‘Koronavirüs’ adı birçoğumuz için yeni olsa da aslında bu aile adına sahip birçok virüs varyasyonu mevcut. Biz bu adı COVID-19 pandemisiyle öğrenmiş olsak da koronavirüslerin tarihi bin yıllar öncesine kadar uzanıyor.
Önceki araştırmalardan elde edilen sonuçlar, koronavirüs salgınlarının en eskisinin birkaç bin yıl önceye tarihlenmesini sağlıyordu. Yeni bir araştırma ise bu salgınların ilkinin 21 bin yıl önceye kadar gittiğini ortaya koydu.
İlk koronavirüs salgını, 21 bin yıl önceye tarihlendi
Sarbekovirüsler (ağır akut solunum yolu yetersizliği sendromuna neden olan koronavirüsler), son 20 yılda insanlara çok daha fazla bulaşır hale geldi. Bunun ilk nedeni 2002 yılında başlayan SARS-CoV-1 salgını, ikinci nedeni ise 2019’un sonlarında tespit edilen ve SARS-CoV-2 virüsünden kaynaklanan COVID-19 salgını oldu. Bu virüs sınıfına dair araştırmalar, son salgınla beraber arttı ve koronavirüslerin geçmişine dair birçok çalışma yapıldı. Oxford Üniversitesi’nde gerçekleştirilen yeni bir araştırma ise bu virüslerin neden olduğu salgınların 21 bin yıl önceye, yani tahmin edilenden 30 kat daha eskiye uzandığını ortaya koydu.
Kısa zaman dilimlerinde çok hızlı bir şekilde evrilebilen virüsler, buna rağmen kendilerine ev sahipliği eden canlılara adapta kalmalıdır. Bu, virüslerin mutasyona uğrama hızlarına gözle görülür sınırlamalar getirir ve böylece virüslerin evrimi yavaşlamış olur. Söz konusu araştırma, virüslerde görülen evrilme hızı yavaşlamasının tekrar modellenmesine neden oluyor.
Araştırmacıların bulduğu yeni yöntem, virüslerin evrimsel geçmişini daha uzak zamanlardan getirip önümüze sundu. Ancak yöntemin sağladığı tek şey, SARS-CoV-2 ile bağlantılı virüslerin evrimsel geçmişini ortaya çıkarmak değildi. Çok daha eski zamanlarda ortaya çıkan RNA ve DNA virüslerinin de geçmişine dair yeni bilgiler edinmek mümkün oldu. Yeni modelin Hepatit C virüsü hakkında ortaya çıkardığı veriler, virüsün yarım milyon yıl önce ortaya çıkıp 150 bin yıl önce Afrika’dan yayıldığı yönünde oldu.
