Acımasız Savaşçıların Anlatıldığı Vikings Dizisi, Tarihi Açıdan Ne Kadar Gerçek?

2013 yılında History Channel kanalında yayınlanmaya başlayan, Michael Hirst'in yazarı ve yapımcısı olduğu Vikings dizisi 2020 yılındaki 6. sezonu ile final yaptı. Netflix ve Amazon Video üzerinden de izlenebilen dizi, ilk yayınlandığı günden itibaren kendine hatırı sayılır bir hayran kitlesi kazandı. Vikings dizisi ile birlikte gerçekten var olmuş bir toplum olan Vikinglere ve İskandinav mitolojisine de olan ilgi epey arttı.

Peki, Vikings dizisi tarihi gerçeklerle ne kadar örtüşüyor? Dizi, belgesel yayınlarıyla tanıdığımız History Channel kanalında yayınlanıyor olsa da bir belgesel değil, yalnızca kurmaca bir yapım. Ancak kurmaca olması, tarihi gerçekleri hasıraltı ettiği anlamına gelmiyor. Vikings dizisi üzerinden İskandinav mitolojisine ve yüzyıllar boyunca dünyada adım atmadıkları yer kalmayan Vikinglere biraz daha yakındana bakalım.

Tarihi kayıtlara göre Vikingler:

Vikingler, 8 ile 11. yüzyıl arasında var olmuş bir İskandinav halkıdır. İstanbul ve Amerika kıtası da dahil olmak üzere dünyanın pek çok noktasına seferler düzenlemişler ve bugün bile görebileceğimiz izler bırakmışlardır. Ancak kendi resmi kaynaklarını bırakmadıkları için onlar hakkında tüm bilinenleri ilişki içinde oldukları toplumların kayıtlarından öğreniyoruz.

Vikingler; Odin, Thor ve Loki gibi bugün hepimizin mitolojik karakterler olarak kabul ettikleri tanrılara inanıyor ve bu inançları doğrultusunda yaşıyorlardı. Savaşmak ve bu uğurda ölmek, inançlarının büyük bölümünü ifade ediyordu. Savaşlarında son derece acımasız davranıyorlardı. Barbar bir toplum oldukları söylenemez ama tam anlamıyla acımasız olduklarını söyleyebiliriz.

Acımasız olsalar bile asla ilkel değillerdi. Dünyanın pek çok noktasına sefer yapmalarını sağlayan gemileri üretecek kadar gelişmiş bir mühendislik sistemleri vardı. Run isimli bir alfabeye sahip olan Vikingler, bu alfabe ile daha çok inançları üzerine metinler yazıyorlardı. Ancak günümüze kalan pek fazla eser bırakmışlardır.

Viking kadınları, tıpkı eski Türk toplumunda olduğu gibi özgür ve güçlü bireylerdi. Hepsi olmasa bile pek çok Viking kadınının savaşçı olduğu ve yapılan seferlere katıldığı biliniyor. Toplum köleler, köylüler ve asiller olarak üçe ayrılmıştı. Köleler genellikle üstün deniz becerileri ile sefer düzenledikleri yerlerden alınan esirlerden, köylüler normal halktan, asiller ise bölge yöneticilerinden oluşuyordu.

Vikings dizisinin ana karakteri Ragnar Lothbrok gerçek mi?

Şüphesiz Vikings dizisini bu kadar popüler hale getiren, Travis Fimmel tarafından canlandırılan Ragnar Lothbrok karakteridir. Dizide önce bir amansız keşif tutkusu sayesinde yerel bir lider, sonra da bir kral olarak gördüğümüz Ragnar Lothbrok gerçekten Viking tarihinde var olmuş bir karakter mi? Maalesef yanıt hayır.

Elbette Viking tarihi, Ragnar gibi keşif tutkusu ile kaynayan pek çok insanla dolu ama Ragnar Lothbrok hakkında hiçbir tarihi kayıt bulunmuyor. Fakat elimizde ufak bir ipucu var. 845 yılında yapılan Paris Kuşatması’nın lideri Reginherus isimli bir Viking’dir. İsim ve olayların benzerliği şüphe uyandırsa bile bu kişinin Ragnar olduğunu söyleyemeyiz.

Efsanelere göre Ragnar ve ailesi:

Ragnar Lothbrok karakterinin varlığından emin olamadığımız gibi kardeşi Rollo’nun da tarihi gerçekliğinden emin olamıyoruz. Tarihte Paris Kuşatması’na katılmış bir Rollo var. Ancak kuşatmaya 845 yılında Reginherus ile katılmamış, 885 yılında yapılan kuşatmaya liderlik etmiştir. Benzerlikler olsa da tarihte böyle bir abi, kardeş yaşamamıştır.

Ragnar karakterinin yaratılmasında pek çok İskandinav efsanesinden yararlanılmıştır. Bir efsanede ejderhalarla bile dövüşen Ragnar, asil Thóra Borgarhjǫrtr ile evlenmiştir. Ancak dizinin yazarı Michael Hirst, referans aldığı başka bir kaynakta Ragnar’ın bir savaşçı olan Lagertha ile evlendiğini söylüyor. Söz konusu efsanede Ragnar bir lider olmuyor ve Lagertha, Bjorn Ironside’ın annesi değil.

Referans alınan ana İskandinav efsanesinde Ragnar, dizide olduğu gibi İskandinav kraliçesi Aslaug ile evleniyor ve Aslaug, Bjorn Ironside dahil Ragnar’ın tüm çocuklarının annesi oluyor. Bu efsaneyi gerçek hikaye olarak kabul edersek, dizide yaşanan olayların en azından bir kısmının tarihi gerçeklerle uyuştuğunu söyleyebiliriz.

Diğer Vikings karakterleri ve gerçekte yaşananlar:

Vikings dizisinin ilk sezonlarında en sevilen karakterlerden olan, bir baskın sırasında manastırdan kaçırılarak esir edilen ve sonra Ragnar’ın en yakın arkadaşı olan keşiş Athelstan hakkında tarihi kayıtlar bulunuyor. Kayıtlara göre dönemin Wessex kralı Büyük Alfred’in Athelstan isimli bir torunu var. Ancak bu kişinin ne bir keşiş olduğuna ne de kaçırıldığına dair bir kayıt yok. Hatta kaçırılan başka bir keşişten bile söz edilmiyor.

Ragnar için yenilmez gemiler yapılan Floki karakteri için efsanelerde sık sık adı geçen Floke Vilgerdsson karakterinden ilham alınmıştır. Ancak dizide anlatılan olay örgüsün içinde tarihi bir gerçekliği bulunmadığı için Floki de gerçek olmayan bir karakter diyebiliriz.

Vikings dizisinde olayların geçtiği Kattegat köyü de gerçek değildir. Kattegat, Danimarka ile İsveç arasında yer alan bir denizin adıdır. Ancak hiçbir kayıtta böyle bir köy olduğu görülmemiştir. Wessex'ten Aethelwulf, Büyük Alfred, Basit Charles, Aslaug, Bjorn Ironside, Kral Horik gibi dizide gördüğümüz karakterler gerçekten yaşamış olsalar da tarih ve olay uyuşmazlığı sık sık görülmektedir.

Dizide tartışmasız bir gerçek karakterden bahsetmek gerekirse o da Kemiksiz Ivar’dır. Uzun yıllar İngilizlere kan kusturmuş bir liderdir. Kardeşi Sigurd’u öldürmemiştir ancak düşmanlarına karşı son derece acımasız olan gerçek bir savaş dahisidir. Gerçekliği sorgulansa da Ragnar’ın oğlu olarak kabul edebiliriz.

Vikings dizisindeki gerçekler:

Daha önce belirttiğimiz gibi Vikings bir belgesel değil, kurmaca bir dizi. Vikingler hakkındaki tarihi kayıtlar yalnızca sözlü gelenekten gelen efsanelere ve saldırdıkları toplumların tuttukları kayıtlara dayandığı için birebir tarihi gerçeklikten söz etmek mümkün değil. Ancak dizi, az bilinen gerçekleri kurgu ile olabilecek en başarılı şekilde harmanlamıştır.

Dizide izlediğimiz Vikinglerin günlük hayatı, saçları, savaş makyajları, inanç törenleri, mühendislik becerileri, kültürel eylemleri, toplumsal ilişkileri ve tüm benzer yapıları, olabilecek en gerçek haliyle yansıtılmıştır. Elbette, izlenirliği arttırmak için biraz süsleme yapmaktan kaçınmamışlardır ama o kadar da olacak.

En azından Vikings dizisi ile birlikte öğrendik ki Vikingler, boynuzlu miğferler takmıyorlar. Dizinin yazarı Michael Hirst'in söylediğine göre Vikingler saçları ile gurur duydukları ve korkusuz savaşçılar oldukları için kolay kolay saçlarını örtecek ya da kafalarını koruyacak bir şey takmazlarmış.

Bazı izleyicileri ilk kez İskandinav mitolojisi ve Vikingler ile tanıştıran Vikings dizisinin anlattıkları ile tarihi gerçeklerin ne kadar uyuştuğundan bahsettik ve Vikingler ile ilgili bilmeniz gerekenleri anlattık. Vikings dizisi ile ilgili düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.