Barcelona’nın 2009-2010 yılındaki takımı, tarihin en iyi futbol takımlarından biri olarak kabul ediliyor. Pep Guardiola’nın yönetimindeki takım La Liga Şampiyonluğu da dahil olmak üzere 2009-2010 döneminde sahip olabileceği 6 büyük kupanın tamamının sahibi oldu. Bu kadar kısa bir dönemde hiçbir takım bu kadar kupanın sahibi olamamıştı.
Barcelona, bu başarısını o dönem izlediği oyun stratejisi ile başarmıştı. Barcelona, topu kendinde tuttu ve birbirine yakın oyuncular arasında kısa paslaşmalar yaptı. Barcelona’nın bu kısa pas stratejisi hiçbir takım tarafından bu kadar usta bir şekilde uygulanmadı.
Barcelona’nın bu kısa pas stratejisi, kaba tabirlerle tanımlanabilmesine rağmen, spor analistleri stratejiyi analitik olarak çözmek istiyorlar. İstatistiklere göre Barcelona o dönem, şut, pas, gol ve puan sayısı olarak diğer rakiplerini geride bıraktılar. Ancak rakamlar Barcelona’nın pas stratejisinin detaylarını ortaya çıkarmıyor.
Rey Juan Carlos Üniversitesi’nden Javier Buldú ve ekibi, Barcelona’nın stratejisini analiz etmek için ağ bilimini kullandı. Buldú, “Barcelona’nın özel stratejini çıkarmak için farklı ağ ölçümleri kullanımını birleştirdik” dedi.
Spor için ağ bilimini kullanmak nispeten yeni bir yaklaşım. Buradaki fikir, takımdaki her bir oyuncuyu bir düğüm olarak belirlemek ve oyuncular birbirlerine pas attıklarında oyuncular arasında bağ oluşturmak şeklinde şekilleniyor. Pas sayısı arttıkça, oyuncular arasında bağ güçleniyor. Veriler aynı zamanda her bir pas yapıldığında oyuncunun konumunu da içeriyor. Oyunun sonunda, bu ağ, oyuncular ve oyunun gelişim şekli arasındaki bağlantıların güçlü bir kaydını ortaya çıkarıyor.
Çeşitli araştırmacılar bu yaklaşımı daha önce futbol için uyguladılar. Araştırmacılar, ağların “küçük dünyalar” oluşturduğunu buldular. Aynı zamanda belirli oyuncuların diğerlerinden daha merkezi olduğunu ve üçgeni oluşturan üç oyuncu arasında paslaşmak gibi belirli oyun şekillerinin yaygınlığını ortaya çıkardılar.
Buldú ve ekibi futbol üzerinde uygulanan bu ağ bilimi yaklaşımını bir adım daha ileri götürdü. Ekip, bütün maçı analiz etmek yerine, maçtaki değişim şekillerini analiz ettiler. Buldú ve ekibi maçın ilk 50 paslaşmasının yarattığı ağı oluşturarak işe başladılar. Daha sonra bu ağın maç içerisindeki değişimlerini analiz ettiler. Bu analiz, maçın nasıl değiştiğine dair bir fikir veriyor.
Araştırma ekibi bu sistemi 2009-2010 sezonunda La Liga’da mücadele eden bütün takımlar için uyguladılar. Ağları oluşturmak için 20 takımın La Liga’da oynadığı 380 maçın analizini ortaya çıkardılar. Yapılan çalışmanın sonucunda Barcelona’nın ağ analizi diğer takımlardan çok daha yüksek çıktı.
Çalışma, bir takımın sahadaki ortalama pozisyonunun zaman içinde nasıl değiştiğini ortaya koyuyor. Barcelona’nın sahadaki ortalama pozisyon değişimi diğer takımlardan çok daha kararlı. Takımın sahadaki ortalama pozisyonunu ortaya çıkarmak için, takımın sahayı dikey ya da yatay olarak geçme ihtimali çalışmada ölçülüyor. Barcelona’nın sırrı, bu geçişlerinin diğer takımlara göre daha yatay olması. Bu şekilde daha fazla topla buluşma ihtimali ortaya çıkıyor. Araştırma aynı zamanda Barcelona’nın o dönemli orta saha oyuncusu Xavi’nin en yüksek merkeziyete sahip oyuncu olduğunu ortaya çıkardı.
Barcelona’nın bu stratejisini uygulamak diğer takımlar açısından kolay değil. Barcelona, bu oyun stratejisini geliştirmek için gençlik akademisinden başlayarak bir çalışma gerçekleştiriyor. Nitekim, 2009-2010 sezonunda 1000 dakikadan fazla oyunda kalan 10 oyuncunun yedisi kulübün gençlik akademisinde yetişmiş oyuncular.
Pep Guardiola, bu oyun stratejisini şu an yönettiği Manchester City’de de uyguluyor. Buldú ve ekibinin aynı çalışmayı City üzerinde de yapması ilginç sonuçları bizlerin karşısına çıkarabilir.
Ağ bilimi yaklaşımını, futbolda kullanmanın başka yolları da geliştirilebilir. Örneğin oyuncuların maçı nasıl etkilediğine ve bir oyuncunun pozisyonu değiştiğinde performansının nasıl değiştiği ağ bilimi yaklaşımı ile belirlenebilir. Ağ bilimi yaklaşımı, sadece futbol için değil diğer spor dallar için de uygulanabilir.
