COVID-19, Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıktıktan sonra kısa bir süre sonra birçok ülkede etkili hale geldi. Şu anda bütün dünyadaki koronavirüs vakası 720.000’i geçti. Hayatını kaybeden insan sayısı ise 34.000'in üzerinde.
Koronavirüs, dünyanın dört bir tarafından yüzbinlerce insanı etkisi altına almış olmasına rağmen hastalık ve virüs hakkında hala cevaplanamamış sorular bulunuyor. Özellikle hastalığın belirtileri, yayılma yolu ve çocukların taşıyıcılığı gibi sorular hala cevaplanmak üzere bekliyor. İşte bu sorulardan bazıları:
Kaç kişiye bulaştı, kaç kişi öldü ve belirtiler neler?
COVID-19’un enfekte olduğu insan sayısı aslında yetkililer tarafından açıklanıyor. Ancak açıklanan sayılar enfekte olan herkesi kapsamıyor. Virüse yakalandığı halde semptomları göstermeyen insanların varlığı, hastalığa yakalanan toplam insan sayısının doğru bir şekilde ortaya çıkarılmasını engelliyor.
Koronavirüsün tespiti için bir antikor testi geliştirildi. Geliştirilen antikor testi ile semptomları göstermeyen virüse yakalanmış insanlar tespit edilebiliyor. Semptomları göstermeyen insanların tespit edilmesi hastalığa yakalanan insan sayısının tam olarak ortaya çıkarılmasını sağlayacak. Semptomları göstermeyen insanların tespit edilmesi aynı zamanda koronavirüs nedeniyle hayatını kaybeden insanların sayısının da doğru bir şekilde ortaya çıkarılmasını sağlayabilir.
Koronavirüse yakalanan insanların şu ana kadar yüzde 1’i hayatını kaybetti. Ancak bu rakamlara semptomları göstermediği için test edilmeden hayatını kaybeden koronavirüs vakaları dahil değil.
Geliştirilen antikor testi ile semptomları göstermeyen koronavirüs hastalarının tespit edilmesi, virüs salgını nedeniyle hayatını kaybeden insanların sayısının da doğru bir şekilde ortaya çıkmasına neden olacaktır.
Koronavirüsün bilinmezleri arasında hastalığın belirtileri de yer alıyor. Kuru öksürük ve yüksek ateş Koronavirüsün ana belirtileri olarak nitelendiriliyor. Ancak bazı vakalarda boğaz ve baş ağrısının yanında ishal de görülüyor. Bunun dışında hastalığa yakalanan bazı insanların tat ve koku duyularını kaybettiği de belirtiliyor.
Mevsimsel grip belirtilerinin koronavirüs içinde geçerli olup olmadığı ise bilinmezler arasında yer alıyor. Bazı vakalarda burun ve geniz akıntısı tespit edilmiş olması hastalığın griple aynı belirtileri gösterebileceğine işaret.
Virüsün kaynağı ne ve çocuklar virüsün yayılmasında ne kadar rol oynuyorlar?
Koronavirüs ilk olarak 2019’un sonunda Çin’in Wuhan kentinde tespit edildi. Yapılan araştırmalar, ilk vakaların Wuhan’da bulunan bir hayvan pazarında kümelendiğini ortaya çıkardı.
Virüsün hangi hayvandan kaynaklandığını bulmak için yapılan çalışmalar virüsün yarasalarda bulunan bir virüs benzerlik gösterdiğini ortaya çıkardı. Ancak bilim insanları, virüsün yarasadan sonra başka bir hayvana bulaştığını, buradan insanlara yayıldığını düşünüyorlar. Yarasadan sonra virüsün hangi hayvana bulaştığı ise henüz tespit edilemedi.
Virüsün kaynağının tespit edilememesinin yanında çocukların koronavirüsün yayılmasında oynadıkları rol de belirlenemedi. Çocuklar, diğer yaş grupları gibi koronavirüse yakalanıyorlar. Ancak diğer yaş gruplarından farklı olarak çocuklar hastalığı hafif bir şekilde atlatıyorlar.
Çocuklar; okul ve parklar gibi çok sayıda çocuğun bulunduğu alanlarda zaman geçirdikleri için bu tür virüslerin yaygınlaşmasında önemli bir rol oynuyorlar. Hatta büyük kalabalık kitlelere hastalığın yayılmasında çocuklar, süper taşıyıcı rolü üstlenebiliyorlar.
Yaz aylarında virüs etkisi kaybedecek mi?
Salgınla mücadele eden ülkelerde yetkililer virüsün yaz aylarında etkisini kaybedeceğini, salgının duracağını veya yavaşlayacağını söylüyorlar. Virüs kısa bir süredir hayatımızda olduğundan sıcak havalara nasıl tepki vereceği henüz bilinmiyor.
İngiltere hükümetinin bilim danışmanları, virüsün yayılmasında mevsimsel etkinin henüz netleşmediğini söylüyorlar. Yaz mevsiminde sıcaklıkların artması virüsün yayılmasını grip ve nezle gibi etkileyebilir. Ancak tahminlere göre bu etki grip ve nezle kadar yüksek olmayacak.
Neden bazı insanlar koronavirüsü daha ağır geçiriyor?
Koronavirüse yakalanan insanların büyük bir kısmı hastalığı hafif belirtilerle atlattılar ancak koronavirüse yakalanan insanların yüzde 20’si hastalığı çok daha ağır şekilde geçiriyor. Bilim insanları, bağışıklık sistemi ve genetik faktörlerin koronavirüs süreci üzerinde etkili olabileceğini düşünmekle beraber hastalığın ağır geçmesinin kesin sebebini henüz bulamadılar. Hastalığı neden bazı insanların daha ağır geçirdiğinin ortaya çıkarılması, hastalığın tedavisi konusunda önemli bir adım atılmasına neden olacak.
Virüs mutasyona uğrar mı? İkinci kez virüsü kapma ihtimali nedir?
Dünyada bulunan bütün virüsler zaman içinde mutasyona uğruyorlar. Ancak meydana gelen mutasyonların çok azı virüsün büyük bir değişim geçirmesine neden olur. Bununla birlikte koronavirüsle ilgili elimizde zaten az bilgi varken virüsün bir de mutasyon geçirmesi, tedavi çalışmalarını daha da zor sokacaktır.
Virüsün mutasyon ihtimali bir kenarda dursun, virüse karşı vücudun geliştirdiği mutasyon hakkında da soru işaretleri bulunuyor. SARS-CoV-2 virüsü kısa bir süredir görüldüğü için iyileşen insanların vücutlarının geliştirdiği bağışıklık için uzun vadeli veriler bulunmuyor.
Bağışıkla alakalı uzun vadeli verilerin olmamasının yanı sıra ikinci kez hastalığa yakalandığı tespit edilen insanların sayılarının çok düşük olması ve bu insanlara uygulanan testlerin doğruluğu da bir tartışma konusu olmaya devam ediyor.
