Etiyopya’nın Gona Bölgesi, antropolojik çalışmalar için önemli bir bölgedir. Bölgenin iklimi nedeniyle milyonlarca yıl öncesinden kalıntılar hala bulunabiliyor. Bu nedenle bölgede bol miktarda nesli tükenen insan türlerine ait kalıntılar bulunabiliyor.
Gona bölgesinde çalışma yürüten Gona Paleontolojik Araştırma Projesi’nden araştırmacılar, Homo erectuslara ait yeni kafatası parçaları ve aletler buldular. Araştırmacıların bu kafatası parçaları ve araçlar üzerinde yaptıkları analizlerin sonuçları, Science Advances’ta yayınlandı.
Homo erectuslar, günümüzden 110 bin yıl ile 1.89 milyon yıl öncesinde yaşadılar. Bu yaşam süresi Homo erectusu en uzun yaşayan insan türlerinden biri haline getiriyor. Homo erectuslar fiziki nitelikleri nedeniyle de modern insanlara fazlasıyla benzemekteydiler.
Homo erectuslar, dünya üzerinde uzun bir süre yaşamış olmalarına rağmen günlük hayatlarının nasıl olduğu ve bu insan türünün nasıl yok olduğu ile ilgili bilgilerin elde edilmesi için hala çalışmalar devam ediyor ve bilgilerimizin şu an için kısıtlı olduğunu söyleyebiliriz.
Farklı insan türlerinin atalarına ait 6 milyon yıl öncesinden fosillere ev sahipliği yapan Gona bölgesinde şimdi de Homo erectus kalıntıları bulundu. Gona’da bulunan kalıntılar, Homo erectus ile ilgili yeni bilgilerin ortaya çıkarılmasına neden oldu.
Gona bölgesindeki çalışma sırasında iki tane Homo erectus kafatası bulundu. Bulunan kafataslarından birinin 1.26 milyon yıl öncesinden diğerinin ise 1.6 ile 1.5 milyon yıl öncesinden kaldığı belirlendi. Daha yaşlı olan kafatası, görece genç olandan daha küçük ve daha ince bir yapıda. Araştırmacılardan Sileshi Semaw, bu kafatasının Afrika’da bulunan en küçük Homo erectus kafatası olduğunu açıkladı.
Küçük olan kafatası, Homo erectusların dimorfik olduğu fikrini güçlendiriyor. Yani Homo erectusların erkekleri, kadınlardan fiziki olarak daha büyük bedenlere sahipti. Aynı zamanda kafatasındaki dişlerin analizinde Homo erectusun omnivor (hepçil) bir beslenmeye sahip olduğu belirlendi. Yani Homo erectuslar yumurta, böcek, bitki ve et yiyorlardı.
Kafataslarının bulunduğu bölgede bazı aletler de bulundu. Homo erectus kafatasları ile beraber bulunan aletler, Taş Devri’nde kullanılan aletlere benziyor. Aletlerin kullanım tarihleri incelendiğinde, Homo erectus tarafından kullanıldığı açıkça ortaya konuyor.
Oldowan veya Mod 1 olarak isimlendirilen aletler yaklaşık 2.6 milyon yıl önce kullanılmaya başlandı. Yaygın olarak kullanılan bu basit taş aletler, aslında kenarları keskinleştirilmiş taşlardır. Bazı araştırmacılar, Oldowanların zaman içinde Acheulian veya Mod 2 olarak isimlendirilen daha gelişmiş taş aletlere yerlerini bıraktıklarını düşünüyorlar. Acheulian ismi verilen aletler ise daha ele sığabilecek büyüklükte, daha oval veya armut şekillerinde kullanılıyordu.
Araştırmacılar, Gona’da yaptıklarıları çalışma sırasında kafataslarının yanında hem Oldowan hem de Acheulian aletler buldular. Semaw, iki alet türününde bölgede kafatasları ile beraber bulunmuş olmasını Homo erectusların bu aletleri kullandığını gösterdiğini söylüyor.
Homo erectuslar hakkında daha önce yok olmalarının sebebi olarak yaratıcılıklarının olmaması olduğu düşünülüyordu. Ancak aletlerin bulunması Homo Erectus hakkındaki düşüncelerin değişmesine neden olabilir. Aletler, Homo erectusların davranışsal olarak daha esnek ve geniş olduklarını gösteriyor.
Aynı zamanda Gürcistan’da bulunan Homo erectus kafatasları, modern insanın atalarından olan bu insan türünün, aslında göç ettiğini de gösteriyor. Gürcistan’da kafatası bulunan Homo erectuslar muhtemelen Afrika’dan bu bölgeye göç etmişlerdi.
Gona’daki araştırmacılar, bu noktadan sonra Acheulian aletletin kullanımı konusunun üzerinde duracaklar. Simetrik ve görece daha ince yapılmış Mod 2 aletler kasaplık gibi görevlerde kullanılmış olabilirler. Ama şimdilik et kesmek gibi görevlerde kullanıldıklarını söylemek için erken.
