Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Egemen Teomete, Prof. Dr. Serap Kahraman danışmanlığında yürüttüğü ‘Akıllı Beton Üretimi’ adlı TÜBİTAK projesini tamamladı. Proje kapsamında üretilen akıllı beton ile köprü, viyadük, okul, hastane ya da çok katlı yüksek binaların yapı sağlığı, ölçümleri kendi kendine yapabilen akıllı beton sayesinde kolaylıkla kontrol edilebilecek.
Yaklaşık üç yıllık bir çalışmanın neticesi olan akıllı beton geliştirilirken istenilen işleve ulaşmak için 86 farklı karışım denendi. Nihayetinde ulaşılan karışım, akıllı beton olarak isimlendirildi. Bu betonun özelliği, deprem ya da diğer doğal felaketler gibi binaları yıpratan ve yapılara zarar veren olayların ardından binanın yapı sağlığını ölçerek can ve mal kayıplarının önüne geçecek olması.
Konuyla ilgili olarak AA’ya açıklamalarda bulunan Teomete, ''Kendi içlerinde uygulama sorunları ve kısıtlılıkları var. Pahalı sistemler. Büyük bir yapıyı onlarla izlemek maliyetli. Mesela gerinim pulları Türkiye'de üretilmiyor, ithal ediliyor. Bir yapıyı izlemek için bundan yüzlerce kullanmak gerekiyor. Sadece noktasal ölçüm alıyor. Bu yöntemin veri sistemi maliyeti de yüksek. Dayanıklılığı da düşük.’’ şeklinde konuştu.
3 yılda 86 farklı karışımı test ettiklerini belirten Teomete, ‘’Onlara basınç, eğilme ve yarma testleri yaptık. Sonuçta en iyi karışımı ortaya çıkardık. Akıllı beton içinde iletken özelliği bulunan bakır ve çinko karışımı olan pirinç alaşımı lifi, çimento, kum ve çakıl karışımı, akışkanlaştırıcı ve su var. Klasik betondan farkı pirinç lifinin bulunması.‘’ derken açıklamalarına şu şekilde devam etti;
‘’Beton kalıbının içine önce bakır elektrotlar koyuyoruz. Bu elektrotlar betonun elektriksel direncini kablolar yoluyla veri toplama sistemine iletmemizi sağlıyor. Elde ettiğimiz veriler yapının sağlığına ilişkin bilgiler veriyor. Veriler kabloyla aktarılabileceği gibi kablosuz olarak da ulaştırılabilecek. Bir yazılımla sonuçlar anlık cep telefonuna gelmesi de mümkün olacak.’’
Akıllı betonun yangın sensörü olarak da kullanılabileceğini belirten Teomete, ‘’Isıya da duyarlı olan akıllı beton yangın sensörü olarak da kullanılabilir. Yapı elemanının sıcaklığı arttığı zaman size bir sinyal gönderebilir. Çok büyük bir hastane düşünün, bir yerde yangın çıktı diyelim. Akıllı beton artan ısıyı anında ilgili görevlinin cep telefonuna mesaj gönderebilir. Öte yandan neme de duyarlı. Nemin beton içinde yürümesinin izlenmesini sağlıyor.’’ dedi.
Akıllı betonun standart betonlardan en büyük farkının pirinç lifi olduğunu dile getiren Teomete açıklamalarını şu şekilde tamamladı; ‘’Patentini aldığımız akıllı beton, ticarileştiğinde yapı sağlığını izlemek ve depreme karşı yapıların güvenliğini sağlamak açısından, can ve mal güvenliğini sağlamak açısından yararlı olacaktır.’’
