İlginç fiziksel özellikleri ile tanınan kakadu papağanlarının doğada 20’den fazla türü bulunuyor. Oldukça yetenekli olan bu kuşlar, kendilerine yarar sağlayabilecek ‘alet’ üretebilen sayılı hayvanlar arasında yer aldığı için ayrı bir önem taşıyor. Şimdi de bilim insanları bu kuşların alet kullanımı ile ilgili yeni bir araştırma yayımladı.
Öncelikle oldukça az hayvanın alet kullanma becerisine sahip olduğunu söylemek gerek. Alet kullanarak ceviz kıran şempanzeler buna örnek olarak verilebilir. Scientific Reports’da geçtiğimiz ay sonunda yayımlanan araştırmada da Goffin kakadu ismi verilen papağanların, primatlar dışında farklı aletleri belli bir amaç için kullanma yeteneğine sahip olan ilk hayvanlar olduğu ortaya çıktı.
Çözüm için kendi yöntemlerini geliştiriyorlar
Viyana Veteriner Hekimliği Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, golfe benzeri bir deney tasarlayarak papağanların alet kullanma becerilerini test etti. Bir bulmaca olarak nitelendirilen deneyde kuşların ödüle ulaşması için bir kutunun ortasında yer alan delikten topu geçirmesi ve bir çubuk yoluyla topu hareket ettirerek kaju ödülünü kutudan çıkarması beklendi. Yapılan incelemeler sonucunda da deneye katılan 11 kuşun 5’inin bulmacayı çözebildiği, iki farklı aleti kullanarak ödüle ulaşabildiği ve her seferinde çözüm süresinin kısaldığı gözlemlendi.
Araştırmacılar makalelerinde deney ile ilgili, “Bu sonuçlar, kakadu türündeki kuşların gerekli adımları hemencecik tanımlayabildiklerini, ezberleyebildiklerini ve problem çözme yeteneklerinin ne denli güçlü olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı. Ayrıca bulmacayı çözen kuşların farklı teknikler kullandığı da araştırmada belirtildi.
Açıklamalara göre deneyde başarılı olan üç papağan, kendi bireysel tekniklerini geliştirerek ödüle ulaşmayı başardı. Araştırmanın baş yazarı Antonio Osuna-Mascaro, kuşlardan birinin sopayı gagalarıyla, birinin dili ve gaga ucu arasında, birinin de bacaklarıyla tuttuğunu ifade etti. Bu da kakadu türündeki kuşların, alet kullanımı için insanlara benzer bir şekilde vücudun farklı yerlerinden yararlanabileceğini gösterdi.
‘Gözlem yoluyla çözümü öğrenebiliyorlar’
Uzmanlar, kuşların yeteneğinin 8 yaşının altında olan ve bu tür sorunlara çözüm bulmakta zorlanan çocuklar ile karşılaştırıldığını da söylüyor. Birmingham Üniversitesi’nden Sarah Beck de bu durumla ilgili, “Farklı türleri karşılaştırmak, insanlar ve diğer canlıların nasıl etkileyici beceriler geliştirdiğini anlamamıza yardımcı oluyor” ifadelerine yer verdi.
Ayrıca araştırmacılar, papağanların hepsinin çözüme ulaşamadığına; ancak incelemelerde diğer papağanların da ‘gözlem’ yapma yoluyla bulmacayı çözmeyi öğrenebileceğini ifade etti. Ancak bunun taklit yoluyla değil, kendi yöntemlerini geliştirerek olabileceğinin de tekrar altı çizildi. Buna örnek olarak da kurallara göre oynamayı reddeden Figaro isimli papağan verildi. Bu papağan, kutuyu detaylı bir şekilde inceledi ve topu kullanmadan, yalnızca çubuğu kullanarak ve kutuyu kaldırarak ödüle ulaşmanın bir yolunu buldu.
Bulmacayı çözemeyen bazı papağanların sinirlendiğini ve kutuya zarar vermeye çalıştığını da sözlerine ekleyen uzmanlar, bu durumun sebebinin, kuşların diğer papağanların başarılı olmasını görmesi sonucunda yaşanan hayal kırıklığı olabileceğini kaydetti.
