İnsanlık olarak dünya tarihinde görülmemiş derecede iklim değişikliğinin meydana geldiği bir dönemde yaşıyoruz. Öyle ki birçok bilim insanı, çok acil önlem alınmadığı takdirde ortalama sıcaklığındaki artışın 2 derecenin de üstüne çıkabileceğini, bunun da beraberinde birçok felaket getirebileceğini açıkladı. Türkiye’nin aralarında olduğu birçok ülke, şirket ve kuruluş, 12 Kasım’da sona eren İklim Değişikliği Konferansı’nda 2040 yılına kadar karbon emisyonunu 0’a indireceklerini belirten taahhüttü imzaladı.
Peki Dünya, bugünlere nasıl geldi ve iklimi mahvetti? İklim değişikliğinden en çok hangi ülkeler sorumlu? İşte bu soruların ve dahasının cevabı, Global Carbon Project tarafından yapılan araştırmayla birlikte ortaya kondu. Son 170 yılı kapsayan araştırmaya göre Dünya’nın ortalama sıcaklığı 1,1 derece arttı. Pek çok felakete yol açan bu ufak artıştan en fazla sorumlu olan ülkelerse dünyanın en zengin ülkeleriydi.
Dünyayı en çok zenginler kirletiyor:
Paylaşılan tabloya göre son 170 yıldaki küresel ısınmanın en büyük sorumlusu, küresel ısınmanınkarbon emisyonunun %24,6’sından sorumlu olan Amerika Birleşik Devletleri’ydi. Amerika Birleşik Devletleri’ni takip eden ikinci ülkeyse %13,9’luk payla Çin oldu. Tahmin edilebileceği üzere listenin üçüncü sırasında da Rusya yer aldı. Rusya, karbon emisyonunun %6,8’lik diliminden sorumlu durumda.
Küresel ısınmaya en büyük katkıyı sağlayan diğer ülkeler arasındaysa %5,5’lik payla Almanya, %4,4’lük payla Birleşik Krallık, %3,9’luk payla Japonya ve %2,3’lük payla Fransa yer alıyordu. Özellikle Batı Avrupa’nın küresel ısınmadaki payı, toplamda Çin’i geçiyor. Yayınlanan bir başka grafikse karbon emisyonundan son yıllarda en fazla kimin sorumlu olduğunu gösteriyor:
170 yıllık tarihin yer aldığı bu grafikte küresel ısınmadan en fazla sorumlu olan ülkelerin 2000 yılına kadar Avrupa ülkeleri ve ABD’nin olduğunu görüyoruz. Avrupa ve ABD arasındaki liderlikse ABD’de bulunuyor. Fakat 2000 yılından sonra Çin, küresel ısınmadaki payını bir anda artırıyor. 2020 yılında Çin, bu etkisini bir tık düşürmüş olsa da, ülkenin toplam payı halen ABD ve AB ülkeleri ve diğer tüm gelişmiş ülkelerin toplamına yakın durumda. Listede adı yer almayacak kadar küçük miktarda katkı yapan ülkelerin tamamının toplamı da Çin, Rusya, ABD, AB ülkeleri ve diğer gelişmiş ülkelerin toplamını geçmiyor.
Kişi başına düşen karbondioksit emisyonu (2020):
Ülkelerdeki bireylerin bireysel olarak küresel ısınmaya ne kadar katkıda bulunduklarıysa bu grafikte gösteriliyor. Buna göre 2020 yılında 10,7 gros ton karbondioksit emisyonuna neden olan Çin’de kişi başına düşen değer 7,4 ton oldu. Bu değerin en fazla olduğu ülkeyse 0,6 gros ton emisyona neden olan Suudi Arabistan’dı. Ülkedeki bireysel emisyon, 18 ton idi.
Türkiye’de durum ne?
Paylaşılan grafiklere göre Türkiye, küresel iklim değişikliğinde son 170 yılda %0,6’lık paya sahip oldu. 2020 yılında Türkiye’de kişi başına düşen emisyon miktarıysa 4,7 tondu.
