Kara mizah, dünyanın belki de yapması en zor mizah şeklidir. Bu tür, her şeyden önce yapısı nedeniyle insanların uzak durduğu bir mizah şeklidir. Kara mizah, çoğu 'ciddi edebiyatçı' için mizahın tek kabul edilebilir hâlidir, ta ki edebiyat öğretmeninize bir kara mizah şakası yapana kadar... Yaparsanız disipline gidersiniz ya da daha kötüsü öğretmeniniz size uzun uzun ezberlenmiş konuşmalardan birini tekrar eder.
Bununla beraber kara mizahın her zaman için 'farklı bir algı' gerektirdiği söylenir. Bilim insanlarına göre bu durumun nedeni, ortalamadan daha yüksek bir IQ seviyesine sahip olmak olabilir.
Kara mizah zekâ göstergesi:
~Family Guy dizisinde bulunan bir sahne ve bu sahne üzerinden yapılan bir kara mizah örneği
Journal of Cognitive Processing dergisinde yayınlanan bir makaleye göre kara mizahı anlamak ve takdir etmek daha yüksek bir zekânın belirtisi. Yani talihsizliklere gülebilecek bakış açısı, gelişmiş bir zekâya ihtiyaç duyuyor.
Araştırmada ayrıca kara mizahı en yüksek seviyede tercih edenlerin en yüksek sözlü ve sözsüz iletişim becerisine ve en yüksek duygusal dengeye sahip oldukları ortaya çıktı. Yani bu kişiler, iletişim ya da duygu durum açısından sorunlu kişiler değil, aksine en sorunsuz diyebileceğimiz grupta yer alıyor.
Araştırmaya katılan kişiler, çeşitli şakaları okuyup sıraladı ve daha sonra bu şakalarla ilgili soruları cevapladı. Sorularda şakanın anlaşılmasının ne kadar zor olduğu, bu şakaların içeriğini anlamanın ne kadar sürdüğü, şakanın onlar için ne kadar sürpriz olduğu ve şakayı ne kadar ilginç buldukları konularında açıklama yapmaları istendi.
Kara mizah nedir?
Kara mizah, toplumlarda tabu olarak kabul edilen ya da üzerinde şaka yapılmayan ölüm, sakatlık, hastalık, savaş gibi durumlarla ilgili olarak yapılan mizaha verilen isimdir. Teknik olarak kara mizah ile terbiyesizlik arasında çok ince ve perspektif farkı gerektiren bir çizgi vardır. Kara mizah, bu olgular üzerinden alay etmeyi değil, absürtlüğü, duyarsızlığı, paradoksları ve dünyanın acımasızlığını ifade eder.
Araştırmacılara göre kara mizahı anlamak ve işleyebilmek, zihinde daha fazla işlem gücü gerektiriyor ve anlama süreci de standart şakalara göre daha karmaşık oluyor. Araştırmacılar kara mizah algısını açıklamak için 'çerçeve kaynaştırma' adını verdikleri bir süreci ortaya koyuyor.
Genellikle bir şakanın etkili olması için şakayı yapan kişi, normal bir şeyi alıp başka bir çerçeveye taşıyor. Bir şekilde anlamda bir kayma yaratıyor. Bu durum da insanlarda şaka algısını ortaya çıkarıyor. Kara mizahtaysa bu çerçeve olmaması gereken şekilde kayıyor ve kişilerin bilişsel olarak bu şakanın uygunsuz olduğunu geride bırakması gerekiyor.
Araştırmada kara mizahın ortalama zekâya sahip insanları rahatsız ettiği ortaya çıktı. Yani ortalamanın altında bir zekâya sahipseniz de kara mizah sevebiliyorsunuz. En azından normal seviyede olmadığınızı da biliyorsunuz.
