Bukalemunlar Neden ve Nasıl Renk Değiştiriyor?

Ancak bukalemunların, bu renkten renge girme işini nasıl yapabildikleri konusu tartışılmaya devam ediyor.

İsviçre’deki Cenevre Üniversitesi'nden bilim insanlarının, geçtiğimiz hafta Nature Communications‘a yaptığı açıklamaya göre; leopar bukalemunun derisinde bir değil, iki kat kristalli hücre bulunuyor. Hücrelerini gererek ya da gevşeterek yansıyan ışığın rengini değiştiren bu canlı, bu sayede, hızlı bir biçimde renk değiştirme olanağı elde ediyor.

Deri yüzeyine yakın duran iridofor isimli hücre katmanı, yalnızca yetişkin erkek leopar bukalemunda (Furcifer pardalis) tam manasıyla gelişmiş durumda bulunuyor ve o da bu yeteneğini eş bulmak için renkli gösteriler yapmakta kullanıyor.

Kristaller, hayvanın gevşeme halinde olduğu gibi birbirine yakın durduğunda, mavi ışığı yansıtıyor. Bukalemun derisindeki sarı pigmentlerle bir araya gelen bu ışık, hayvanın yeşil görünmesine yol açıyor. Hücreleri gerip kristalleri birbirinden uzaklaştırmak ise, sarı-kırmızı arasında renkler ortaya çıkarıyor.

Tüm bukalemunlarda, yalnızca ısı olarak duyumsanan görünmez dalga boylarına yakın, kızılötesi ışık başta olmak üzere daha geniş bir ışık tayfını yansıtan daha derinde başka bir iridofor katmanı bulunuyor.

Bilim insanları, derideki bu kristalli hücrelerin soğukkanlı hayvanların beden ısılarını ayarlamaya yaradığını, daha üstteki renk değiştirici hücrelerin ise kamuflaj ve etkileyici çiftleşme gösterileriyle ilgisinin bulunduğunu tahmin ediyor.

Onlar bukalemunların kristalleri nasıl kontrol ettiklerini anlamaya çalışırken, başka bilim insanları da; renkleri solmayan boya ve kumaş gibi malzemeler üretmek maksadıyla, renk yaratıcı doğal nanoyapıların aynısını oluşturmaya çalışıyorlar.

Araştırmanın önemi

Bu yeni araştırma, bukalemunlarda potansiyel olarak farklı amaçları olan kristalli hücre katmanlarının ortaya çıkarıldığı ilk çalışma olma özelliğini taşıyor. Farklı kullanımları, bukalemunların kristaller için 2 ve hatta 3 görev geliştirdiğini ortaya koyuyor: Muhteşem bir gösteriş aracı ve kızgın güneşe karşı koruma olmanın yanında, ayrıca iyi de bir kamuflaj.

Doğada bir şeyi renkli hale getirmek için iki farklı yöntem var; pigment kullanmak veya ışığı yansıtan kristal yapı matrislerine sahip olmak. Fotonik kristaller denilen bu ışık yansıtıcılar kelebeklerin, böceklerin, balık pullarının ve kuşların tüylerinde görülen renkli parıltıların sebebi.

Bu büyük kamuflaj, aynı zamanda, ustaları kafadan bacaklılara denizler altındaki ortamlarında görünmez olabilme imkanı sunuyor.

Pigmentler solabiliyor, fakat yapısal renk, alttaki kristaller yok olana değin parlaklığını muhafaza ediyor.