Bundan çok da uzun olmayan bir süre önce Mars, insanlık için büyük bir gizemken şu an kızıl gezegene keşif araçları gönderiliyor, gezegenin hava tahminleri yapılıyor. Hatta Mars’a dair en bilinen şeylerden bir tanesi olan kum fırtınalarını da böyle öğrendik.
Bu fırtınalardan bir tanesi geçtiğimiz sene Mars’ta bulunan Opportunity aracının görevinin sonlanmasına sebep olmuştu. Dolayısıyla bu fırtınalar, hem Mars’a gerçekleştirilecek görevler için oldukça önemli hem de kızıl gezegeni anlamak için önemli.
Mars’ı anlamak ve keşfetmek için gönderilen uzay araçlarından bir tanesi de Avrupa Uzay Ajans’ının (ESA) Mars Express’i. 2004 yılından beri aktif olan bu araç, bilim insanlarının Mars’ın atmosferini, jeolojisini, yüzeyini ve daha birçok şeyi anlamasına yardımcı oluyor.
İşte ESA’nın bu aracı, 22 Mayıs ile 10 Haziran tarihleri arasında sekiz adet kum fırtınası gözlemledi. Bu fırtınalardan bir tanesi, gezegenin kuzey enlemlerinde oluşup, ekvator bölgesine doğru yayılıyordu. Bu fırtınaların ömürleri genellikle kısa oluyor ve bir ile üç gün arasında yayılarak yok oluyorlar.
İşte bu fırtınalar, gezegenin yörüngesinde bulunan Yüksek Çözünürlüklü Stereo Kamera (HRSC) ve Görsel Gözlemleme Kamerası (VMC) tarafından da kayda alınıyor. VMC, 29 Mayıs tarihinde 70 dakika boyunca çektiği fotoğraflarla kum fırtınalarından bir tanesinin kaydını aldı. Yukarıdaki GIF, buradan elde edilen fotoğraflarla oluşturuldu.
Aşağıdaki bulunan görseller de aynı fırtınaya ait. Birkaç gün içerisinde oluşup Mars’ın ekvatoruna doğru hareket eden bu fırtına, Mars Express’de bulunan HRSC tarafından yaklaşık 10 bin km’lik bir irtifada kaydedildi.
Aşağıdaki iki görsel Mars Express aracı ve NASA’nın Mars Reconnaissance aracının ortak çalışmasıyla ve MARCI (Mars Color Imager) yardımıyla oluşturuldu. Olympus Dağı ve Elysium Dağı’nda oluşan bu bulutlara orografik bulutlar adı veriliyor. Fırtınalar harekete geçince hava ısınıyor ve orografik bulutlar dağılıyor.
En nihayetinde bu yerel ve bölgesel kum fırtınaları da yok oluyor. Kumlar, 20 ile 40 km irtifadaki atmosferin ince pus tabakasına doğru dağılıyor.
Eğer ki siz de Mars’a ve Mars’taki kum fırtınalarına meraklıysanız ESA’nın bu hareketlilikleri Mars Express aracındaki VMC’den aldığı görsellerle birlikte yayınladığı Twitter ve Flickr hesaplarını takip edebilirsiniz.
