Geçtiğimiz sene koronavirüs salgınını devam ederken ABD'nin batısında çok sayıda orman yangını yaşandı. Özellikle Oregon, Kaliforniya ve Washington'da etkisini gösteren büyük orman yangınları sırasında dumanla birlikte havaya yüksek miktarda çok ince partiküller (PM 2.5) salındı.
PM 2.5, yanma sonucu oluşan ve erken ölüm, astım, kronik obstrüktif akciğer hastalıkları (KOAH) gibi pek çok hastalık ile ilişkilendirilen partiküllerin genel adı. Orman yangınları ise bu partiküllerin en yoğun üretildiği afetlerdir. Harvard Ünversitesi'nden, Harvard Chan Halk Sağlığı Okulu'ndan ve Çevresel Sistemler Araştırma Enstitüsü'nden bilim insanlarının yürüttüğü yeni çalışma ise PM 2.5'e kısa ve uzun süreli maruz kalma ile COVID-19 vakaları ve ölümleri arasında bir bağlantı olduğunu ortaya koyuyor.
Vaka sayılarını ve ölümleri büyük oranlarla etkilemiş:
Yürütülen araştırmada bahsi geçen üç eyalette Mart 2020 - Aralık 2020 tarihleri arasında özellikle yangınların etkisini gösterdiği tarih aralıklarında havadaki PM 2,5 miktarı ölçüldü. Yangınlar esnasında ve yangın sonrası değişen PM 2,5 miktarının kimi bölgelerde ABD Çevre Koruma Ajansı tarafından "tehlikeli" olarak kabul edilen seviyelere ulaştığı tespit edildi.
Özellikle 15 Ağustos ile 15 Ekim arasında orman yangınlarının olduğu günlerde günlük PM 2.5 seviyelerinin, orman yangını olmayan günlerden önemli ölçüde daha yüksek olduğu ölçümlendi. Aynı dönemde ABD'de yangınların yaşandığı bölgelerde 'en yüksek COVID-19 vaka ve ölüm sayıları' da kendini gösteriyordu.
Çalışmada, yangınlar boyunca havadaki PM 2.5 miktarındaki her 10 µg/m3'lük günlük artışın, COVID-19 vakalarında yüzde 11,7 ve COVID'a bağlı ölümlerde ise yüzde 8,4'lük bir artışla ilişkili olduğu tespit edildi. PM 2.5'e maruz kalmanın, maruziyetten sonraki 4 hafta boyunca bölgede etkisini gösterdiği de tespit edildi.
COVID-19 vaka sayıları üzerindeki en büyük etki sırasıyla yüzde 65,3 ve yüzde 71,6 artışla Sonoma, Kaliforniya ve Whitman, Washington bölgelerinde görüldü. COVID-19'a bağlı ölümlerde ise en büyük etkiler sırasıyla yüzde 52,8 ve yüzde 65,9 artışla Calaveras, Kaliforniya ve San Bernardino, Kaliforniya'da görüldü.
