The Matrix serisinin yapay zekalarla dolu, yapay evrende geçen hikayesini, filmleri izlemediyseniz bile bilirsiniz. Son yıllarda yapay zeka teknolojilerindeki atılımlar, bize aslında çok gelişmiş birer öğrenen makine olduğumuzu ve yaşadığımız evrenin de büyük bir simülasyon olduğunu düşündürür.
Bu düşünce aslında uzun zamandır farklı şekillerde dizi ve filmlerde kendine yer bulmuştur. Geçen yılın en iyi dizilerinden Westworld ve okuyucularımızda ön gösterimine katıldığımız Ghost in the Shell’in hikayeleri aynı temele ve bunun uzantısı olan sorunlara dayanır -izlemeyenlere tavsiyemiz olsun-. Konuya devam edelim.
Yüzyılın ve teknoloji tarihinin en iyi girişimcisi olan Tesla ve SpaceX CEO’su Elon Musk’ın aslında birer simülasyon içinde yaşadığımızı söylemesi ve bu fikri zaman zaman ciddi bir şekilde savunması tartışmaların da fitili ateşledi. Bunun üzerine Oxford Üniversitesi araştırmacıları bu konuda bir çalışma yaptılar.
Teorik fizikçilerden oluşan Zohar Ringel ve Dmitry Kovrizhi liderliğindeki ekip, Musk ve popüler astrofizikçi Neil deGrasse Tyson gibi simüle edilmiş bir evren teorisinin savunucularına karşı sonuçlar elde etti.
Hatta İngiliz filozof Nicholas Bostrom'un 2003 yılında popüler hale getirdiği simüle edilmiş bir evrende, gelecekteki bazı uygarlıkların ya da geçmiş uygarlıkların sanal olarak deneyimlenebileceği savunulur. Bostrom, günümüz bilgisayar oyunlarının gelecekte böylesine gerçekçi dünyalar yaratmak için temel oluşturabileceğini düşünür. İster istemez insanın aklına şu soru geliyor: Ya bizlerde gelişmiş bir uygarlığın bilgisayar programlarıysak?
Mavi ya da kırmızı hap yok, yer çekimi var:
Simüle edilmiş bir evreni oluşturamamanın en basit nedeni, evrenimiz kadar büyük bir ölçekteki simülasyonu sürdürecek kadar parçacığın bulunmuyor oluşunda saklı. Biliyorum tatmin olmadınız, devam edelim.
Oxford ekibi, çok miktarda bağımsız yapay zekaya sahip nesne efekti sergileyecek kadar güçlü bir bilgisayar simülasyonu oluşturmak için neye ihtiyaç duyulacağını araştırdılar. Bunun için, kuantum teknolojilerinde henüz varamadığımız noktalar esas alındı, ancak büyük miktarda parçacık etkileşimi demek bazı anormallikleri açıklamayı gerektirdi. Kuantum anormalliklerini açıklayabilmek için uzun süren hesaplamalar yapıldı.
Tam kapsamlı bir simülasyon için gerekli parçacıkların sayısı arttıkça, karmaşıklık da katlanarak arttı. Simülasyon ne kadar büyük olursa, o kadar çok bilgi işlem gücü gerektiği anlaşıldı. Araştırmacılar sadece fiziksel evrenin çok küçük bir parçasını modellemeye çalışmalarına rağmen imkansız olduğu düşüncesine kapıldılar. Sadece birkaç yüz elektron hakkında bilgi depolamak için, evrende var olan bütün atomlardan daha fazla parçacığa sahip bilgisayar belleğine ihtiyaç olduğu anlaşıldı.
Yani böylesine gelişmiş bir simülasyonu yapmak, onun beyni olacak birimin daha çok atomla inşa edilmesi demekti. Haliyle bu da yaşadığımız evrenden çok daha büyük bir belleğin var olması gerektiği sonucuna ulaştırdı. Yani bir orantı sorunu yüzünden, simülasyon görüşü çıkmaza girdi ve imkansız olduğu kanıtlandı.
Elbette hala bu görüşü savunabilirsiniz. Çünkü eğer bizler bir simülasyon içinde yaşıyorsak ve gerçekten de bunun için çok büyük depolama birimleri gerekiyorsa, simülasyonumuzu yazan üst toplum belki de depolama sorununu ortadan kaldırdı. Belki de atom dediğimiz şey evrenin depolanmasını sağlayan sayısız birim ve ihtimali içinde barındırıyor?
Çalışma bu konuda kafa yoran kişileri her ne kadar yeterli düzeyde tatmin etmese de, insanlık seviyesinde ve bilinen fizik kurallarına göre, simülasyonda yaşamıyoruz.
