Yeni bir araştırmada, Dünya’dan 500 milyon ışık yılı uzaklıktaki bir galakside bulunan bir kaynaktan Dünya’ya 16 günlük döngüler halinde sinyaller gönderildiği belirlendi. Bilim insanları, bu sinyaller aracılığıyla hızlı radyo patlamalarının (FRB) kaynağını bulmak konusunda önemli bir adım atabilirler.
Hızlı radyo patlamaları, evrenin gizemleri konusunda bilim insanlarını cezbeden en önemli olayların başında geliyor. İlk hızlı radyo patlaması 2007 yılında keşfedildi. 2007 yılındaki keşfi gerçekleştiren bilim insanları, hızlı radyo patlamalarının tam olarak ne olduğundan emin olamadılar. Hızlı radyo patlamalar, bir defa veya birbirini tekrarlayan şekilde olabiliyorlar.
Tekrarlanan hızlı radyo patlamaları, şimdiye kadar birbirleri ile uyumsuz ve rastgele görünüyordu. Ancak Kanada’da bulunan Hidrojen Yoğunluk Haritalama Deneyi Hızlı Radyo Patlama Projesi’nden (CHIME/ FRB) bilim insanları, geçen yıl düzenli olarak tekrarlanan bir hızlı radyo patlaması sinyali tespit ettiler. Belli periyotta tekrarlanan hızlı radyo patlaması sinyaline FRB 180916.J0158 + 65 ismi verildi.
CHIME/FRB’den bilim insanları, Eylül 2018 ile Ekim 2019 arasında British Columbia’daki CHIME radyo teleskobunu kullanarak tekrarlanan bir hızlı radyo patlaması sinyali keşfettiler. Çalışmanın ilk döneminde 4 günlük periyotlarla Dünya’ya ulaşan sinyallerin, daha sonra 26 günlük periyotlarla Dünya’ya ulaşmaya başladığı gözlendi. Sinyaller üzerinde yapılan çalışma aslında 16 günlük aralıklarla Dünya’ya ulaştığını ortaya çıkardı.
Araştırmacılar, FRB sinyali hakkındaki çalışmalarının sonuçlarını arXiv’de yayınladılar. Yayınlanan makalede, tespit edilen sinyalin periyodik olarak Dünya’ya ulaşan ilk FRB sinyali olduğu belirtildi. Araştırmacılar, “Tekrar eden bir FRB kaynağından 16.35 günlük periyodikliğin bulunması bu nesnenin doğası için önemli bir ipucudur” açıklamasını yaptılar.
Bilim insanları 16 günlük periyotlarla tekrarlanan sinyali Dünya’dan 500 milyon ışık yılı uzaktaki SDSS J015800.28 + 654253.0 isimli bir galaksiye kadar takip edebildiler. 500 milyon ışık yılı çok uzak bir mesafe gibi görülebilir. Ancak bu mesafe FRB sinyalleri açısından, tespit edilen en yakın mesafedir.
FRB sinyallerinin kaynağı hakkında bir bilgi olmasına rağmen sinyaller hakkında çok az bilgi var. CHIME/FRB ekibinin elde ettiği verileri inceleyen başka bir ekibin yayınladığı bir makale, büyük bir yıldız ile nötron yıldızı olarak bilinen süper yoğun bir yıldız çekirdeği içeren bir ikili sistemin de sinyalden sorumlu olabileceğini gösteriyor. Ancak bu sinyaller, büyük yıldız kaynaklı akışlar tarafından da periyodik olarak yayılıyor olabilir.
Başka bir senaryo ise FRB sinyalinin başka bir nesne tarafından yaratıldığı ve doğrudan kaynaktan gönderildiğidir. Bilim insanları, daha önce magnetar adı verilen yüksek derecede mıknatıslanmış nötron yıldızlarından gelen bazı parlamaların FRB’lerin kaynağı olabileceğini söylemişlerdi. Ancak manyetarlar birkaç saniyede bir dönme eğilimi gösterdiklerinden, 16 günlük periyot bu fenomene eşleşmiyor.
CHIME/FRB ekibi, bu döngülerin yaygın olup olmadığını görmek için benzer desenleri bulmayı umuyor. Araştırmacılar, bunun yanında hızlı radyo patlamasına dair diğer bilgileri elde etmek için hala aktifken FRB 180916.J0158 + 65’i izlemeye devam edecekler.
Hızlı radyo patlamaları, on yıldan daha uzun bir süredir bilim insanları meşgul ediyor. CHIME gibi ekipler, her yıl bu garip olay hakkında yeni detayları ortaya çıkarıyorlar. Şimdi keşfedilen periyodik tekrarlı sinyal, hızlı radyo patlamaları hakkında önemli bir rehberlik sağlayabilir.
