Son dönemlerde, özellikle de mobil cihazlarda farklı OLED teknolojilerini görmeye başladık. Bir süredir Samsung kendi Super AMOLED'ini zaten kendi telefon modellerinde kullanmaya başlamıştı. Şimdi de LG kendi POLED'i ile yarışa dahil oldu. Peki nedir bu OLED, AMOLED ve POLED? Ya da hangisini almak daha iyidir? Bu sorunun genel bir cevabını vermek gerekirse, bunların çoğu pazarlama kampanyası ve hepsinin bir diğerine göre hem daha iyi yönleri hem de kötü yönleri mevcut. Ama yine de bunların ne olduğuna cevap getireceksek, önce OLED'in ne olduğuna bir ışık tutmamız gerekiyor.
OLED Nedir?
OLAMOLED ve POLED'deb bahsetmeden önce açıklamak gerekirse; OLED, organic light emitting diodes yani organik ışık yayan diotlar anlamına gelen bir kısaltma. Bu mavi, kırmızı ve yeşil ışıkların farklı kombinasyonları, aslında ekranın yansıttığı tüm renkleri oluşturan etmenler. Bu teknolojinin LCD teknolojisine göre farkı, bu renklerin tamamen kapatılabilmesi, en karanlık siyahın da ekranda görünebilmesi ve mükemmel renk kontrastı oranını verebilmesi.
OLED teknolojisinin bir diğer özelliği ise bu ışıkları verebilen piksellere akımın nasıl verildiği. Bunu yapmanın iki yolu var: Pasif bağlantı matrisi ya da aktif bağlantı matrisi. Pasif matris bağlantısıyla akım verme özelliğine sahip ekranlar, akımı bir led sırasına sırayla verir. Bu ideal bir yöntem olmasa da, diğer yönteme göre daha ucuzdur. Aktif bağlantı matrisi ise her pikselin ayrı ayrı doğru voltajda ve doğru zamanda akımı vermesini sağlayan bir kapasitör ve ince film transistör ağı sunar. Bu matrisin ise alt tabakası genellikle son dönemlere kadar camdan yapılırdı.
Verdiğimiz tüm bu bilgiler ışığında ise şunu söyleyebiliriz: Tüm akıllı telefon boyutunda kullanılacak ekranlar aktif bağlantı matrisi ile sunulmalıdır. Çünkü pasif matris telefonda sunacağınız inç başına olan pixel oranına göre daha yüksek voltajlar kullanmalıdır. Bu durum Led'in ömrünü azaltacağı için pasif matrisi yüksek çözünürlüklü ekranı olan akıllı telefonlarda kullanmayı imkansız ve pratik olmayan bir yönde kılar. Kısaca sizin de tahmin ettiğiniz üzere, AMOLED'deki "A" ve "M" harfi, Aktif Matris'ten gelir. Ancak LG'nin telefonlarda kullanacağı POLED teknolojisi dahil, yüksek çözünürlüklü OLED ekran kullanan her akıllı telefon markası için bu geçerli olmak durumundadır. Çünkü en mantıklı seçenek yukarıda da söylediğimiz gibi aktif matris bağlantılı OLED kullanmak olacaktır.
Ya alt tabakası plastik olan OLED teknolojisi?
Yukarıda OLED teknolojisinin alt tabakasının son teknolojiye kadar genellikle cam alt tabaka ile yapıldığını belirtmiştik. Tasarımcıların daha esnek ekranlarla çalışmak istemesiyle birlikte bahsettiğimiz alt tabaka için doğal olarak hep yeni arayışlar vardı. Cam, doğası gereği daha bükülemez ve katı olduğu için, OLED geliştiricilerinin plastik alt tabakaya geçmeleri fazla zaman almadı. Bu arada plastiğin bir avantajı ise bir yandan hem esnekliği sağlaması hem de OLED teknolojisi üzerinde çalışmak için daha düşük bütçeler istemesi.
Bu plastik alt tabakanın ana maddelerine gelecek olursak, genellikle iki en çok kullanılan maddeden söz edebiliriz: Polietilen tereftalat(PET) ve Polietilen naftalat(PEN). Ancak bu plastiklerin cama göre daha düşük ısılarda işlem görebilmesi ve TFT (sıvı kristal ekran) ekran üretiminde genellikle yüksek ısıların kullanılması, dolayısıyla iki ana ihtiyaç daha doğurmuştur. Ya ekran üretilirkenki ısı sürecinin düşürülmesi ya da plastik biçimlerinin ısıya dayanıklılığının arttırılması. Çünkü kullanılan alt tabaka ve ısıtma sürecine göre ekranın esnekliği de değişiyordu.
TFT'lerin dış kaplamalarına gelecek olursak, daha esnek OLED ekranların var olabilmesi için gerekli transistör kaplamalar şunlar: a-Si ve poly-Si(yani LTPS temelli) kaplamalar. Ancak bunlar arasında hem performans hem de fiyat olarak fark olduğunu eklemek lazım. LTPS, genellikle bugünün enerji açı LED teknolojileri için en iyi çözüm gibi görünüyor. Çünkü a-Si teknolojiye göre içinde daha fazla elektronu taşıyabiliyor. Bu da renklerin hızlı kapatılıp açılamabilmesine, yani izleyen için renklerin daha kaliteli ve derinlikli görünmesine olanak sağlıyor. Ancak bunların bile sabit bir kalitesi yok ve üretimden üretime değişiyor.
Tüm bu bilgiler ışığında küçük bir özet geçersek, Samsung'un AMOLED teknolojisi, plastik tabak ve LTPS kaplama kullanıyor. LG de ekranlarında plastik alt tabaka ve plastik kaplama kullanmak zorunda (henüz tam olarak doğrulanmasa da). Çünkü iki üretici de esnek ve kıvrılabilir bir OLED teknolojisi için kolları sıyırmış durumda. Bu demek değil ki Samsung ve LG birebir aynı OLED panellerini kullanıyor. Ancak burada bahsetmediğimiz birçok farklı, rengi daha iyi verebilen katmanlara sahip ekran üreticileri de var. Biz bunların tamamını incelediğimizde LG ve Samsung'un birebir aynı ekranları yapmasalar da, birçok anlamda özellikleri benzer ekranlar ortaya çıkarttıklarını düşünüyoruz.
Sonuç Olarak POLED mi, AMOLED mi?
POLED ve AMOLED'in genel açılımlarını yukarıda ayrıntılı bir şekilde anlattık. İki üretici de benzer teknoloji inşasını (yani aktif matris bağlantılı, plastik alt tabakalı OLED) kullanmasına rağmen, pazarlama stratejisi olarak ekran teknolojilerine farklı spesifikasyonları öne çıkarıp farklı isimler vermişler. Mutlaka belirli alt parçaların üretiminde kalite farklılıkları olacaktır. Ancak bunların tüketici için gözle görülür bir fark olacağını düşünmüyoruz. Bu yüzden birbirlerine rakip olarak gösterilen bu iki teknoloji aslında aynı teknoloji. Burada hangi ekranın tercih edilebileceği sorusunun cevabını, bizce aslında son raddede alacağınız cihazın fiyatı verecek.
