Kepler Görevi sayesinde yaklaşık 4.000 adet ötegezegen keşfedildi. TESS ile birlikte bu sayının daha çok artacağı tahmin ediliyor. Peki, bu ötegezegenlerin yörüngesinde bulunduğu yıldızlar hakkında neler biliniyor?
Jena Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada, çoklu yıldız sistemlerinde 200’den fazla ötegezegen keşfedildi. Bu çalışmada aslında yıldızların, gezegenlerin oluşumunu ve evrimini nasıl şekillendirdiğini anlama çabasının bir parçası.
Araştırmanın yazarı olan astrofizikçi Dr. Markus Mugrauer’in asıl ilgilendiği konu ise güneş sistemlerinin erken dönemlerinde çoklu yıldız sistemlerinin gezegenlerin oluşumunu ve gelişimini nasıl etkilediği. Yeni bir araştırmaya göre 1.600 ışık yılı içerisinde; 176 çift yıldızlı, 27 hiyerarşik üç yıldızlı ve 1 hiyerarşik dört yıldızlı sistem bulunuyor ve hepsi ötegezegenlere ev sahipliği yapıyor. Yani bu 208 çoklu yıldız siteminde 1.300’den fazla ötegezegen bulunuyor.
Ötegezegenler
Mugrauer, yaptığı basın açıklamasında Samanyolu’nda birçok çoklu yıldız sistemlerinin bulunduğunu söyledi ve bu gezegensel sistemlerin, bizim güneş sistemimizden çok temel noktalarda farklılık gösterebileceğini dile getirdi. Bazı tahminlere göre Samayolu’ndaki yıldızların %85’i çoklu yıldız sistemleri ve Kepler verilerine göre çoklu yıldız sistemlerinin 1/3’ünde gezegenler bulunuyor.
Mugrauer’in çalışması gezegenlere ev sahipliği yapan çoklu yıldız sistemlerini bulmak ve isimlendirmekten öteye geçiyor. Araştırmacı, bu güneş sistemlerinin özelliklerini daha detaylı bir şekilde ortaya çıkarmaya çalışıyor. Daha sınırlı yıldız sistemlerinde, birbirlerine eşlik eden yıldızların arasındaki mesafe 20 astronomik birim oluyor ki bu da Uranüs ile Güneş arasındaki bir mesafeye denk geliyor. Daha geniş yıldız sistemlerinde bu mesafe 9 bin astronomik birime kadar çıkıyor.
Mugrauer’in çalışmasındaki yıldızlar; yaşına, kütlesine ve sıcaklığına göre çeşitlilik gösteriyor. Araştırmacının bulduğu kütlesi en büyük yıldız Güneş’in 1,4 katı büyüklüğünde, en küçük ise kütle olarak Güneş’in %8’i kadar. Ancak eşlik eden yıldızların kütlesi 0,15 ve 0,3 Güneş kütlesi arasında değişiklik gösterebiliyor. Çoklu yıldız sistemlerinin birçoğunda büyük, baskın bir yıldız bulunuyor ve ona küçük bir yıldız eşlik ediyor.
Gökbilimcilerin üstünde en çok durduğu soru; ötegezegenlerin, hemen yakınlarındaki gelişiminin son aşamasındaki yıldızın yıkıcı etkisinden kurtulup kurtulamadığı. Mugrauer’in keşfettiği yıldız sistemlerinde bulduğu 8 beyaz cüce, bu gezegenlerin kurtulabileceği tezini güçlendiriyor.
15 astronomik birim ile 10 bin astronomik birim arasındaki yıldızların %15’inin eş yıldızları bulunuyor ki gökbilimciler, bu oranın iki kat daha fazla olmasını bekliyordu. Mugrauer’in çalışmasında bulduğu eş yıldızların mesafeleri, “tipik” sistemlerin beş katı büyüklüğünde. Mugrauer, yaptığı çalışmayı sadece başlangıç olarak nitelendiriyor ve listesini sürekli olarak güncellemeyi planlıyor.
