Havacılık, kimi insanın çocukluk rüyası, kimi insanın hiç bitmeyen tutkusu olmayı daima başaran hareketli bir sektör. Bunun dışında da dünyanın en popüler ulaşım yolu olarak, her zaman liderlik koltuğunda oturuyor.
Her yıl milyonlarca yolcu, en uzak mesafeleri uçak seyahati ile yakınlaştırıyor. Bu yolculuklar esnasında da gerek teknoloji harikası uçaklar, gerekse bazı havacılık prosedürleri ile ilgili akıllara birbirinden enteresan sorular takılıyor. Bu sorulardan 10 tanesini sizler için yanıtlarıyla birlikte derledik.
1. Kokpit kapıları gerçekten kurşun geçirmez mi?
Kokpitlerin kapıları kurşun geçirmezdir. ABD’de gerçekleşen 11 Eylül saldırılarından sonra, uçak kokpitine giriş prosedürleri ve kapı sistemleri değiştirilmiştir. Yeni sistemler mevcuttaki uçaklar üzerinde de uygulanarak, kokpit için gerekli güvenlik önlemleri alınmıştır. Yeni kurallar kapsamında, kokpit kapıları kurşun geçirmez hale getirilip, her türlü darbeye dirençli hale getirilmiştir. Aynı zamanda, pilotların kokpit kapılarına yaklaşan kişileri görebilmeleri için kapı girişlerine de kameralar yerleştirilmiştir.
2. İnişi sert yapan pilotlar tecrübesiz midir?
Hayır değildir. Pilotların iş yüklerinin en yoğun olduğu zamanlar, kalkış ve iniş anlarıdır. Bir uçak, inişe geçerken pilotlar, hava koşulları, pistin uzunluğu, uçağın ağırlığı, pistin zemin durumu gibi daha birçok veriyi analiz etmek durumundadırlar. Bu veriler ışığında da nasıl bir iniş gerçekleştireceklerine karar verirler. Yani kısacası uçağın piste teker koyma şiddeti, içinde bulunduğu hava şartlarına ve pistin özelliklerine bağlıdır. Netice itibari ile bazı uçuşlar sert inişlerle sonlandırılırken, bazı uçuşlarda ise yolcular tekerin konduğunu hissetmezler bile.
3. Uçak seyir halinde iken tüm yolcular öne arkaya hareket etseler ne olur?
Yolcu uçakları için denge çok önemlidir. Bu nedenle havayolları, yükleme konusunda oldukça titiz davranırlar. Pilotlar, uçuştan önce ağırlık ve denge hesabı yaparak, uçağın kontrol yüzeylerini bu verilere göre ayarlarlar. Uçak havalandıktan sonra da dengeli bir şekilde uçuşuna devam etmesi gerekmektedir. Uçuş esnasında, bütün yolcular beklenmedik şekilde bir yöne doğru hareket ederler ise uçak mevcut dengesini kaybeder. Sonuç olarak pilota, uçağın kontrolü konusunda zor anlar yaşatır. Bu nedenle, uçuş esnasında kurallara harfiyen uyulmalı, kabin ekiplerinin uyarıları ve yönlendirmeleri ışığında hareket edilmelidir.
4. Uçakların arkalarında oluşan beyaz izler nedir, neden oluşur?
Zaman zaman gökyüzüne baktığınızda, uçakların arkasında oluşan beyaz, uzun izler gözlemlersiniz. Bu izler hakkında çok efsane dolanır. Bir zamanlar komplo teorisi üreten kişiler tarafından, bu izlerin aslında zehirli gazlar olduğu, insanları zehirlemek için salındığı öne sürülmüştü. Halbuki oluşan izlerin nedeni oldukça basit.
Uçak motorları, içerisinde sıkıştırdıkları gazları çok yüksek bir sıcaklık ile dışarı püskürtürler. Bu gazlar, atmosfere salındığı anda, uçuşun gerçekleştirildiği yüksek irtifadan dolayı aniden soğuk hava ile karşılaşırlar. Bu karşılaşma sonucunda gaz halindeki maddeler hızla yoğunlaşır, buz kristallerine dönüşürler. İşte gökyüzünde oluşan bu beyaz izler, su buharının aniden donarak ortaya çıkardığı bulut görüntüleridir.
5. Havada iken tat alma duyumuzda farklılık oluşur mu?
Sorunun net cevabı evet, oluşur fakat neden? Uçaklar yüksek irtifalarda uçtukları için basınç ve nem konusunda, insan bünyesinin çok da alışık olmadığı değişiklikler meydana gelir. Basınç ve nem değişikliği, yiyeceklerden tat almamızı belirli bir oranda etkileyen faktörlerdendir.
Tat alma duyusunu etkileyen bir diğer faktör ise kokudur. Araştırmalara göre koku, tat alma duyumuzu yaklaşık %80 oranında etkileyen bir faktördür. Yüksek irtifada seyreden uçakların kabinindeki hava, normal şartlarda soluduğumuz havaya göre daha kurudur. Aynı zamanda kabin içerisinde, hızlı bir hava akışı mevcuttur. Tüm bu etmenler bir araya geldiğinde, yolcuların yedikleri yiyeceklerden aldıkları tat, farklı bir şekilde deneyimlenmektedir.
6. Uçaklar kuş sürüsüne çarparsa ne olur?
Küçük boyutlu kuşlar, uçak motorlarına girdiklerinde, hafif hasar verebilmektedirler. Bu tarz çarpışmalar, yolcular için büyük riskler teşkil etmeseler de havayolları için masraf çıkartan olaylar olmaktadırlar. Büyük boyuttaki kuşlarla veya kuş sürüleriyle çarpışan uçaklar ise daha büyük bir risk altında kalabilirler. Böyle durumlarda, uçakların motorları ciddi hasar alabilir, hatta durabilir. Bu gibi acil durumlar için de tabii ki belirlenmiş prosedürler takip edilerek, uçak en yakındaki havalimanına güvenle indirilir.
Kuş çarpması ile ilgili en çok bilinen olaylardan birisi, Hudson Nehri’ne zorunlu iniş yapmak zorunda kalan uçaktır. Bu olay havacılık tarihinde önemli bir yere sahip olup, Sully isimli filme de konu olmuştur.
7. Uçağa lazer tutmak neden yasaktır, bir tehlikesi var mıdır?
Uçağa lazer tutulması çok tehlikeli bir olaydır. Uçakları kontrol eden pilotlar için temiz bir görüş çok önemlidir. Özellikle kalkış ve iniş esnasında, uçaklara şaka amaçlı tutulan lazer gibi cihazlar, pilotların geçici olarak görüş kaybı yaşamasına neden olurlar. Hatta bu gibi ışınlara uzun süre maruz kalınırsa, pilotlarda ciddi olarak görme bozukluğu oluşması bile söz konusu olabilir.
8- Uçaklarda sigara içmek yasaksa neden tuvaletlerde kül tablası vardır?
Geçmiş yıllarda uçaklarda sigara içmek serbestti. Yıllar içerisinde hem uçuş emniyeti hem de yolcuların sağlığı açısından bu durum net bir şekilde yasaklandı. Bazı yolcular, hala uçakta sigara içebilmek için gizli saklı yöntemlere başvursalar da uçaklar en ufak bir sigara dumanını tespit edebilecek dedektörler ile donatılmıştır. Tuvaletlerde de bu dedektörler mevcuttur. Küllüklerin uçak tuvaletlerinde bulunmasının nedeni ise tüm yasaklara ve tedbirlere rağmen sigara içen bir yolcu olursa, izmaritini başka yerlere atarak yangın çıkarması ihtimaline engel olmaktır.
9. Uçaklarda gerçekten 13 sıra numaralı koltuk yok mudur?
13 numarasına ait farklı kültürlerde, farklı inançlar mevcuttur. Bu sayı, dünyada da batıl bir inancın sonucu olarak uğursuz sayı olarak bilinir. Bu nedenle birçok otelde de 13. kat bulunmazken, yolcularının konforunu düşünen bazı havayolları da bu uygulamaya ayak uydurmuştur. Bütün havayollarında 13.sıra koltuk yoktur diyemesek de havayollarının genelinde bu uygulama yaygın bir şekilde görülebilir.
10. Pilot ve kabin memurlarının bütün ülkelere vizeleri var mı?
Vize uygulaması, ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Çoğu ülkede uçuş ekipleri için vize zorunluluğu yoktur. ABD gibi bazı ülkelerde ise ekipler için özel ekip vizesi almak gerekmektedir. Vizesiz girilen ülkelerde, ekiplere tanınan süreler de yine ülkeden ülkeye farklılık gösterir. Kimi ülkelerde 72 saat sınırlama varken kimilerinde 5 gün ile kısıtlanmıştır.
Yazı dizimizin ilk bölümü için aşağıdaki bağlantıya tıklayabilir, aklınıza takılan havacılıkla ilgili her türlü soruyu yorumlarda belirtebilirsiniz.
