Ay, yüzyıllar boyunca insanlığın gökyüzüne dair en çok merak ettiği şeydi. Çok yakınımızdaymış gibi görünmesine rağmen hakkında yüzlerce sene boyunca neredeyse hiçbir şey öğrenemedik ve bu da merakımızı artırdı. Ancak artık Ay'a dair neredeyse her şeyi biliyoruz ve sorularımızın çoğunun cevaplarını bulmuş durumdayız. Bu sorulardan en çok merak edileni ise Ay'ın bir atmosferinin olup olmadığı.
Aslında bu sorunun cevabı oldukça basit. Ay'ın bir atmosferi var. Ancak bu atmosfer bizim tanımladığımız gibi, nefes almamıza olanak sağlayan bir atmosfer değil. Ay yüzeyinde, “atmosfer” olarak nitelendirebileceğimiz oldukça ince bir gaz tabakası var. Egzosfer olarak adlandırabileceğimiz bu tabakada, oldukça seyrek bir şekilde dağılmış gaz molekülleri mevcut. Ancak bu moleküller o kadar seyrek durumdalar ki birbirlerine değmiyorlar bile.
Dünya atmosferinde, deniz seviyesindeki bir santimetrekarede yaklaşık 100 milyar molekül varken, Ay yüzeyinde bu sayı santimetrekare başına yaklaşık 100. Ay'ın yüzeyindeki gazların toplam ağırlığı ise 25 ton ve bu rakam bir çöp kamyonunun taşıyabileceği maksimum yük ile eşdeğer. Yani aslında Ay'ın atmosferi neredeyse 'boş'.
Apollo astronotları tarafından Ay yüzeyine bırakılan dedektörler sayesinde; argon-40, helyum-4, oksijen, metan, nitrojen, karbon monoksit ve karbon dioksit gibi birçok elementin, Ay yüzeyinde ve atmosferinde mevcut olduğu keşfedildi. Bu araştırmalara ek olarak ise Dünya’da bulunan spektrometrelerle sodyum ve potasyum, Lunar Prospector uydusuyla da radon ve polonyum elementlerinin radyoaktif izotoplarının Ay yüzeyindeki varlığı tespit edildi.
Bilim insanları, Ay'daki bu gazların varlığını, Ay yüzeyinin içinde bulunan radyoaktif çürümeden kaynaklanan gaz çıkışına bağlıyor. Hafif gazlar çıkar çıkmaz uzaya uçarken, geri kalanlar Ay’daki seyrek atmosferi yeniliyor. Ayrıca Güneş ışığı, Güneş rüzgarları ve yüzeye çarpan mikrometeroidler de toprağın içinde gömülü kalan gazları serbest bırakıyor.
Yine bilim insanlarına göre Ay'ın yüzeyini, atmosferini ve barındırdığı elementleri bilmek; gelecekte gerçekleşecek Ay görevleri için oldukça önemli. NASA'da görevli araştırmacılara göre Ay’daki bu atmosferin nasıl hareket ettiğini ve yüklendiğini çözerek gelecekteki Ay görevlerine çok daha iyi hazırlanılabilir.
