Bir ay boyunca uzayda kalan küçük bir grup farede, Dünya’ya döndükten sonra eklem problemleri gözlemlendi. Bilim insanları, bunun uzaya giden insanlar için ne anlama geldiğini merak ediyor.
Henry Ford Hastanesi’nden araştırmacılar, uzayda bir ay boyunca kalan farelerden toplanan kıkırdak örnekleri üzerinde çalıştı. Yazarların “yer kontrol fareleri” adını verdiği farelerle kıyaslanan örneklerde, uzaya giden farelerin kıkırdak dokularında bozulma gözlemlendi. İnsanlarda bu tarz doku hasarları kireçlenmeye ya da dejeneratif eklem hastalığına sebep olabilir.
Araştırmacılar, farelerde iki farklı kıkırdak örneği topladı. Bir kıkırdak örneği eklemden alınırken diğeri göğüs kemiğinden alındı. Araştırmacılar, uzaya giden farelerin eklem kıkırdaklarında bozulma tespit ederken, göğüs kemiğinden alınan kıkırdakta böyle bir şeye rastlanmadı.
Araştırmanın başyazarı ve Henry Ford Ortopedik Cerrahlığı Departmanında kas-iskelet genetiğinin başında bulunan Jamie Fitzgerald “Kas-iskelet sistemi dokuları, Dünya üzerindeki her yerde sürekli olarak ‘yükleme’ durumuna bağlıdır. Bu yükleme, ağırlıksızlık ya da sıfır yer çekimine yakın durumlar sebebiyle yok olduğunda, bu dokular azalmaya başlar.” dedi.
Yani uzaya giden farelerin eklemleri, Dünya’dakine göre daha az çalışmak durumunda kaldı. Fareler yerçekimi yokluğuyla bir anda çok daha az fiziksel stres deneyimledi ve bozulmalar başladı. Ancak görünüşe göre göğüs kemiği kıkırdakları, yerçekimsizliğinden eklem kıkırdakları kadar etkilenmiyordu. Bunun sebebi ise akciğer kasılmaları ve devamlı olarak yaşanan genişlemelerdi.
Peki tüm bunlar uzaydaki insanlar için ne anlama geliyor? Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar, uzay uçuşlarının insanların eklemlerini de olumsuz olarak etkilediği anlamına gelmez. Ancak bu araştırma, uzay seyahatlerinin eklem kıkırdaklarına olan etkisi konusunda oldukça ilgi çekici oldu. Daha önce uzay uçuşlarının, astronotların kemikleri ve kasları üzerine araştırmalar yapılmış olsa da eklemlere olan etkisi tam olarak anlaşılabilmiş değil.
Kas ve kemik kayıplarının, Dünya’ya döndükten sonra tekrardan kazanılabileceğini söyleyen Fitzgerald, kıkırdak dokusunun oldukça yetersiz bir onarıma sahip olduğuna dikkat çekiyor. Fitzgerald ayrıca bu durumun, kıkırdağın uzayda bozulup bozulmadığı gibi önemli bir soruya da dikkat çektiğini ifade ediyor.
Akıllara gelen tüm bu sorulara rağmen NASA’nın rekortmen astronotu Peggy Whitson, 289 günlük bir uzay uçuşu gerçekleştirdi. Ayrıca kendisi 15 yıllık astronotluk kariyerinin 665 gününü uzayda geçirdi. Whitson, geçtiğimiz yıl verdiği bir röportajda “Yerçekimsiz ortamda hareket etmek çok daha kolay. Oradayken eklemlerim neredeyse hiç acımadı” demişti.
Araştırma yazarları, kıkırdağa gelen hasarın kalıcı olamayabileceğini, astronotların yerçekimsiz ortamda ne kadar süre geçirdiğine bağlı olduğunu ifade ediyorlar. Yazarlar ayrıca “30 günlük yerçekimsizliğin, geri dönülemez kıkırdak bozulması için yetersiz” olduğunu söylüyorlar. Ancak ne yazık ki uzaya gönderilen farelerin birçoğu kurtulamadı, dolayısıyla araştırmacılar, o farelerin eklemlerinin Dünya’ya döndükten sonra düzelip düzelmediğini inceleyemedi.
