Kötü yandan artan yakıt fiyatları ve iyi yandan yaygınlaşan çevreciliğin etkisi, bisiklet kullanımını günümüzde artırmaya devam ediyor. Bu bağlamda araç sahibi olanların bile en azından yakın iş yerlerine gitmek için bisiklet ve scooter gibi mobil araçlara yöneldiğini görüyoruz.
Özellikle rahat inip binilmesiyle öne çıkan şehir bisikletlerini çevrede görmeye alıştık. Günümüzde bu modellere rahat inip binme konusu çok da büyük bir artı olarak görünmese de geçmişte durum bu kadar basit değildi. Gelin ne olup ne bittiğine ve bunun kadınlara nasıl artılar sağladığına birlikte bakalım.
1800’lü yıllar boyunca bisiklet üretimi durmak bilmedi:
Bu süreçte bildiğimiz eski bisiklet tipleri görüldü. Ön tekerleği büyük, arkadaki ise küçük olan penny-farthing bisikleti bu dönemde ortaya çıktı. Bununla birlikte gelen tüm modellerde belli başlı güvenlik sorunları kendini gösterdi.
1885 yılına geldiğimizde John Kemp Starley, rover safety bicycle isminde bir model çıkardı ve bunun ardından penny-farthing’e alternatif modeller için ‘safety bicycle’ (kabaca ‘güvenlik bisikleti’) ismi kullanıldı. Söz konusu bisiklet türlerinde sele kısmı yere daha yakın olduğu için durmak daha kolay bir hâl aldı. Bunun yanında aynı büyüklükte olan lastikler de daha kontrollü bir sürüş deneyimi sundu.
Gövde kısmında düz bir yapı bulunduran bu bisikletler daha çok erkekler için tasarlanıyordu:
Bu gövde yapısı bisikletlerin daha sağlam olmasına da katkı sağlıyordu. Fakat oldukça havalı görünen bu araçlarda kadınlar sorun yaşıyordu.
Bunun sebebi de başlıca kıyafetlerdi:
Çünkü 19.yüzyılda kadınların kıyafetleri büyük oranda uzundu ve görece ağırdı. Bu da düz kadrolu olan bisikletlere binmelerini oldukça zor hâle getiriyordu. Buna rağmen tabuları yıkarak bu bisikletleri erkeklerden daha iyi kullanan kadınlar oldu fakat genele baktığımızda kadınların bisiklet sürmesi uygun görülmüyordu.
Yavaş yavaş üreticiler bunu aşmaya başladı:
Kadınların da bisikletlere oldukça ilgili olduğunu gören üreticiler bir noktadan sonra uzun elbiseleriyle rahat binebilmeleri için kadrodaki demiri alt seviyelere indirdi. Bununla birlikte de bacağı bisikletin üstünden geçirme zahmeti ortadan kalkmış oldu.
Buna ek olarak eteklerin zincire takılmaması için de zincirin üstüne bir koruyucu yerleştirildi. Daha sonra bu görünümdeki modeller, ‘kadınlar için üretilen bisiklet’ olarak pazarda yerini aldı. Aynı zamanda kadınlar da bisikletlere uyum sağlamak için giyim alışkanlıklarını değiştirmeye başladı.
Tamam da aynı kolaylık erkekler için de sağlanmadı mı şimdi?
Uzun elbiseler giymeseler de erkeklerin de bisiklet üzerinden bacaklarını atma derdi ortadan kalkmış oldu sonuçta. Muhtemelen bu sebeple de günümüzde kadın bisikletinden çok her iki cinsiyetin de tercih edebileceği şekilde şehir bisikleti olarak anıldıklarını görüyoruz. Söz konusu modellerin İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra popülerlik yakaladığını da belirtelim. Bu da üzerlerine motor eklenmesiyle gerçekleşti.
Ek olarak daha ağır olmaları, vücudu daha rahat bir pozisyonda tutmaları ve diğer karakteristikleri bu bisikletleri şehir içinde herkes için daha tercih edilebilir kıldı. 1900’lerden bu yana, bisikletlerin daha da yaygınlaşmasıyla şehir bisikletlerinin daha farklı varyasyonları karşımıza çıktı.
Bisikletin tarihi hakkında diğer ilginç bilgiler:
- 19.yüzyılda tüm dünyada kadınların evde kalması ve ev işleriyle ilgilenmesi beklendiği için bisiklete binmeleri hoş karşılanmıyor ve tahrik edici olarak nitelendiriliyordu. Bazıları ise ironik şekilde bunu destekliyor, bisiklete binme yetisinin anneliği destekleyeceğini söylüyordu.
- At arabalarına ucuz bir çözüm olarak görülen bisikletler, motorların eklendiği dönemde de motorlu araçlara ucuz bir çözüm olarak görülüyordu. Günümüzde bunların daha çok elektrikli olanlarını görüyoruz (yine ucuz alternatif olarak).
- Annie "Londonderry" Kopchovsky, amatör bisiklet bilgisiyle Dünya turu yapan ilk kadın olarak bilinir. Bu sırada gemi ve tren gibi ulaşım araçlarını kullanmış olması günümüzde bazı tartışmaların sebebidir. Yine de o dönemdeki bir kadın için oldukça sıra dışı olduğunu itiraf etmekte fayda var.
Konu hakkındaki düşüncelerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
