Optik illüzyonlara bilimsel olarak birçok açıklama yapılıyor ve görsel illüzyonların kendi içinde de temel olarak iki türü var: fiziksel ve bilişsel. Fiziksel illüzyonlar ışık, konum, uzaklık gibi çevresel ve fiziksel etkenlere bağlıyken bilişsel illüzyonlar biraz daha kişinin fikirsel çıkarımlarına veya karakter özelliklerine göre değişkenlik gösterebiliyor.
Hala nasıl böyle göründüğü araştırılan ve çözülemeyen illüzyonlar da var. Bilim dünyasının her zaman radarında olan bir konu. İncelemesi ve nasıl böyle göründüğüne dair kafa yorması keyifli olan optik illüzyonları sizler için derledik!
İmkansız Trident (İmkansız Üç Dişli Mızrak)
İmkansız çatal, blivet, poiuyt veya şeytan ayarlama çatalı şeklinde isimleri de olan, aslen imkansız trident yani üç dişli mızrak olarak adlandırılan deşifre edilmez bir optik illüzyondur. Bir ucunda üç silindirik uç var gibi görünüyor fakat diğer ucunda gizemli bir şekilde iki dikdörtgen uca dönüşüyor.
1964 yılında DH Schuster isminde biri, bir havacılık dergisinin reklamında yeni türden belirsiz bir figür fark ettiğini açıkladı ve ona ‘üç çubuklu çatal’ adını verdi. İllüzyonu ise şöyle tanımladı: ‘’Diğer belirsiz çizimlerden farklı olarak, görsel sabitlemede gerçek bir değişim.’’
Bezold Etkisi
Bezold Etkisi, adını bir rengin bitişik renklerle olan ilişkisine bağlı olarak farklı görünebileceğini keşfeden Alman meteoroloji profesörü Wilhelm von Bezold'dan alan optik bir yanılsamadır. Yukarıdaki Bezol etkili görselde görülebileceği üzere kırmızı beyazla birlikte daha açık fakat siyahla birlikte daha koyu görünüyor.
Kafe Duvarı İllüzyonu
Kafe duvarı illüzyonu, ilk olarak Doktor Richard Gregory tarafından tanımlanan bir optik illüzyondur. Bristol’deki bir kafenin duvarında gözlemlenen bu ilginç etkili optik illüzyon, paralel düz yatay çizgilerin aslında öyle olmamasına rağmen bükülmüş gibi görünmesini sağlıyor. İllüzyon oluşturmak için, açık ve koyu renkli karolar kademeli sıralar halinde döşenir ve dolayısıyla çarpık bir görüntü oluşturulur.
Chubb İllüzyonu
Chubb illüzyonu, bir nesnenin boyutunun görüntülendiği alanla kontrastlığına bağlı olarak bakan kişiye göre değişmesiyle elde edilir. Bu optik illüzyon, insanlığa dair görsel sistemlere ilişkin değerli bilgiler sağlayabileceği düşünüldüğünden araştırmacıların özellikle ilgisini çekmektedir.
Yukarıdaki görseldeki örnekte, iki dikdörtgen alanının merkezleri aslında aynıdır fakat arka planları farklı olduğu için iki taraf için merkezler farklıymış gibi görünür.
Ebbinghaus İllüzyonu
Adını, keşfeden Alman psikolog Hermann Ebbinghaus’tan alan ve boyut algısının göreceliliği temeline dayanan bir optik yanılsamadır. İllüzyonun en bilinen versiyonunda, aynı büyüklükte iki daire etrafına biri büyük biri küçük olmak üzere daireler yerleştirilir. Buna rağmen, etrafında büyük daireler olan merkez diğerinden daha büyük görünür.
Fraser Spiral İllüzyon
İlk defa İngiliz psikolog tarafından Sir James Fraser tarafından tarif edilen Fraser spiral illüzyonu, sahte spiral veya bükülmüş kordon illüzyonu olarak da adlandırılır. Siyah yay parçalarının örtüşmesi sonucu bir spiral gibi görünen illüzyonda aslında yayların hepsi eşmerkezli birer çemberdir. Görsel olarak yanılsamanın sebebi ise çemberlerin arka planında yanlış hizalanmış parçalar olmasıdır.
Hermann Izgara İllüzyonu
İlk defa Ludimar Hermann tarafından tesadüfen tanımlanan ızgara illüzyonu, siyah bir arka plan üzerinde bulunan beyaz renkli bir ızgaranın kesişme noktalarında gri lekelerin algılanmasıyla ortaya çıktı.
Jastrow İllüzyonu
İlk defa Amerikalı psikolog Joseph Jastrow tarafından keşfedilen ve Jastrow, Ring-Segment, Wundt gibi farklı şekilde adlandırılan bu optik illüzyonda eşit uzunlukta ve birebir aynı olan tren yayı gibi olan iki nesne üst üste getirildiğinde üstteki alttakinden daha kısaymış gibi görünür. Beynimizin neden böyle bir oyun oynadığına dair çeşitli teoriler olsa bile kesin bir sebep açıklanamamıştır.
Dama Gölge İllüzyonu
Dama gölge illüzyonunda, adı üstünde bir dama tahtası üzerinde silindirik bir yapının yarattığı gölge yoluyla A ve B şeklinde belirtilmiş iki karenin renginin farklı olduğu zannediliyor. Halbuki iki kare birebir aynı renktedir.
İllüzyonu doğrulamak için ise farklı renkte olduğunu zannettiğimiz iki kareyi aynı renkli bir şerit yardımıyla birleştirerek gözlemleyebiliriz.
Poggendorff İllüzyonu
Poggendorff illüzyonu, beynin çapraz çizgiler ile yatay ve dikey kenarlar arasındaki etkileşimi algılamasını içeren optik bir illüzyondur. Adını ise onu ilk kez tanımlayan Alman fizikçi Johann Poggendorff'tan almıştır.
Yukarıdaki görselde görüldüğü üzere düz siyah ve kırmızı bir çizgi gri bir dikdörtgen tarafından gizlenmiştir. Fakat illüzyonda kırmızı çizgi yerine sanki mavi çizgi, siyaha bağlanıyormuş gibi görünüyor.
