Elektronik cihazlardaki bataryalar, ömürlerini tamamladıktan sonra herhangi bir işe yaramıyorlar. Bir işe yaramadıkları gibi atık olarak çevreyi ciddi şekilde tehdit ediyorlar. Üstelik bu durum sadece akıllı telefonlardaki küçük pillerle sınırlı değil. Elektrikli araçlarda bulunan bataryalar, boyutları itibariyle çevresel açıdan daha büyük bir tehdit. Sayıları ise giderek artıyor.
Her geri dönüşüm hikâyesinde olduğu gibi bataryaların da geri dönüşümünü sağlayacak şey, bilimin ta kendisi. İngiltere’deki Plymouth Üniversitesi’nden iki akademisyen, bataryaların ve tüm elektronik cihazların geri dönüşümü üzerine yaptıkları bir araştırma için ilginç bir yola başvurdu.
Önce bir iPhone’u miksere atıp, ardından parçalarını mikroskopta incelediler:
Videoda iPhone’un keskin mikser bıçaklarıyla kum gibi dağıtıldığını görüyoruz. Bu işlem sırasında telefonun içerisindeki batarya, yanma ve patlama ihtimallerine karşı çıkartılıyor. Bataryası çıkartılan iPhone, miksere atılmadan önce 500 santigrat derece sıcaklığa sahip bir oksitleyici madde ile karıştırılıyor. Bu madde onun kum gibi dağılmasını kolaylaştırıyor.
Elde ettikleri iPhone parçalarını inceleyen araştırmacılar, cihazın hangi maddeleri içerdiğini de en ince detayına kadar anlama fırsatı yakaladılar. Demir, nikel ve silikondan oluşan ana malzemeler haricinde cihazda 90 miligram gümüş, 900 miligram tungsten ve 36 miligram altın elde ettiler.
(Bu oraların telefonun modeline, üreticisine ve çıkış yılına göre değişebileceğini belirmekte fayda görüyoruz. Videodaki telefon ise bir iPhone 4 ya da 4s)
Bir akıllı telefon, aynı ağırlıktaki mineral kaynağına göre 100 kat daha fazla altın içeriyor:
Bu tuhaf ve bir o kadar da şaşırtıcı sonuç, akıllı telefonların geri dönüşümü konusunda bir kez daha düşünmeye itiyor. Zira ortalama bir akıllı telefonla aynı ağırlıktaki mineralin içerdiği altın miktarı, söz konusu telefondan ortalama 100 kat daha az. Maden yataklarının yerini gelecekte telefon dönüşüm tesisleri bile alabilir. Zira altının geri dönüşümden sonra kullanıldığını biliyoruz. Bu yöntem altını daha erişilebilir kıldığından fiyatını da ucuzlatabilir.
Ayrıca standart bir akıllı telefondaki tungsten miktarı, eşdeğer ağırlığa sahip mineralden yaklaşık 10 kat daha fazla. Araştırmacılar neden deneyi eski bir iPhone ile yaptılar bilemiyoruzi. Daha yeni cihazların, daha az ya da daha çok altın ve benzeri elemente sahip olması konusu da muallak. Zira firmalar, bu konuda bir açıklama yapmaktan her zaman kaçınıyorlar, çünkü böyle detayların muhtemel ikinci el pazarını bitirme ihtimali bile bulunabilir.
Akıllı telefon üretici ve kullanıcılarının geri dönüşüm konusunda ciddi şekilde sorumlu olmalarını gerektiren bir dönemdeyiz. İnsan üretimi malzemelerin doğada çözünmeye bırakılması, ciddi bir çevresel sorun oluşturuyor.
