Beynimizle ilgili bütün rakamlar fazlasıyla akıl karıştırıcı görünüyor. Aklımız karışırken bile nöronlarımızın bu işi anlamak için harıl harıl çalıştığını bilmek, insan doğasının en büyük ironilerinden olsa gerek. Ancak sinir hücrelerinin beynin işlevlerine katkısı hala bilimsel bir tartışma konusudur.
Yeni tamamlanan bir araştırmaya göre bazı nörolojik rahatsızlıkların ardında bambaşka dinamiklerin olduğu anlaşıldı. Aynı zamanda, beynimizdeki sinir hücreleri olan nöronların arasındaki sinyal alışverişinin tam olarak ne şekilde ortaya çıktığına dair yaklaşık 100 yıllık bir varsayım yerle bir oldu.
Bar-Ilan Üniversitesi'nde görevli olan ve fizikçilerden oluşan bir ekip, bir nöronun diğer hücrelerden aldığı sinyallere nasıl tepki verdiğini tam olarak belirlemek için fareler üzerinde çalışmalar yürüttü.
1907 yılında Farnsız sinirbilimci Louis Lapicque, iki sinir hücresi arasındaki elektrik akımının nasıl ve ne şartlara bağlı olduğunu ortaya koymak için bir varsayım geliştirmişti. Bu varsayıma göre belirli bir eşiğe ulaşan bir nöron, tepki vermek için hazır hale gelir ve sinyali ilettikten sonra üzerindeki elektrik voltajı sıfırlanır.
Bu varsayımdan hareketle çıkartılacak diğer anlam, bir nöronun yeterince elektrik gücüne sahip olmadan mesaj gönderemeyeceğidir. Elbette bu konuda son sözü söyleyen Lapicque değildi. Bugüne kadar beyin hücrelerinin iletişimi hakkında çok farklı hesaplama modelleri ve varsayımlar geliştirildi. Fakat bir ilk sayılabilecek bu varsayım geçerliliğini koruyordu.
Yapılan son araştırmanın baş yetkilisi Ido Kanter, "Bu sonuca yeni bir deneysel kurulumla ulaştık, ancak prensip itibariyle sonuçlarımız 1980'lerden beri var olan teknolojiyi kullanarak ancak keşfedilebilirdi. Bilim dünyasında 100 yıldır kök salmış olan varsayım, tespitimizin onlarca yıl gecikmesine yol açtı” açıklamasında bulundu.
Yapılan deneyler iki aşamada gerçekleştirildi. Bunlardan ilki, elektriksel akımının bir nörona tam olarak nerede ulaştığına dayanan aktivitenin doğasını mercek altına aldı. İkinci aşamada ise birden çok sinyali aynı anda alıp verebilen nöronların bu sinyalleri nasıl ateşledikleri (ürettikleri) araştırıldı.
Sonuçlar, nöronların aldıkları sinyal yönüne göre, gönderdikleri sinyallerin yani verdikleri tepkilerin değiştiğini ortaya koydu:
Eğer bir beyin hücresi sol tarafından ya da sağ tarafından farklı şiddetlerde uyarı alırsa, hangisi daha güçlüyse ona göre yanıt veriyor. Yani elektriksel akım şiddeti olarak baskın olan sinyal, nöronların verdikleri tepkileri değiştiriyor.
Bu tespitin çok farklı faydaları var. Nöronların bu sinyalleri nasıl hesapladıkları zamanla anlaşılabileceği gibi, bazı nörolojik rahatsızlıkların kökenleri de daha iyi anlaşılabilir.
Çığır açıcı ve 100 yıllık varsayımı ortadan kaldıran bu keşfin ardından detaylı araştırmalar devam ediyor.
