Son aylarda ülkemizdeki önemli gündem maddelerinden biri de kripto paralar ve bu piyasaların nasıl düzenleneceği oldu. Özellikle de farklı borsalarda yaşanan skandallar ve kripto paralara düzenleme geleceği açıklamaları, gözleri verilecek kararlara çevirmişti.
Konuyla ilgili çalışmalarına devam eden piyasa düzenleyiciler, Kripto Varlıklarda Düzenleme Arayışı adından bir çalıştay gerçekleştirdi. Çalıştayda Gelir İdaresi Başkan Yardımcısı İdris Şenyurt çeşitli açıklamalarda bu tür kaynaklardan elde edilen gelirlere üç tür vergi uygulanabildiğini söyledi.
Kriptolarda üç tür vergilendirilebilir kazanç
Şenyurt, yaptığı açıklamalarda kripto varlıklardan elde edilen ve vergilendirilebilen kazançların üçe ayrıldığını belirtti. Bu kazançlar ise platformların elde ettiği kazançlar, madencilerin elde ettiği kazançlar ve kripto varlıklara yatırım yapanların elde ettiği kazançlar olarak gösterildi.
Platformların kazançlarının Türk vergi sistemine göre bir ticari kazanç olduğunu dile getirirken, “Yapılan işlemlerin KDV’ye tabi olduğu konusunda bir tereddüt yoktur. Bu konu şu anda problemsiz olarak yürümektedir.” ifadelerini kullandı.
Madencilerin elde ettiği gelirlerin de, bunu düzenli ve organizasyon çerçevesinde yapanlar için bir ticari kazanç olduğunun altını çizen Başkan Yardımcısı, “Bu varlıklar da ticari emtia olarak değerlendirilip bu çerçevede vergilendiriliyor.” dedi.
Yatırım kazançları için kanuni düzenleme gelebilir
Şenyurt'un açıklamalarına göre esas problem yaşanan kısım ise kripto varlıklara yatırım yapanların elde ettikleri gelir. Bu konuda açıklama yapan Şenyurt, “Onlar iki türlü gelir elde edebiliyor, birincisi kripto varlıklardan elde ettikleri dönemsel getiriler, ikincisi elden çıkarmadan elde edilen kazançlar. Gelir vergisi kanunumuzda yedi tane kazanç türü sayılmış. Bu yedi kazancın içine girmeyen gelir veya kazançlar bizim gelir vergisi açısından vergiye tabi değildir. Kripto varlıkların durumu da şu anda baktığımız zaman bu yedi kazançtan herhangi birinin içine girmiyor. Dolayısıyla bir kripto paraya yatırım yapan bir kişi, buradan dönemsel gelir elde ediyorsa veya elden çıkarmadan dolayı bir kazanç elde ediyorsa şu anda bizim gelir vergisi kanunumuzda bunun karşılığı tam olarak yer almamaktadır. Peki bundan sonraki kısımda neler yapılabilir, biraz ona değinmeye çalışayım. Bizim anayasamızın 73. maddesine göre vergiler kanunla konulur, kaldırılır veya değiştirilir. Biz kripto varlıklara yatırım yapanların gelirlerini vergilendirmek istiyorsak burada bir kanuni düzenleme gerekiyor ve bu da meclisin takdirinde olduğu için şöyle yapacağız, böyle yapacağız dememiz bu aşamada doğru olmaz ama ben kendi kişisel görüşlerimi aktarmaya çalışacağım.” dedi.
Pek çok ülkenin kripto varlıkları farklı tanımladığını söyleyen Şenyurt, “Birçok ülke bunları farklı şekilde tanımlamış. Çoğu ise gayri maddi hak veya finansal araç ya da varlık olarak değerlendirmiş. Bu çerçevede biz de baktığımız zaman Türkiye olarak bizim vergi sistemimiz açısından bu bir gayri maddi hak olarak değerlendirilebilir. Bu şekilde değerlendirildiğinde bizim gelir vergisi kanunumuzda getirip 70. maddenin içine yerleştirmemiz gerekse, orada da en uygun kısım 5. bent olur. Peki buraya eklediğimiz zaman nasıl bir vergilendirme olacak? Kripto varlıkların elde bulundurulduğu sürece elde edilen dönemsel getiriler gelir vergisi kanunu açısından gayri menkul sermaye iradı sayılacak ve bu çerçevede vergilendirilmesi yapılacak. Tabi ikinci kısım açık kalıyor bu defa. Getirip 70. Maddeye bunu yazdığımız zaman, ikinci bir tanımlamaya gerek kalmayacak, çünkü bizim mükerrer madde 82’de aslında 70. maddedeki hakların elden çıkarılmasında değer artış kazancı olacağı net bir şekilde yazıyor. Dolayısıyla biz gayri maddi hak olarak tanımlayıp bunu gelir vergisi kanununa yerleştirdiğimiz zaman elde tutmadan elde edilecek kazanç, gayrimenkul sermaye iradı, bunu elden çıkarmada doğacak kazançlar ise diğer kazanç ve iratlar içinde kendisine yer bulacak.” dedi.
Vergilendirme nasıl olacak?
Şenyurt ayrıca “İlk değerlendirmelerimizi elde edilen gelir açısından yapıyoruz. Bunu tespit ettikten sonra ikinci bir aşamaya geçmemiz gerekiyor. Vergilendirme rejimi nasıl olacak? Baktığınız zaman yine bizim vergi sistemimizde kazanç ve iratların vergilendirilmesinde üç farklı yöntem karşımıza çıkıyor. Bunlardan birincisinde stopaj, yani kaynakta kesinti suretiyle vergilendirme, ikinci yöntem beyan usulü, üçüncü yöntem ise stopaj ve beyan karma usulü. Bizim kripto varlıkların vergilendirilmesinde de aslında stopaj ve beyan usulü kullanılabilir. Türkiye’de bir platform aracılığıyla elde edilen kazançlar stopaj yöntemiyle vergilendirilebilir. Bunun dışında yurt dışından elde edilen kazançlar veya stopaj yapabilecek bir kişinin aracı olmadığı kazançlar beyana tabi tutulabilir. Burada önemli olan konu şu. Bu kripto varlıkların takibi çok kolay değil. Siz, getirip Türkiye’de stopaj yoluyla vergilendirip yurt dışında beyana tabi tuttuğunuz zaman Türkiye’de bu işin yapılmasının cazibesini artıracak bir vergi rejimi getirmeniz gerekir. Türkiye’deki oranları, menkul kıymet sermaye iratlarında olduğu gibi yüzde 5, 10 gibi düşük bir oranla vergilendirilebilir, yurt dışında bu işlem yapılıyorsa bunlar da beyana tabi tutulabilir ve beyana tabi tuttuğumuzda da bizim gelir vergisi tarifemiz yüzde 40’a kadar artan oranlı bir tarife. Dolayısıyla bu durumda daha yüksek bir vergi yükü olacaktır.” ifadelerini kullandı.
