Vücudumuzun çalışma sistemi bir hayli ilginçtir. Görünmeyen, incecik bir damar bazen o uzvun sağlıklı çalışmasının temel nedeni olabiliyor. Bunlardan bir tanesi de testisi kaplayan skrotum olarak adlandırılan derinin içinde bulunan damarlardır. Testislere kan akışını ve oksijensiz kanın geri dönüşünü sağlayan bu damarlarda yaşanan genişleme varikosel olarak adlandırılır ve çoğu zaman kolay kolay fark edilmez.
Varikosel rahatsızlığı erken yaşta oluşmaya başlar ve sessiz sedasız ilerler. Hafif ilerleme durumunda bazen ağrı yapabilirken iyice ilerlediği zaman kısırlığa kadar giden üreme sorunlarına neden olabilir. Ancak pek çok durumda ne ağrı ne de kısırlık yapar. Bu nedenle de kolay kolay fark edilmez ama yine de bir sorundur. Gelin varikosel nedir, neden olur yakından bakalım ve belirtileri ile tedavi yöntemlerini görelim.
Varikosel nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri:
Varikosel nedir?
Erkek vücudunda sperm üretiminin yapıldığı testisleri kaplayan skrotum adlı bir deri vardır. Bu derinin içinde pek çok damar vardır. Bu damarlar testislere temiz kan akışı sağlar ve aynı zamanda kullanılmış oksijensiz kanı geri gönderir. Pampiniform pleksus adı verilen bu damarlardaki varis benzeri genişleme durumu varikosel olarak adlandırılır. Varikosel çoğu zaman skrotumun sol tarafından meydana gelir.
Varikosel neden olur?
Maalesef varikosel neden olur sorusunun kesin bir yanıtı yok. Skrotumda bulunan damarlar, tıpkı tüm damarlar gibi temiz kanı getirir ve kirli kanı geri gönderir. Burada varikosel oluşmasının nedeni, damar kapakçıklarında yaşanan bir arızadır. Kullanılmış oksijensiz kan geri gönderilemediği zaman burada birikir ve şişme, genişleme yapar. Sağ ve sol testis damarları iki farklı yol izledikleri için varikosel oluşumu çoğu zaman sol tarafta bulunan damarda gerçekleşir.
Varikosel belirtileri nelerdir?
- Ağrı
- Skrotumda kitle oluşumu
- Testislerin farklı büyüklükte olması
- Kısırlık
Ağrı:
Varikosel oluştuğu zaman çoğu durumda herhangi bir belirti görülmez. Ancak belirti olduğu zaman ilk fark edilen ağrı olacaktır. Uzun süre ayakta kalındığı zaman ve akşam geç saatlerde varikosel oluşan tarafta ağrı meydana gelir. Yatıldığı zaman bu ağrı azalır. Bu ağrı bir acıdan ziyade hafif bir sızı olarak hissedilir.
Skrotumda kitle oluşumu:
Varikosel, testisleri kaplayan skrotum isimli derinin içindeki damarların genişlemesi ile oluşur. Bu genişleme arttıysa yani varikosel ileri bir safhadaysa bazen kişi eliyle kontrol ettiğinde bile bir kitle hissedebilir. Daha küçük varikosel genişlemeleri gözle görülmeyebilir ancak elle hafif bir şekilde dokunulduğu zaman mutlaka hissedilir.
Testislerin farklı büyüklükte olması:
Testisler her zaman birbirinden farklı boyuttadır. Bu doğal bir durum, böyle bir şey hissederseniz endişe etmeyin. Ancak biri diğerinden epey küçük görünüyorsa bu bir sorun olabilir. Çünkü varikosel yaşanan taraftaki testise yeterince temiz kan gitmediği için küçülme meydana gelecektir. Bu küçülme gözle görülecek şekilde olduğu için endişe yaratacaktır.
Kısırlık:
Varikosel genel olarak ilk kez ergenlikte ortaya çıkar ve ilerlemesini sürdürür. 15 - 25 yaş arası erkeklerin yüzde 15’inde varikosel görülmektedir. Birincil kısırlık yaşayan erkeklerin ise yüzde 35’inde bu rahatsızlık vardır. Bir yıl çocuk denemesi yapan ancak başarısız olan erkeklerde varikosel olma olasılığı yüksektir. Ancak varikosel kesin olarak kısırlık yapmaz, yalnızca testis sağlığını olumsuz etkilediği için bu ihtimali arttırır.
Varikosel nasıl teşhis edilir?
- Elle kontrol
- Valsalva manevrası
- Skrotal ultrason
Elle kontrol:
Herhangi bir ağrınız ya da şikayetiniz olmasa bile standart bir üroloji muayenesi sırasında hekiminiz testislerinizi ve skrotumu kontrol edecektir. Bu kontrol sırasında ilerlemiş varikosel hemen fark edilir. İlerlemese bile ince de olsa fark ediliyorsa ve hekiminizin bundan şüphe duyuyorsa farklı testler yapabilir.
Valsalva manevrası:
Valsalva manevrası, elle kontrol sırasında tespit edilen küçük varikoselleri teşhis etmek için kullanılır. Herhangi bir alet kullanılan ya da hazırlık gerektiren cerrahi bir olay değildir, elle muayenenin bir parçasıdır. Hekim ayağa kalkmanızı ve nefesinizi tutmanızı ister. Valsalva manevrasını uygulayarak şüphe duyduğu varikoselin olup olmadığından emin olur. Sorunsuz bir muayenedir.
Skrotal ultrason:
Eğer standart elle kontrol sırasında ya da valsalva manevrası sonucunda ilerlemiş ya da küçük varikosel tespit edildiyse hekiminiz bu rahatsızlığın detaylarını öğrenmek için skrotal ultrason isteyebilir. Bildiğimiz ultrason cihazının testisler üzerinde gezdirilmesi ile yapılan bu test sırasında damarlar ölçülür ve durum ayrıntılı bir şekilde analiz edilir.
Yapılan tüm bu muayeneler sonucu varikosel teşhis edildiği zaman 1 ile 3 arasında bir önem sırasına göre sınıflandırılacaktır. 1 en küçük, 3 en büyüktür. Boyutun tedavi ile direkt bir ilişkisi yoktur. Büyük olabilir ama zararsızdır, küçük olabilir ama zararlıdır. Varikoselin zarar verme durumuna göre bir tedavi yöntemi izlenebilir.
Varikosel tedavi yöntemleri nelerdir?
- Varikoselektomi
- Varikosel embolizasyonu
Varikoselektomi:
Varikosel çoğu zaman zararsız bir durum olduğu için pek çok durumda herhangi bir tedavi gerektirmez. Ancak zararlı olduğu tespit edilirse yapılacak cerrahi operasyonlardan bir tanesi varikoselektomidir. Varikoselektomide karından ya da pelvisten girilerek sorunlu damar kelepçelenir ya da bağlanır. Daha sonra bu sorunlu damardaki akış sağlıklı damara aktarılır.
Varikosel embolizasyonu:
Varikoselin zararlı olduğu tespit edilirse yapılacak cerrahi operasyonlardan bir tanesi de varikosel embolizasyonudır. Varikosel embolizasyonunda kasıktan girilerek sorunlu damara bir kateter yerleştirilir. Daha sonra kateterin içine de bir bobin yerleştirilir. Böylece kanın sorunlu damara ulaşması engellenmiş olur.
Ne zaman doktora görünmek gerekir?
Varikosel çoğu zaman kişide herhangi bir semptom yaratmadığı için böyle bir durum olsa bile normal hayata devam edilebilir. Ancak ağrı hissedildiği zaman, elinizle anormal bir durum hissettiğiniz zaman ya da sperm kalitesi ile ilgi bir şüphe olduğu zaman uzman bir hekime başvurulmalıdır. Daha doğrusunu söylemek gerekirse testislerinizle ilgili rahatsız edici bir şüphe hissediyorsanız en iyisi doktora gitmektir.
Testis çevresini saran derideki damarların genişlemesi ile ortaya çıkan varikosel nedir, neden olur sorularını yanıtlayarak belirtilerinden ve tedavi yöntemlerinden bahsettik. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınız hakkındaki her konu gibi varikosel hakkında da en doğru ve size özel bilgiyi en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak uzman bir hekimden almalısınız.
