Aralık 2019’da Çin’de başlayan ve 2020’nin ilk 3 ayında dünyanın her köşesine yayılan yeni tip koronavirüs salgını, neden olduğu hastalık COVID-19 ile tüm insanlığı çaresiz bıraktı. Türkiye’de görülen ilk resmi vaka 10 Mart 2020 tarihinde açıklanmıştı. Sağlık Bakanlığı, ilk vakanın görüldüğü tarihten bu yana güncel verileri paylaşmaya devam ediyor.
Geçen 1 aylık süreçte salgının merkezi, önce Çin’den Avrupa’ya geçti sonra da ABD oldu. Tüm dünya gibi Türkiye’deki insanlar da 1 aydır yüzlerce rakama, binlerce açıklamaya, sayısız "Evde kalın" uyarısına maruz kalıyor. Peki 1 aydır gördüğümüz rakamlar ne anlama geliyor?
Koronavirüs salgınında Türkiye’nin 1 ayı:
10 Mart - 10 Nisan 2020 rakamları:
- Test sayısı: 307.210
- Vaka sayısı: 47.029
- Vefat sayısı: 1.006
- Yoğun bakımdaki hasta sayısı: 1.667
- Solunum cihazına bağlı (entübe) hasta sayısı: 1.062
- İyileşen hasta sayısı: 2.423
10 Mart - 10 Nisan 2020 oranları:
- Test edilen vatandaşların %15,31’inin sonucu pozitif çıktı.
- Her 6,51 günde bir vaka sayısı ikiye katlandı.
- Her 6,76 günde bir vefat sayısı ikiye katlandı.
- Karantina altına alınan vakaların %29,3’ü vefat etti.
- Tespit edilen vakaların %5,15’i iyileşti.
Salgının Türkiye’deki ilk ayı ardından dünyadaki son durum (10 Nisan 2020):
- Test sayısı: 14 milyon 489 bin+
- Vaka sayısı: 1 milyon 605 bin+
- Vefat sayısı: 95 bin 800+
- İyileşen hasta sayısı: 356 bin 100+
Türkiye’de salgının artış hızı nasıl gelişti?
Yukarıda yer alan ve vaka artış hızını ülkeler bazında logaritmik olarak ifade eden grafik, Evrim Ağacı tarafından tüm resmi verilerin toplanarak oluşturulduğu rapora ait. Herhangi bir ülkede vakaların artış hızını nüfus, yaş oranı gibi etmenler değiştirebiliyor ancak bu grafikte tüm etmenlerin bir sonucunu görüyoruz. Dolayısıyla Türkiye'nin koyu, noktalı ve kalın çizgiyle ifade edilen yükseliş grafiğini diğer ülkelerle kıyaslayabiliyoruz.
Diğer ülkelerin büyük kısmının salgının artış trendine ocak sonu ve şubat ayı boyunca giriş yaptıkları açıkça görülüyor. Türkiye ise ilk vakanın açıklandığı 10 Mart tarihinden itibaren ani bir yükseliş gözlemleniyor. Artış hızımızla salgının bizden önce resmi olarak görüldüğü Japonya, Singapur ve Güney Kore'yi geride bırakmış durumdayız. Mart ayının son haftasından itibaren artış hızında bir yavaşlama görmek mümkün ancak bu yavaşlama daha az vakanın görüleceği anlamına gelmiyor.
Uzmanlara göre Türkiye’de ve dünya genelinde vakaların artış hızı üstel şekilde artmaya devam ediyor. Bir diğer adı 'ekponansiyel artış' olan bu kavram, vakaların her geçen gün bir önceki döneme kıyasla daha hızlı arttığını gösteriyor. Verilerle açıklamak gerekirse;
- Türkiye’de ilk 1.000 vaka 11 günde görüldü. İkinci 1.000 vakaysa onu takip eden 4 günde kaydedildi (21 Mart - 25 Mart).
- Türkiye’de ilk 10.000 vaka 20 günde görüldü. İkinci 10.000 vakaysa onu takip eden sonraki 4 günde içinde kaydedildi (30 Mart - 3 Nisan).
- 10.000 vakanın yaklaşık olarak 4’e katlanmasıysa sadece 9 gün sürdü (30 Mart - 8 Nisan).
Yukarıdaki bilgiler, ülkemizdeki vaka artış hızını çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor ancak bu rakamların yapılan test sayısındaki artışla da ilişkili olduğunu belirtmekte yarar var. Yani sadece yapılan testlerin sonucunda virüsü taşıdığı resmiyet kazanan vaka sayısına göre hesaplanıyor. Peki ama virüsü taşıyanlar ve henüz test olmayanlar...
İşte uzmanlar da bu yüzden sık sık olabildiğince evde kalmak gerektiği konusunda uyarılarda bulunuyorlar. Test sayıları arttıkça muhtemelen vaka sayıları da artacak ancak bu artışın önüne geçmek için sosyal mesafeye dikkat etmek gerekiyor.
Malzeme ihtiyacını karşılamak adına 3 boyutlu yazıcı seferberliği başlatıldı:
İtalya başta olmak üzere pek çok ülkede halk arasındaki uzaktan dayanışmanın en güzel örneği sağlık ekipmanları üretimi için gerçekleşti. Türkiye’de de 3 boyutlu destek projesi başlatıldı. Evlerinde ya da atölyelerinde 3 boyutlu yazıcı bulunanlar, sağlık çalışanları için yüz koruyucu maskeler üretmeye koyuldu.
Peki kahraman sağlık çalışanları ne durumda?
Sağlık çalışanlarına ilişkin ilk açıklama 2 Nisan tarihinde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından yapılmıştı. Resmi verilere göre koronavirüs mücadelesinde Türkiye’nin en ön safında bulunan 601 sağlık çalışanımız COVID-19’a yakalandı. Sağlık çalışanlarına ilişin daha sonra resmi bir veri açıklaması yapılmadı.
Bu süre zarfında koronavirüs testi pozitif çıkan Prof. Dr. Cemil Taşçıoğlu yaşamını yitirmişti. Çapa Tıp Fakültesi hekimlerinden olan Taşçıoğlu, binlerce doktor yetiştirmiş önemli bir isimdi. Ayrıca İzmir, İstanbul ve diğer büyük şehirlerde hayati riski bulunan sağlık çalışanları da var ancak resmi bir sayı açıklaması yapılmadı.
