Uluslararası bir araştırma ekibi, yeni bir fosilleşme türü keşfetti. 'Hayalet' fosillerinin keşfi, geçmiş küresel ısınma olaylarına karşı plankton direncini ortaya koyuyor.
University College London'dan (UCL), İsveç Doğa Tarihi Müzesi'nden, Londra Doğa Tarihi Müzesi'nden ve Floransa Üniversitesi'nden uluslararası bir bilim insanı ekibi, şimdiye kadar hiç fark edilmemiş olağanüstü bir fosilleşme türü buldu. Fosillerin, milyonlarca yıl önce denizlerde yaşamış, kokolitofor adı verilen tek hücreli planktonların mikroskobik izleri veya "hayaletleri". Keşifleri, iklim değişikliğinin okyanuslardaki planktonları nasıl etkilediğine dair anlayışta bir devrim yaratıyor.
Hayalet fosiller insanlık için oldukça önemli
Kokolitoforlar günümüz okyanusları için oldukça önemlidir. Soluduğumuz oksijenin çoğunu sağlar, deniz besin ağlarını destekler ve deniz tabanındaki tortularda karbonu kilitlerler. Hücrelerini kokolit adı verilen bir tür mikroskobik plankton sert kalkerli plakalarla çevreler. Aynı zamanda kokolitoforlar normalde kayalarda fosilleşen şeylerdir.
Bu fosillerin yavaş yavaş ortadan yok olması, geçmişteki birçok küresel ısınma olayında belgelenmiştir. Bu da bilim insanlarına, bu planktonların iklim değişikliği ve okyanus asitlenmesinden ciddi şekilde etkilendiğini düşündürmektedir.
İsveç Doğa Tarihi Müzesi'nden Dr. Sam Slater, “Bu güzel hayalet fosillerinin keşfi tamamen beklenmedik bir şeydi. Başlangıçta onları fosilleşmiş polenlerin yüzeylerinde korunmuş olarak bulduk ve normal kokolitofor fosillerinin nadir olduğu veya hiç olmadığı dönemlerde bol oldukları hemen ortaya çıktı. Bu bizim için büyük bir sürprizdi!" açıklamasını yaptı.
Mikroskobik boyutlarına rağmen, kokolitoforlar okyanusta oldukça bol olabilir ve uzaydan bulut benzeri çiçekler olarak görülebilirler. Ölümden sonra, kalkerli dış iskeletleri deniz tabanına çöker, çok sayıda birikir ve tebeşir gibi kayalar oluşturur.
Kokolitoforlar saç telinden bile ince!
Profesör Paul Bown, açıklamasında bu hayalet nannofosillerin korunması gerektiğini vurguladı ve "Hayalet fosiller son derece küçük. Uzunlukları yaklaşık olarak milimetrenin beş binde beşi kadar, insan saçından 15 kat daha ince! Ancak orijinal plakaların detayları hala mükemmel bir şekilde görülebiliyor. Plakaların kendileri çözülmüş olsa bile, eski organik maddenin yüzeylerine bastırılıyor.” diyerek açıklamalarını tamamladı.
Deniz tabanındaki tortular gömülürken oluşan hayalet fosiller, kayaya dönüşür. Üstte kademeli olarak daha fazla çamur biriktikçe, ortaya çıkan basınç, kokolit plakalarını ve diğer organik kalıntıları birlikte ezer ve sert kokolitler, polen ve diğer yumuşak organik maddelerin yüzeylerine bastırılır. Daha sonra, kayadaki boşluklardaki asitli sular, kokolitleri eriterek geride sadece izlenimlerini, yani hayaletleri bırakır. İşte hayalet fosiller böyle oluşur.
Çalışmalar sonucunda dünyanın dört bir yanında hayalet fosiller bulundu
Çalışma, Güney Yarımküre'deki büyük volkanizmanın atmosferdeki CO2 seviyelerindeki artışın neden olduğu, Erken Jura'da hızlı bir küresel ısınma aralığı olan Toarcian Okyanus Anoksik Olayı'na (T-OAE) odaklandı. Araştırmacılar, Birleşik Krallık, Almanya, Japonya ve Yeni Zelanda'dan T-OAE ile ilişkili hayalet nannofosiller buldular.
Profesör Richard Twitchett "Hayalet fosiller, nannoplanktonun, Jura ve Kretase'deki geçmiş küresel ısınma olayları sırasında, önceki kayıtların planktonun okyanus asitlenmesi nedeniyle çöktüğünü varsaydığı, bol, çeşitli ve geliştiğini gösteriyor. Bu fosiller, kalkerli nannoplanktonların ısınma olaylarına nasıl tepki verdiğine dair anlayışımızı yeniden şekillendiriyor" dedi.
Son olarak, Dr. Sam Slater bu keşfi şöyle açıklıyor: “Çalışmamız, geçmişteki bu ısınma olayları sırasında alg planktonunun bol olduğunu ve deniz tabanındaki oksijen seviyelerinin çoğu türün hayatta kalamayacağı kadar düşük olduğu deniz ölü bölgelerinin genişlemesine katkıda bulunduğunu gösteriyor. Plankton patlamaları ve ölü bölgelerle birlikte bu koşullar, küresel olarak ısınan okyanuslarımızda daha yaygın hale gelebilir.”
