MCHC, yani ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu tam kan tahlillerinde yer alan bir değerdir. Bu değer kanınızdaki her bir kırmızı kan hücresinin yani alyuvarlarınızın içindeki hemoglobin konsantrasyonunu ölçmektedir. Hemoglobinlerin görevi ise vücudunuzun her yerine ciğerlerinizden başlayarak gönderilen oksijen akışını sağlamaktır.
MCHC’nin bir diğer açılımı ise ortalama korpüsküler hemoglobin konsantrasyonudur. Bu değer hemoglobinin hematokrite bölünmesiyle ölçülür. Hematokrit ise kırmızı kan hücrelerinin oluşturduğu hacmin toplam kan hacmine oranıdır. MCHC’nin yüksekliği hemolitik anemi, vitamin B ve folik asit eksikliğinden kaynaklanabilirken; MCHC’nin düşüklüğü ise demir eksikliği anemisi ve Akdeniz anemisi taşıyıcılığı gibi rahatsızlıklardan kaynaklanabilmektedir. Şimdi hepsine detaylarıyla birlikte bakalım.
Kan tahlillerinde karşılaştığımız MCHC kan değeri nedir, ne demek?
MCHC, ingilizce olarak “Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçeye “Ortalama Eritrosit Hemoglobin Konsantrasyonu” olarak çevrilebilir. Kan tahlillerinde bu değer alyuvarların yani kırmızı kan hücrelerimizin içinde bulunan hemoglobinin yüzde olarak ortalama miktarını hesaplayarak gösterir. Tabii MCHC’nin MCV, MCH ve RDW olarak kısaltılan alt parametreleri de bulunur. Bu alt parametreler kanımızdaki alyuvarların yapısal değişikliklerini ölçmektedir.
Peki MCHC’nin yüksek olması ne demek?
MCHC değerinizin normalden daha yüksek olması hiperkromi yani koyu kırmızı kan hücrelerinizin olduğunu gösterir. Bu test, testin alındığı zamana, mevsime hatta kişiye göre değişkenlik gösterebilmektedir. Eğer hafif bir yükseklik ise klinik olarak önemsenmeyebilir. Aşırı bir yükseklik varsa tıbbi özgeçmişiniz, ailenizin tıbbi özgeçmişi ve diğer MCHC alt parametrelerinizin kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu tarz bir durumda derhal en yakın hastanedeki doktora başvurmanızı öneririz.
MCHC yüksekliğinin nedenleri nelerdir?
- Hemolitik Anemi: MCHC yüksekliğinin en sık rastlanan nedenlerinden biridir. Bu hastalıkta kırmızı kan hücreleri yani alyuvarlar ömürleri bitmeden kendi kendine yıkıma uğrar. Kırmızı kan hücrelerinin dışından kopan parçalar nedeniyle hücrenin şekli ve yapısı değişime uğrar. İçindeki hemoglobin sıkışıp yoğunlaşarak hücre olduğundan daha koyu görünür.
- Düşük B12 ve folat eksikliği: Bu durumda kırmızı kan hücresinin üretim dengesi şaşmaktadır. Bu da hemoglobin yoğunluğunu etkilemektedir.
- Kalıtsal Sferositoz: Bu hastalıkta ise kırmızı kan hücreleri yani alyuvarlar doğal şeklinin yerine küresel bir yapıdadır. Bunun sebebi ise alyuvarların yapısındaki bazı proteinlerin eksikliğidir. Alyuvarlar bu yüzden parçalanır, boyutu küçülerek küresel bir hale gelir. Bu da konsantrasyonu yani MCHC yüksekliğini etkilemektedir.
MCHC yüksekliğine ne iyi gelir?
- Nedeni hemolitik anemi yani kırmızı kan hücrelerinizin parçalanması ise buna sebebiyet veren şeyi bularak ona göre bir tedavi önerecektir.
- Eğer otoimmün bir şekilde hemolitik anemi iseniz size kortizon, bağışıklık sistemini baskılayacak ilaçlar, dalağın alınması yani splenektomi gibi tedaviler uygular.
- B12 ve folik asit eksikliğine bağlı bir durumsa ömür boyu takviye kullanmanız gerekmektedir. Kalıtsal sferositoz için ise yine dalağın alınması yani splenektomi uygulanmaktadır. Ancak bu tedavide kalıtsal sferositoz tam anlamıyla tedavi edilemez. Sadece alyuvarlarınızın ömrünü arttırmaya yardımcı olur.
Doktorunuz MCHC yüksekliğinin nedenini öğrenecek şekilde tetkikler yaparak bu nedenlere göre tedavisini uygulamaya başlayacaktır.
MCHC düşüklüğü ne demek?
MCHC değerinizin normalden daha düşük olması hipokromi yani daha soluk renkte kırmızı kan hücrelerinizin olduğunu gösterir. Bu durum hemoglobinin az olduğunu ifade etmekle birlikte vücudunuza gereken oksijen ulaşmadığından bunu ulaştırabilmek için kalp ve akciğerinizin normalden daha fazla çalıştığı anlamına gelir. Bu tarz bir durumda derhal en yakın hastanedeki doktora başvurmanızı öneririz.
MCHC düşüklüğünün nedenleri nelerdir?
- Demir eksikliği: MCHC düşüklüğünün en sık rastlanan nedenlerinden biri olan demir eksikliği hemoglobininizin daha az üretilmesine neden olur. Aynı zamanda bu duruma çölyak hastalığı da neden olabilir.
- Enfeksiyon: Bunun sebebi ise enfeksiyonun neden olduğu iltihabın hemoglobin üretimini azaltmasıdır. Enfeksiyon anında hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde daha hızlı azalır.
- Talasemi
- Sideroblastik Anemi: Bu rahatsızlıkta kemik iliği sağlıklı kırmızı kan hücresi üretimi yerine sideroblast denilen hücreleri üretmektedir.
MCHC düşüklüğüne ne iyi gelir?
- MCHC düşüklüğünün en bilindik nedenlerinden biri demir eksikliğidir. Doktorunuzun önerdiği demir ilaçlarını yani takviyelerini kullanmak iyi gelebilir.
- Beslenme tarzınızı sağlıklı ve dengeli bir hale getirmeyi ihmal etmeyin. Demir alımına yönelik bir diyet programı oluşturun.
- Doktorunuza C vitamini almak istediğinizi söyleyebilirsiniz çünkü C vitamini vücuda alınan demirin emilimini sağlar. Ancak bu durumu tıbbi özgeçmişinize bakmasını söyleyerek uygun olup olmadığını sorun.
MCHC düşüklüğünün tedavi edilebilmesi için önce buna neyin sebep olduğunu öğrenmek amacıyla tetkikler yapılmalı ardından bu rahatsızlığı giderebilecek tedaviler uygulamaya geçilmelidir. Bazı ilaçlarınızın da MCHC’yi düşürebileceğini unutmayın. Bu yüzden doktorunuza başvurarak tıbbi özgeçmişiniz, ailenizin tıbbi özgeçmişini gözettirerek gerekli kontrolleri yaptırın.
MCHC normal - ideal oranı kaç olmalı?
- Yetişkinler için MCHC değeri 33 – 36 g/dL aralığında olmalıdır.
- Yeni doğan bebekler için MCHC değeri 30 – 36 g/dL aralığında olmalıdır.
- Çocuklar için MCHC değeri 31 – 37 g/dL aralığında olmalıdır.
MCHC’nin ölçüm birimi hastaneden hastaneye değişiklik gösterebilmektedir. Bu yüzden tahlilinizdeki değerin birimlerine dikkat ederek ya da gerekli birim dönüşümlerini yaparak kontrol etmenizi tavsiye ederiz.
Peki kan tahlilinde karşılaştığımız diğer değerler MCV, RDW ve MCH nedir?
- MCV: ingilizce olarak “Mean corpuscular volume” cümlesinin kısaltmasıdır. Türkçeye ortalama alyuvar hacmi olarak çevirilebilir. Bu değer kırmızı kan hücrelerimizin yani alyuvarlarımızın şekli ile ilgilidir. Bize alyuvarlarımızın gerçek boyutuyla ilgili kıymetli bilgiler sağlar.
- RDW: ingilizce olarak “Red blood cell distribution width” cümlesinin kısaltmasıdır. Türkçeye alyuvar dağılım genişliği olarak çevirilebilir. Bu değer kırmızı kan hücrelerimizin yani alyuvarlarımızın boyut ve hacim olarak ne kadar çeşitli olduğunu ölçer.
- MCH: ingilizce olarak “Mean corpuscular hemoglobin” cümlesinin kısaltmasıdır. Türkçeye ortalama hemoglobin miktarı olarak çevirilebilir. Bu değer kırmızı kan hücrelerimizdeki yani alyuvarlarımızdaki hemoglobin miktarını ölçer. MCHC ile arasındaki fark ise MCHC’nin ortalama “yoğunlaşmış hemoglobin” miktarını ölçmesidir.
Bugünkü içeriğimizde kan tahlillerinde karşımıza çıkan MCHC nedir, normal değeri kaç olmalı, düşüklüğü ve yüksekliği ne anlama gelir sorularını yanıtladık. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi MCHC değeriniz hakkında da en doğru ve size özel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.
