Son zamanlarda WhatsApp kullanıcı sözleşmesi üzerinden uzun uzun bu mesajlaşma uygulaması hakkında konuştuk. Hatta artık WhatsApp’ı kullanmamaya karar verenler için alternatif mesajlaşma uygulamalarını tanıttık. Uygulamanın sahibi olan Facebook’un sözleşme konusunda geri adım atması ile her şey normale dönmüş olsa da yine de WhatsApp hala pek çok kişi için soru işaretleri taşımaya devam ediyor.
Her ne olursa olsun fark ettik ki artık WhatsApp ile kullanıcı arasında ayrılmaz bir bağ oluşmuş durumda. Para istemediği sürece bu mesajlaşma uygulamasından vazgeçmek çok da kolay değil. Peki, onlarca farklı alternatifi varken neden bir türlü WhatsApp’tan vazgeçemiyoruz? Bu basit mesajlaşma uygulamasının bugünlere gelmesinin sırrı, kuruluş hikayesinde saklı. WhatsApp hikayesine gelin yakından bakalım.
WhatsApp hevesli gençlerin değil, işi bilen uzmanların ürünüdür:
Son yıllarda ortaya çıkan ve hızlı yükseliş yakalayan tüm dijital ve online işler henüz işinin uzmanı olmayan ama parlak fikirleri olan gençlerin kurduğu start-uplardan çıkıyor. Ancak WhatsApp’ın böyle bir hikayesi yok. WhatsApp kuruluş hikayesinde yıllarını yazılım dünyasına vermiş iki uzmanın imzası var.
O dönemin popüler bir internet hizmeti olan Yahoo!’da çalışan Brian Acton ve Jan Koum, 30’lu yaşlarının başında artık bu işleri yapmak istemediklerine ve dünyayı dolaşmak istediklerine karar verdiler. Her temeli olmayan hayal gibi bu hayal de yalan oldu ve ikilinin birikimleri kısa süre içinde suyunu çekti.
Paralar suyunu çekince Facebook’a bile iş başvurusunda bulunan Brian Acton ve Jan Koum, aradıklarını bulamayınca farklı bir şey yapmaya karar verdiler. İki yazılımcının aklındaki şey ise o güne kadar kimsenin görmediği bir mesajlaşma uygulaması yapmaktı. Elbette, hiçbir iş yalnızca iyi bir hayal ile yapılmaz.
WhatsApp şirketi kuruluyor:
Brian Acton ve Jan Koum, WhatsApp’ı geliştirmeden önce piyasada Blackberry BBM, Google G-Talk, Skype gibi mesajlaşma uygulamaları vardı. Ancak bu uygulamalar hem birden çok kullanıcı bilgisi üzerinden doğrulama istiyor hem de bazıları, bazı markalara özel olduğu için herkes tarafından kullanılamıyordu. İkili, WhatsApp’ın herkese hitap etmesi gerektiğini düşünüyordu.
Brian Acton ve Jan Koum’un aklındaki ilk fikir, kişinin profilinin yanında bir durum göstergesi olmasıydı. Bugün bile kullanmakta olduğumuz WhatsApp durum yazıları, o dönem için benzeri olmayan bir özellikti. Böylece WhatsApp Inc. şirketi 24 Şubat 2009 yılında kuruldu ve WhatsApp 1.0 ortaya çıktı.
WhatsApp 1.0 mobil uygulama mağazalarına sunulmadı. Yalnızca Brian Acton ve Jan Koum’un arkadaşlarından oluşan küçük bir gruba tanıtıldı. Hiçbiri bu mesajlaşma uygulamasını sevmedi. Çünkü ilk sürüm gerçek bir canavar gibi telefonun pilini emiyor ve sık sık çöküyordu.
Apple, WhatsApp’ı kurtarıyor:
Brian Acton ve Jan Koum tam her şeyden vazgeçip, WhatsApp projesini rafa kaldıracakken Haziran 2009 tarihinde Apple, iPhone telefonlara anlık bildirim özelliğini getirdi. Anlık bildirim ile mesajlaşma uygulamasının ne alakası var derseniz, ikilinin aklındaki durum paylaşımı özelliği deriz.
Şu an bu şekilde işlemiyor ancak WhatsApp 2.0 sürümünde kullanıcılar durumlarını değiştirdikleri zaman diğer kullanıcılara bildirim gidiyordu. ‘Evdeyim.’ ‘İşteyim.’ ‘Yeni uyandım.’ gibi durum güncellemelerinin diğer kullanıcılara bildirim olarak gitmesi, sanki biri birine “what’s up?” yani “naber?” demiş de yanıt almış gibi hissettiriyordu. WhatsApp adı şimdi daha da anlamlı oldu.
WhatsApp 2.0 beta aşamasında uygulama mağazalarına sunuldu. Yalnızca telefon numarası istediği için diğer mesajlaşma uygulamalarına göre çok daha güvenli görünüyordu. Yalnızca birkaç ay içinde 250 binden fazla indirilerek geliştiricileri bile şaşırttı. Artık işleri büyütmenin ve biraz yardım almanın zamanı gelmişti.
WhatsApp için 1 dolar öder miydiniz?
Brian Acton WhatsApp için 250 bin dolarlık bir tohum finansman sağlayana kadar aslında kurucu olsa da tam olarak ekibin içinde değildi. Bu fon, gerçek anlamda WhatsApp’ı ayağa kaldıran sermaye oldu ve aylarca para bile kazanmadan çalışan ekip, işe gerçek anlamda sarılmaya başladı.
Yatırım almak istedikleri pek çok kişi SMS’in daha iyi olduğunu ve insanların internet üzerinden mesajlaşmayacaklarını söylüyordu. ABD’de bulunan GSM operatörleri gerçekten uygun fiyata epey SMS hakkı veriyordu. Bu nedenle WhatsApp yakın zamana kadar ABD’de başarılı olamadı. Zaten ikilimizin planı yurtdışı pazarına açılmaktı. Çünkü SMS, ülke içinde karlıyken ülke dışı mesajlaşmalar için uygun değildi.
Bu süreçte WhatsApp tüm işletim sistemlerine uygun hale geliyor ve yeni güncellemelerle gelişiyordu. Yıllardır para almadan çalışan kurucular bir şey fark ettiler. WhatsApp, kullanıcılar arasında yatırımcılar arasında olduğundan daha popülerdi. Bu nedenle uygulama ücreti olarak 0.99 dolar bir fiyat belirlediler.
Sonunda milyon dolarlık kurtarıcı destek geldi:
WhatsApp, 0.99 dolarlık bir fiyat ile sunulmasına rağmen 2011 yılında App Store’da en çok indirilen 20 uygulama içine girmeyi başardı. Bu süreçte uygulamaya fotoğraf ve video paylaşım özelliği de gelmişti. Elbette, başarı başkalarının da dikkatini çekti ve WhatsApp, sonunda aradığı finansman desteğini buldu.
Sequoia Capital'in ortağı Jim Goetz yoğun ısrarlar sonucu şirketin %15 hissesini 8 milyon dolar karşılığında aldı. Bu destekten 2 yıl sonra Şubat 2013 tarihinde WhatsApp kullanıcı sayısı 200 milyona çıkmıştı. Sequoia Capital, bu başarı sonrası şirkete 50 milyon dolar daha yatırım yaparak şirket değerini 1.5 milyar dolar olarak belirledi.
Maddi olarak yeterince gelişmeye başlayan WhatsApp, 0.99 dolarlık iş modelini değiştirerek ilk 1 yıl ücretsiz hizmet sunmaya ve daha sonra yıllık abonelik bedeli olarak 1 dolar almaya başladı. Derken devreye Facebook girdi.
Facebook, duruma el koyuyor:
WhatsApp’ın yükselişte olduğu dönemde Facebook, mobil dünyada öncü olmaya çalışıyor ve Facebook Messenger ile yeni bir mesajlaşma deneyimi sunmayı hedefliyordu. Ancak karşısında büyük bir rakip vardı, WhatsApp. Neyse ki paranın çözemeyeceği hiçbir sorun yoktu.
Facebook, Şubat 2014 tarihinde WhatsApp’ı 19 milyar dolar karşılığında satın aldı. WhatsApp, Facebook için bir veri madeni gibiydi. Hemen kullanıcıların profil fotoğrafları, telefon numaraları, durumları, kullanım sıklığı ve benzeri veriler Facebook ile paylaşıldı. Daha sonra WhatsApp For Business lansmanı ile şirketlerin WhatsApp üzerinden bir iş politikası izlemeleri sağlandı.
Kurucu Brian Acton Eylül 2017’de şirketten ayrılarak Signal Foundation'a katıldı. Kısa süre sonra diğer kurucu Jan Koum da şirketten ayrılarak geride büyük tartışmalar bıraktı. Her iki kurucu da artık WhatsApp’ın kurdukları, hayal ettikleri gibi bir şirket olmaktan uzaklaştığını düşünmüş ve yeni iş politikalarını beğenmediklerini açıklamışlardı.
Günümüzde WhatsApp:
Kurucular Brian Acton ve Jan Koum’un ‘Reklam yok! Oyun yok! Hile yok!’ mottosuyla geliştirdikleri WhatsApp, günümüzde 180’den fazla ülkede 1.5 milyardan fazla kullanıcıya sahip. Maalesef şirket Facebook tarafından satın alındıktan sonra kuruluş mottosunu bir kenara bırakmış görünüyor.
WhatsApp, dünya çapında bazı bankalar ile ortak çalışarak online ödeme sistemi kullanıyor. Verilerin reklamverenlerle paylaşıldığı zaten bilinen bir gerçek. Hep bir söylenti olarak kalsa da her an reklam görmeye hazır bir şekilde bekliyoruz. Günümüz WhatsApp iş modellerinin tamamını ülkemizde göremesek de artık büyük oranda kullanıcının ikinci plana atıldığı ve reklamverenler başta olmak üzere şirketlerin isteklerinin ön planda tutulduğunu söyleyebiliriz.
Bugün neredeyse tüm kullanıcıların vazgeçilmez mesajlaşma uygulaması olan WhatsApp’ın dünden bugüne nasıl geldiğini ve kuruluş hikayesini anlattık. Onlarca daha kullanışlı alternatifi olmasına rağmen WhatsApp, kullanıcı alışkanlıklarımıza öyle bir nüfus etti ki artık bırakmak mümkün değil gibi görünüyor.
