Kocaman dişleri, küçük kulakları, çipil gözleri ile hiç durmadan sağdan sola odun taşıyan ve taşıdıkları odunlardan aldıkları küçük ısırıklarla beslenen kunduzları hepimiz biliyoruz. Bu sevimli görüntüleri nedeniyle sık sık animasyonlarda bile eğlenceli rolleri olan kunduzlar, Kuzey Amerika’da yaygın bir tür olsalar bile aslında Asya’da ve Tuna Nehri civarında yaşayan türleri de vardır ancak buradakilerin sayısı oldukça azdır.
Kuzey Amerika’daki kunduzların keyfi yerinde. Pek çok doğal koruma alanında yaşamaya devam ediyorlar. Kunduzların yaşaması yalnızca kendileri için değil, doğal döngü için de son derece önemli. Evleri olarak kurdukları doğal barajlarda pek çok su canlısı yaşamını sürdürüyor. Gelin kunduzlar hakkında az bilinen bazı ilginç bilgilere yakından bakalım ve bu sevimli canlıları biraz daha yakından tanıyalım.
Kunduzlar hakkında ilginç bilgiler:
Kunduzların dişleri turuncudur:
Turuncu denilince öyle parlak bir renk düşünmeyin, daha çok yerel kayaçlarda gördüğümüz türden yoğun bir turuncu düşünebilirsiniz. Bunun nedeni, kunduz dişlerinin demir açısından zengin bir mineralle kaplı olmasıdır. Kunduzların ömürleri boyunca büyüyen dişleri kullandıkça törpülenir ve olması gereken boya gelir. Bazılarının dişleri orantısız şekilde aşınır ancak bu orantısız aşınma, onların çok daha keskin nesneleri parçalamalarını sağlar.
Kunduz barajları düşündüğünüzden çok daha büyük:
Kunduzlar, kendilerine ev yapmak için nehir yataklarını odunlar ve büyük taşlarla kapatarak barajlar inşa ederler. Bu barajların arkasında oluşan durağan akışlı göller, kunduzlarla beraber pek çok canlıya ev sahipliği yapar. Bahsettiğimiz barajlar ve oluşturdukları göller, düşündüğünüzden çok daha büyük olabilir.
2007 yılında incelenen bir uydu görüntüsünde tespit edilen kunduz barajı tam 850 metrelik bir uzunluğa sahip. Alberta’nın kuzey bölgesinin vahşi doğasında tespit edilen bu yapı, dünyanın en büyük kunduz barajı olarak kabul ediliyor. Uzmanlara göre 1970’lerden beri kunduzlar, aynı baraj üzerinde çalışıyor. Yani bu yapı bir ailenin mirası diyebiliriz.
Kunduzların yaşam alanları hakkında küçük bir bilgi daha vermek gerekirse onlar sadece baraj yapmıyorlar, aynı zamanda kubbe benzeri evler de yapıyorlar. Ada şeklindeki bu yapılara suyun altından giriş yapılıyor ve üzerinde bir hava deliği bulunuyor. Bu yapılar incelendiği zaman nemi emmesi ve rahat bir ortam sağlaması için duvarlarının taşlarla kaplandığı görülmüştür. Tam bir mühendislik harikası.
Tehlike anında kuyruklarını suya vururlar:
Her canlının tehlike anında arkadaşlarını uyarmak için uyguladığı farklı yöntemler vardır, kunduzlarınki ise epey ilginç. Vücutlarına oranla oldukça geniş kuyruklara sahip olan kunduzlar, tehlike anında bu kuyrukları sertçe suya vurarak yüksek ses çıkarırlar ve etraftaki diğer kunduzları uyarırlar. Hayatlarının büyük bölümü suda geçtiği için su yüzeyinde oldukça yüksek bir ses çıkarmayı iyi öğrenmişlerdir.
Kunduz kuyruklarının pek çok farklı kullanım amacı daha vardır. Mesela suyun altında epey becerikli olan kunduzlar, kuyruklarını bir dümen gibi kullanarak hem hızlı hem de kontrollü yüzerler. Suyun dışına çıkıp da kuru bir arazide duran kunduz, kuyruğundan destek alarak dik durur. Kunduz kuyrukları aynı zamanda ağır malzemeler taşırken dengeyi sağlamalarına da yardımcı olur.
Kunduzlar gerçekten de odun yer:
Genelde çizgi filmlerde ve animasyonlarda kunduzlar biraz karikatürize edilerek odun yiyen canlılar gibi gösterilirler. Bu durum biraz doğru. Odunun tamamı olmasa da yumuşak kabuğunu ve altındaki yumuşak yapıyı yerler. Otobur olan kunduzlar su bitkileri ile kavak, titrek kavak, söğüt, huş ağacı ve akçaağaç türlerine bayılırlar. Uzun kış aylarında bu dallardan gölün tabanına saklarlar. Soğuk su etkisi nedeniyle bu dallar uzun süre taze kalır.
Kuzey Amerika’nın en büyük kemirgeni olan kunduzların eskiden daha da büyük olduğu düşünülüyor:
Kuzey Amerika’da yaşayan kunduz türlerinin ağırlıkları 14 ile 26 kilogram arasında değişirken, boyları da 1 metreyi aşabilir. Bu canlıların birer kemirgen olduğunu düşünürsek en büyük kemirgenlerden biri oldukları tartışılmaz bir gerçek. Asya ve Avrupa’da yaşayan kunduzlar biraz daha küçüktür.
Eğer günümüzde yaşayan kunduzların büyük olduğunu düşünüyorsanız Buz Devri döneminde yaşamış ve bugünün kunduzlarının atası olan Castoroides isimli canlıları duyunca şoke olacaksınız. Bu canlıların boyu yaklaşık 2,5 metre, ağırlıkları ise 80 kilogramın üzerindeydi. Tıpkı modern kunduzlar gibi onlar da zamanlarının büyük bir bölümünü suda geçirirlerdi.
Kunduzlar suyun altında neredeyse bir balık gibidir:
Hayatlarının büyük bir bölümünü suda ve suyun altında geçiren kunduzların iyi birer yüzücü oldukları kimseye şaşırtıcı gelmeyecektir. Şaşırtıcı olan, bu memeli canlıların suyun altında nefes almadan 10 dakikaya yakın bir süre kalabilmelidir. Büyük kuyruklarının yardımıyla saatte 15 kilometre hızda yüzebilirler. Karada o kadar çevik canlılar değillerdir.
Kunduzlar vanilya gibi kokarlar:
Kunduzlar vanilya gibi kokarlar hem de hiç çaba sarfetmeden. Tıpkı misk kedisi ve misk geyiği gibi kunduzlar da kuyruklarının altında bulunan bir keseden vanilya kokulu bir sıvı salgılarlar. Kimyasal bir bileşik olan bu sıvı pekmez kıvamındadır. FDA onaylı olarak vanilya aroması vermek için kullanılır.
Oldukça romantik canlılardır:
Tabi doğal bir romantizmden söz ediyoruz yani kunduzlar tek eşlidir. Erkek ve dişi birbirini bulduktan sonra ömür boyu birlikte olurlar, ürerler ve hayatlarını birlikte geçirirler. Zaten bütün o barajlar, göller ve evler ya genç çiftimiz tarafından yeni bir yuva olarak inşa edilir ya da eş bulmak isteyen genç bir erkek tarafından başlatılır. Sonrasında çiftin yavruları da çalışmaya katılır ve baraj giderek büyür.
Bir dönem İngiltere’de hiç kunduz kalmadığı düşünülüyordu:
Kuzey Amerika’da yaygın bir tür olan kunduzlar Avrupa ve Asya’da da bulunuyorlar ancak sayıları epey az. Hatta yakın bir zamana kadar İngiltere'de hiç kunduz kalmadığı düşünülüyordu. Ülkede kunduz görüldüğüne dair son kayıt 1789 tarihli olduğu için İngiltere’de kunduzların tamamen tükendiğinin düşünülmesi normal.
Birkaç yüzyıl kayıp olan kunduzlar, 2010 yılında Devon’da bulunan bir nehirde ansızın tekrar ortaya çıktılar, hem de büyük bir popülasyon olarak. 2020 yılında kunduzları korumak için özel bir yasa çıkarıldı. Zamanında kunduzların yok olmasının nedeni doğal bir süreç değildi. Kalın ve güzel kürkleri nedeniyle ve tıbbi amaçlı bezelerinin kullanılması nedeniyle kunduzlar avlandıkları için yok olmuşlardı. Neyse ki artık koruma altındalar.
Kocaman dişleri, sevimli yüzleri ve çalışkan tavırlarıyla hepimizin gönlünü kazanan kunduzlar hakkında az bilinen bazı bilgilerden bahsederek bu tüylü canlıları biraz daha yakından tanımaya çalıştık. Düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
