Orta Afrika’nın toprak açısından nispeten büyük ülkelerinden biri olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti, tek başına dünya kobalt ihtiyacının yaklaşık yüzde 60’ını karşılıyor. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde çıkarılan bu kobalt, elektrikli otomobiller, dizüstü bilgisayarlar ve akıllı telefonlarda kullanılan lityum iyon pillerde kullanılıyor ve aslında hepimizin eline bir şekilde bu kobaltların geçtiğini söyleyebiliriz.
Günümüzde hemen her elektronik cihazın içinde lityum iyon batarya bulunduğunu ve özellikle akıllı telefon ve elektrikli araç piyasasının sürekli büyüdüğünü düşündüğümüzde Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin kobalt ihracatından büyük gelirler elde ettiğini düşünebilirsiniz.
Teknoloji devleri, kobalt madenciliğinde çocuk işçi çalıştırmakla suçlanıyor
Bu kısmen doğru olsa da kobaltın çıkarılma sürecinde yer alan işçilerin çok da iyi durumda olmadığını kolaylıkla söyleyebiliriz. Hatta bu sorun, teknoloji devlerinin karşısına da büyük bir sorun olarak çıkmış durumda.
Kobaltın çıkarıldığı madenlerde geçtiğimiz dönemde bazı çocuk ölümleri ve yaralanmaları gerçekleşmişti. Bazı kişi ve kurumlar, yaşanan bu olaylardan teknoloji devlerini de sorumlu tutuyorlar. Öyle ki; Uluslararası Hak Savunucuları adlı örgüt, Kongolu 14 aile adına aralarında Apple, Google, Tesla ve Microsoft'un da bulunduğu bazı teknoloji devlerine tazminat davası açtı.
"Teknoloji şirketleri, sömürüden kâr elde ediyorlar"
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi kobalt çıkarım sürecinde bulunan işçilerin durumları çok da iyi değil ve bu süreçte yasadışı madencilik, insan hakları ihlalleri ve yolsuzluk gibi suçların işlendiği sıklıkla konuşuluyor. ABD’de teknoloji devlerine açılan dava da günümüzde sıklıkla kullandığımız teknolojik ürünlerde kullanılan kobaltın çıkarım sürecinde çocuk işçilerin bulunabileceği iddiası üzerine gerçekleşiyor.
Açılan davaya göre teknoloji şirketleri, söz konusu madencilik faaliyetlerinde tedarik zincirini doğru bir şekilde oluşturamamış durumdalar ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki sömürü üzerinden kar elde ediyorlar. Dava açılan şirketlerden biri olan Glencore, The Telegraph’a yaptığı açıklamalarda iddiaları kesin bir dille reddetti.
Microsoft: Süreci takip edip önlem alacağız
The Guardian gazetesinde yer alan dava belgelerinde çocuk madencilerin diri diri gömülmesi ve tünel çökmesi sonucu yaralanmalar gibi oldukça dikkat çekici iddialar yer alıyor. 14 Kongolu aile, şirketlerin köle işçilik, duygusal stres ve ihmal nedeniyle tazminat ödemesini istiyor.
Dünyanın en büyük yazılım şirketi konumunda bulunan Microsoft, konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada sorumlu madencilik vaatlerine bağlı olduklarını ve tedarikçilerin yaptığı herhangi bir ihlalin soruşturulup, önlem alacaklarını bildirdi. Ayrıca BBC, Google, Apple, Dell ve Tesla'dan da konuyla ilgili olarak açıklama yapmalarını talep etti.
