Bilim insanları yıllardır kuantum işlemcileri hayata aktarmak için çalışmalar yapıyorlar. 2017 yılında yapılanlar, bunu hayal olmaktan çıkardılar gibi görünüyor. Kuantum simülatörünün yapımından tutun da, fizikçilerin ışığı kullanarak yaptıkları kuantum hallerine kadar bu yıl gerçekleştirilen bir dizi geliştirme, kuantum işlemcisinin yapılabilir olduğunu ispat etti.
Teorik uygulamaların ötesine geçen teknoloji bazında Çin’in Dünya’ya veri gönderen kuantum uydusunu ya da IBM’in kuantum işlemcisini test ediyor oluşunu örnek olarak gösterebiliriz. Şüphesiz Intel’in son yaptığı 17 Kubit’lik süper iletken çipi dile getirmeden kuantum bilgisayarlardan bahsetmek olmaz.
Bu çalışma önemli, zira kuantum işlemcisi teknolojimizi (ve dünyamızı) önemli şekillerde değiştirecek potansiyele sahip. Bunun yegane nedeni de bu işlemcilerin bilgiyi işleme biçimi. Özet olarak tekrar etmek gerekirse, geleneksel bilgisayarlar bilgiyi iletmek için 1 ya da 0 (açık ya da kapalı) biçimindeki bitleri kullanırlarken, kuantum işlemci ise 1 ve 0’ı aynı anda kullanarak, fazladan milyonlarca kod satırının işlenmesine olanak sağlarlar.
Son aylarda çok sayıda kuantum işlemci geliştirmeleri yaşandı ama bütün bunlar, bilim insanlarının ve araştırmacıların bu teknolojinin mevcut haliyle ilgili kesin ve berrak bir bilgiye sahip oldukları anlamına da gelmiyor. Henüz bilmediğimiz çok şey var.
Bu nedenle kuantum işlemcilerinin geleceği heyecan verici olmakla birlikte, bu teknolojinin çok yakın bir zamanda gerçek hayatta kullanılabilir olması beklenmiyor. Yani kuantum destekli iPhone’lar ya da Mac’ler beklemiyoruz yakın bir zaman için. Fakat Chicago Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri bölümünde profesör olan Fred Chong , bu teknolojiyi görmeye ömrümüzün yeteceğini düşünüyor. “İyimser bir bakışla değerlendirecek olursak, kuantum işlemcilerinin pratik anlamda bir uygulamasını önümüzdeki beş yıl içerisinde gösterebiliriz. Belki de 10 yıl” diyor.
Quantum işlemcilerinin yapımında bir yandan donanımsal geliştirmeler önem kazanırken, son zamanlarda ise yazılım alanına doğru bir kayış söz konusu. Intel’in çipi bunun bir ispatı.
Chong bu konuyla ilgili olarak şöyle diyor: “Bu büyük bir ihtiyaç olmaya doğru gidiyor. Bu ihtiyacı karşılamak için hem yazılım geliştirimi noktasında, hem de kalifiye insan yetiştirme bazında gerekli çalışmaları yürütmemiz gerekiyor” diyor.
Kısa vadede gerçekleştirilmesi düşünülen diğer bir hedef ise 100 Kubitlik bilgisayarları geliştirmek. Şu an itibariyle dünyanın en büyük kuantum sistemleri sadece 51 kubitlik işlem yapabiliyorlar. Tabii D-Wave’in 2000 Kubitlik bir sistemi de var ama, tasarımdan çok fikir aşamasında gerçekleştirilmiş bir proje bu. 100 kubitlik değerlerin üstesinden geldikten sonraki adım, 1000 kubitlik değerler olacaktır.
Kuantum işlemcinin bir sonraki büyük adımıyla birlikte sıradan bir kullanıcının bu teknolojiden faydalandığına şahit olmak oldukça ilginç olacak. Bunu gerçekleştirmenin ne kadar süreceği ya da ne kadar çalışma yapılması gerekeceği bir yana, kesin olan bir şey var: Kuantum işlemcisi çağına inanılmaz derecede yakınız.
