha serin çalıştığında, onları soğutmakla görevli fanların daha yavaş dönmesi yeterli olacaktır. Bu da doğrudan daha az fan gürültüsü ve daha sessiz bir çalışma ortamı anlamına gelir.
- Daha Az Güç Tüketimi: Bilgisayarınızın daha az elektrik çekmesi, hem elektrik faturanıza küçük bir katkı sağlar hem de laptop gibi pille çalışan cihazlarda kullanım süresini bir miktar uzatabilir.
- Donanım Ömrünü Uzatma: Yüksek sıcaklıklar ve yüksek voltaj, elektronik bileşenlerin zamanla yıpranmasına neden olan en önemli faktörlerdendir. Daha serin ve daha düşük voltajda çalışan bir bileşenin teorik olarak ömrü daha uzun olur.
Undervolt işleminin eksileri
- Sistem Kararsızlığı Riski: Undervolt işleminin en büyük riski budur. Voltajı gereğinden fazla düşürürseniz, bileşen kararlı çalışmak için yeterli gücü alamaz. Bu durum, oyunlarda veya programlarda çökmelere, donmalara ve hatta meşhur "mavi ekran" hatalarına yol açabilir.
- Fazlasıyla Zamanınızı Alır: Her işlemci ve ekran kartı farklıdır. "Silikon piyangosu" olarak da bilinen bu durum nedeniyle, bir başkası için mükemmel olan undervolt ayarları sizin sisteminizde kararsızlığa neden olabilir. En stabil voltaj değerini bulmak, deneme-yanılma yoluyla zaman ve sabır gerektiren bir süreçtir.
- Garanti Endişeleri: Undervolt işlemi genellikle donanıma fiziksel bir zarar vermese de bazı üreticiler BIOS veya yazılım üzerinden voltaj ayarlarıyla oynamanın garantiyi geçersiz kılabileceğini belirtir. Yine de pratikte ayarları varsayılana döndürdüğünüzde bu durumun tespit edilmesi zordur.
Undervolt yapmak bilgisayarıma zarar verir mi?
Doğru yapıldığında undervolt işlemi donanımınıza fiziksel bir zarar vermez. En kötü senaryo, voltajı çok fazla düşürdüğünüzde sisteminizin kararsız çalışması veya çökmesidir. Bu durumda ayarları kolayca varsayılan değerlere döndürebilirsiniz.
Undervolt performansı düşürür mü?
Hayır, undervolt işleminin amacı performansı korurken verimliliği artırmaktır. Eğer undervolt sonrası performans düşüşü yaşıyorsanız, bu genellikle voltajı çok fazla düşürdüğünüzün ve bileşenin frekans hızını koruyamadığının bir işaretidir.
Kimler undervolt yapmalı?
Özellikle laptop kullanıcıları, küçük ve hava akışı kısıtlı kasalara sahip olanlar, bilgisayarının daha sessiz çalışmasını isteyenler ve sistemlerinin verimliliğini optimize etmekten keyif alan teknoloji meraklıları için undervolt yapılabilecek bir ayardır fakat yapacağınız işlemlerdeki bütün sorumluluk size aittir.
Undervolt için hangi programlar kullanılır?
İşlemciler (CPU) için genellikle Intel'in Intel Extreme Tuning Utility (XTU) veya ThrottleStop gibi yazılımlar kullanılır. AMD işlemciler için ise AMD Ryzen Master tercih edilir. Ekran kartları (GPU) için ise en yaygın kullanılan ve hem NVIDIA hem de AMD kartlarını destekleyen program MSI Afterburner'dır. Ayrıca bazı anakartların BIOS/UEFI menüleri de doğrudan voltaj kontrolüne izin vermektedir.
